PSYCHOLOGIE
1 GEEST – GEDRAG – PSYCHOLOGISCHE WETENSCHAP
PSYCHOLOGIE
= psych-logie → studie van de geest
= wetenschap van gedag en geestelijke processen
• Wetenschap
• Gedag
• Geestelijke processen
DIVERSE TAKKEN
Indeling volgens Belgische Federatie van Psychologen
1. Arbeids- en organisatiepsychologie
2. Klinisch psychologen
3. Schoolpsychologen
4. Theorie en onderzoek
5. Bijkomend: eerstelijnspsychologie-neuropsychologie-ouderenpsychologie…
PSYCHOLOGIE ≠ PSYCHIATRIE
Psychologie Psychiatrie
Niet-medische opleiding Medische opleiding (geneeskunde)
Hele domein van menselijk gedrag en geestelijke Behandeling van geestelijke en gedragsmatige
processen problemen
Niet bevoegd om medicatie voor te schrijven Medicatie voorschrijven
Cliënten Patiënten
PSEUDOPSYCHOLOGIE
= niet-onderbouwde psychologie aannemen die als wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd
→ kritisch denken
• Bron?
• Bewering redelijk of extreem?
• Bewijsmateriaal?
• Conclusie beïnvloed door bias?
• Veel voorkomende denkfouten vermeden?
• Verschillende invalshoeken voor oplossing nodig?
2 SENSATIE & PERCEPTIE
ALGEMENE SITUERING
SENSATIE PERCEPTIE
PRIKKEL --> ZINTUIG --> HERSENEN
SENSATIE PERCEPTIE
= gewaarwording = waarneming
= eerste notie van stimulus = interpretatie van stimulus
Receptor > neurale impuls > eerste Betekenis geven aan stimulus (= corticale processen)
stimulusrepresentatie in hersenen
2.1 SENSATIE
TRANSDUCTIE
• In de zintuigen: fysische energie -> (dmv receptoren) -> neurale impulsen
1
, • Voorbeeld:
o Zien: lichtgolven -> fotoreceptoren) -> optische zenuw
o Horen: geluidsgolven -> trilharen in binnenoor -> auditieve zenuw
o Tast: druk -> tastreceptoren in huid -> sensorische zenuw ruggenmerg
o Pijn: chemische stoffen -> pijnreceptoren -> A- en C-vezels ruggenmerg
SENSORISCHE ADAPTIE
= receptorecellen minder gevoelig als stimulus langer aanhoudt
• Mensen detecteren voornamelijk verandering
DREMPELS
• Absolute drempel
= minimale hoeveelheid fysische energie die nodig is om tot sensorische ervaring te leiden
o Varieert van persoon-persoon en van moment-moment
• Verschildrempel
= juist waarneembaar verschil
o Klein: intensiteit stimulus laag Mensen nemen vooral relaties
o Groot: intensiteit stimulus hoog tussen stimuli waar
SIGNAALDETECTIETHEORIE
Sensatie afhankelijk van:
• Stimulus
• Achtergrondstimulus
• Detector
o Lichamelijk (koffie-uitgerust-alcohol)
o Geestelijk (interesses-verwachtingen-emoties)
2.2 PERCEPTIE
Perceptie = sensatie+ betekenis
• Waarneming + interpretatie stimulus
• Betekenis geven aan stimulus (=corticale processen)
SYSTEEM VAN PERCEPTUELE VERWERKING = HERSENROUTES
HERSENROUTES: VISUELE PERCEPTIE
• Waar-route; pariëtaal -> locatie tov lichaam
o Groene kwab
• Wat-route; temporaal -> objecten/ omgeving
o Paarse kwab
• Blindzicht/ kenmerkdetectoren
PROCESSEN BIJ PERCEPTIE
• Top down
o Gestuurd door mentale set in hersenen
(verwachting, concepten, herinneringen, andere cognitieve factoren)
o Conceptuele of kennisgedreven verwerking
• Bottom-up
o Gestuurd door kenmerken van stimulus
o Stimulusgedreven verwerking
PERCEPTUELE CONSTANTIES
= opmerken en identificeren van voorwerpen in steeds veranderde wereld
• Kleur
• Grootte
• Vorm
PROBLEMEN
• Perceptuele blindheid = waarnemingsfout omv selectieve aandacht
• Veranderingsblindheid = waarnemingsfout waarbij veranderingen in iemands visuele veld niet worden
waargenomen
PERCEPTUELE AMBIGUÏTEIT EN VERVORMING
2
, • Onduidelijke stimuli ≠ illusie (= aantoonbaar verkeerde perceptie van stimuluspatroon)
o Illusie op niveau van SENSATIE & BOTTOM-UP
o Illusie op niveau van PERCEPTIE
Ambigue figuur = stimuluspatroon die op > 1 manier kan worden geïnterpreteerd
o ANDERE
THEORETISCHE VERKLARINGEN VOOR PERCEPTIE
Fundamentele psychologische principes:
GESTALTPSYCHOLOGIE: ‘stimuli -> perceptueel patroon’ volgens aangeboren principes
• Niet enkel stimuli waarnemen, maar ook patronen van stimuli
• Gestalt = patroon = geheel
o Fundamenteel proces: figuur en grond
o Mechanisme van sluiting: subjectieve contouren
o Structuur aanbrengen binnen percept/ stimulus
▪ Wet van gelijkenis
▪ Wet van nabijheid
▪ Wet van continuering
▪ Wet van gemeenschappelijke bestemming
▪ Wet van pregnantie
CONCLUDEREN DOOR LEREN: invloed van aangeleerde invloeden
• Eerder opgedane kennis gebruik bij interpreteren nieuwe info
o Context en verwachtingen
= context -> bepaalde verwachtingen over personen-voorwerpen-gebeurtenissen
o Perceptuele dispositie
= gereedheid/ vatbaarheid om specifieke stimulus op te merken in specifieke context
o Culturele verschillen
Oost-aziaten: context <> amerikanen: detail
= principes helpen bij verwerking stimuli tot percepten, maar soms komen ze niet tot 1 uitkomst
3 LEREN & OMGEVING
3.1 LEREN
LEREN = proces waardoor ervaringen een blijvende verandering veroorzaken in gedrag/ cognitieve processen
<> instinct
VORMEN VAN LEREN
- Habituatie: leren niet te reageren op herhaalde aanbieding van stimulus Eenvoudig
- Mere exposure: aangeleerde voorkeur voor stimuli waaraan we al eerder zijn blootgesteld
- Stimulus respons leren: hoe mensen reageren op de omgeving
o Klassieke conditionering = associatie
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur arwenvandermeersch09. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,06. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.