Samenvatting GBE Examen
,LES 1
Wereldhandelsorganisatie (WTO)
Wat weet je over de wereldhandelsorganisatie (WTO)?
Hoe is deze belangrijke internationale organisatie ontstaan?
Opgericht op 1/01/1995, Het werd opgericht om een permanent forum te bieden voor
onderhandelingen over handelskwesties en om een regelgevend kader te bieden voor internationale
handel.
Waar bevindt zich de hoofdzetel?
De hoofdzetel van de WTO bevindt zich in Genève, Zwitserland.
Hoeveel landen zijn lid? Welk lidmaatschap was ‘groot nieuws’ in de laatste decennia?
Op dit moment zijn er 164 landen lid van de WTO. Een belangrijk lidmaatschap dat in de laatste
decennia 'groot nieuws' was, was dat van China, dat lid werd in 2001. De toetreding van China tot de
WTO had aanzienlijke gevolgen voor de wereldeconomie, aangezien China een belangrijke speler is
geworden in de internationale handel.
Wat zijn de belangrijkste functies van de WTO?
• Het vaststellen van regels voor internationale handel, waaronder afspraken over tarieven,
non-discriminatie en transparantie.
• Het behandelen van geschillen tussen lidstaten met betrekking tot handelskwesties.
• Het bevorderen van handelsliberalisatie door middel van onderhandelingen tussen lidstaten.
• Het bieden van een forum voor overleg en samenwerking tussen lidstaten om
handelsbelemmeringen aan te pakken.
Wat zijn de punten van kritiek op de WTO?
• Ondanks haar streven naar eerlijke handel, wordt de WTO vaak bekritiseerd omdat ze de
belangen van ontwikkelingslanden niet voldoende behartigt en omdat de regels van de WTO
soms gunstiger lijken te zijn voor ontwikkelde landen.
• Sommige critici beweren dat de WTO te veel macht heeft overgedragen aan multinationale
bedrijven, wat ten koste zou gaan van nationale soevereiniteit en de mogelijkheid om beleid
te voeren in het algemeen belang.
• De transparantie en democratische legitimiteit van de WTO-besluitvorming worden ook in
twijfel getrokken, aangezien veel van de onderhandelingen achter gesloten deuren
plaatsvinden en de deelname van ontwikkelingslanden aan het proces soms wordt
belemmerd.
98% globale
GDP – 164
lidstaten
,Het WTO is een van de meeste gekende organisaties naast het IMF en de Wereldbank. Ze spelen een
zeer belangrijke rol in de bevordering en controle op internationale vrijhandel en internationale
handelsliberalisering.
Voor de WTO was “ de ITO (International Trade Organisation) en GATT (General Agreement on
Tariffs and Trade)” die later samen de WTO vormden.
Voorlooper WTO -> ITO (International trade organization)
Einde Wereloorlog II: Verenigde Staten als initiatiefnemer van het multilaterale handelssysteem
Uitdagingen voor VS
Dreiging van nieuwe werkloosheid na 1945, wegvallen oorlogseconomie
Angst voor nieuwe recessie
Doelstellingen
• Amerikaanse bevolking moet koopkrachtig blijven en meer koopkrachtig worden
• Amerikaanse bedrijven moeten elders voldoende afzet voor producten vinden
• Internationale garantie om protectionisme en concurrentievervalsing te vermijden
Uiteindelijke doelen van WTO
Handelsliberalisatie: De WTO streeft naar het verminderen van handelsbelemmeringen, zoals tarieven
en niet-tarifaire belemmeringen, om de internationale handel te bevorderen.
Onderhandelingen: De WTO faciliteert handelsrondes tussen haar lidstaten om overeenkomsten te
onderhandelen die de handelsregels verbeteren en liberaliseren = (Bevrijden van beperkingen).
Toezicht en handhaving: De WTO ziet toe op de naleving van overeengekomen handelsregels door
haar leden en biedt mechanismen voor geschillenbeslechting als er sprake is van schendingen
Transparantie: De organisatie bevordert transparantie in handelszaken door het verstrekken van
informatie (rapporten) over handelsmaatregelen en -beleid van haar leden.
Capaciteitsopbouw: De WTO ondersteunt ontwikkelingslanden bij het opbouwen van hun
handelscapaciteit en het integreren van hun economieën in het wereldhandelssysteem.
Speciale en gedifferentieerde behandeling: De WTO erkent de verschillen in ontwikkelingsniveaus
tussen haar leden en voorziet in speciale regelingen om ontwikkelingslanden te ondersteunen.
Bevorderen van eerlijke handel: De WTO streeft naar eerlijke handelspraktijken (dumping) en
ontmoedigt oneerlijke handelspraktijken, zoals dumping en subsidies die de internationale concurrentie
kunnen verstoren.
Bevordering van duurzame ontwikkeling: De WTO bevordert handelsregels die rekening houden met
milieubescherming en duurzame ontwikkeling.
,Artikel 6: De wereldhandel is veranderd. De WTO blijft haar trage zelf
• Waarom stemde het akkoord van 2022 in de WTO weinigen tot optimisme over het
bestaansrecht van de organisatie?
• Omdat de inhoudelijke kritiek op het akkoord striemend was. Met name de kwestie
van patenten rond coronavaccins, een belangrijk onderdeel van het akkoord, stelde
velen teleur.
• Over welke kwestie/welk topic werd precies onderhandeld met welk resultaat?
• over de kwestie van patenten rond coronavaccins. Het resultaat van deze
onderhandelingen was echter niet wat velen hadden gehoopt. Het akkoord was beperkt
en week af van de oorspronkelijke vraag om een tijdelijke opheffing van
patentbescherming voor alle medische covid-producten.
• Hoe kan de WTO relevant blijven in de 21ste eeuw?
• Regels beter afstemmen op de digitale economie en het klimaat, aldus hoogleraar
internationale economie Filip Abraham van KU Leuven. Dit impliceert een
modernisering van handelsregels en een aanpassing aan nieuwe uitdagingen zoals
klimaatverandering en digitale handel.
• Volgens Paul Abraham (KULeuven) is het tijdperk van de grote multilaterale handelsdeals
voorbij. Waarom?
• omdat multilaterale overeenkomsten niet langer de motor zijn van het wereldwijde
handelsbeleid. In een tijd van internationale conflicten worden dergelijke akkoorden
niet langer als vanzelfsprekend beschouwd, met een grotere focus op strategische
autonomie.
• Wat is de kritiek op de houding van de VS ten aanzien van de WTO?
• Enerzijds hebben de VS het WTO-orgaan lamgelegd dat handelsconflicten in beroep
moet beslechten, wat de handhavingsmogelijkheden van de WTO aanzienlijk heeft
beperkt. Anderzijds hebben de VS onder zowel Trump als Biden een protectionistisch
beleid gevoerd dat in strijd is met de principes van vrijhandel waar de WTO voor staat.
• In welke mate is het beleid van Biden verschillend ten opzichte van de ‘America First’-politiek
van Trump?
• Het beleid van Biden verschilt op sommige vlakken van de 'America First'-politiek van
Trump. Biden heeft bijvoorbeeld enkele protectionistische maatregelen van Trump
teruggedraaid. Echter, Biden's invoering van de 'Inflation Reduction Act', een
protectionistische klimaatwet, en zijn toenemende nadruk op Amerikaanse belangen
in het economisch beleid, doen sommigen concluderen dat zijn beleid steeds meer op
dat van Trump begint te lijken.
• Wat zijn de gevolgen voor Europa?
• De verlamming van de WTO door de VS onder Trump en de nekslag die het nu krijgt
onder Biden, gecombineerd met het steeds protectionistischer wordende beleid van de
VS, maken het voor Europa moeilijker om een vrijhandelsovereenkomst met de VS te
bereiken. Dit kan leiden tot een versterking van de economische positie van de VS ten
koste van Europa en kan Europese bedrijven naar de VS lokken, met alle gevolgen van
dien voor Europese industrieën en werkgelegenheid
, Les 2
WTO –Doelstelling & visie (HERHALING)
Het doel van de Wereldhandelsorganisatie is om handel zo gemakkelijk, voorspelbaar en vrij als
mogelijk te maken.
Korte herhaling:
<- Hoofdzetel
<- Oprichting
<- Gemaakt door
<- Aantal leden
<- BBP (wereldwijd)
<- Director Generaal (Baas)
De WTO is dus een intergouvernementele organisatie die toeziet op het openstellen van de
wereldhandel.
Hoe doen ze dat?
Ze gaan dus een aantal verdragen opstellen waarbij lidstaten die moeten volgen. Dat zijn:
1. Non-discriminatiebepaling
2. Meest begunstige natieprincipe
3. Beginsel nationale behandeling
Resultaat? Gelijke behandeling van alle WTO-leden en het bevorderen van een stabiele en voorspelbare
wereldhandel.
Wat is en doet de WTO?
• Het WTO gaat handelsregels openstellen en herzien in verschillende onderhandelingsrondes.
• De meest recente onderhandelingsronde was de Doha-Ronde
1. Verbeteren handelsvooruitzichten ontwikkelingslanden
2. Specifieke besluitvormingsprocedure: rond afsluiten indien consensus over alle onderwerpen
3. Niets wordt afgesproken tot alles is afgesproken
• Beheren en uitvoeren van multilaterale handelsovereenkomsten (geschillenbeslechting)
• Toetsen nationale handelsbeleid aan WTO-Akkoorden
• Bevorderen goede samenwerking tussen internationale organisaties met invloed op
wereldwijde economische beleidsvorming (IMF, IBRD)
• Verbeteren van vermogen van ontwikkelingslanden om te kunnen deelnemen aan
internationale wereldhandel
, Non-Discriminatiebepaling
WTO Non discriminatiebepaling = Het principe van non-discriminatie in het internationale
handelsverkeer, vastgelegd in WTO-overeenkomsten.
2* belangrijke beginselen van non-discriminatie binnen de WTO
1. Het beginsel van de meest begunstigde natie
a. MFN= bilateraal verdrag wordt een multilateraal verdrag
b. Doel: Vermijden van discriminatie tussen handelspartners / elkaars handelaren niet
minder of meer gunstige handelsvoorwaarden toekennen / handelsvoordelen
toekennen aan één of meerdere landen is onmogelijk / handelsvoorwaarden die aan
een lid van de WTO wordt toegekend worden automatisch aan alle leden toegepast
van de WTO
c. Risico: food-dragging = opzettelijk wachten tot toetreding omdat ze kijken hoe andere
landen eventueel betere akkoorden kunnen voorstellen.
2. Het beginsel van nationale behandeling
Beginsel van de meest begunstigde natie (most favoured nation principle)
Doel
• Het hoofddoel van dit beginsel is het vermijden van discriminatie tussen handelspartners.
• Volgens dit beginsel verbinden de WTO-leden zich ertoe om elkaars handelaren niet minder
gunstige voorwaarden te geven dan deze die men aan andere handelspartners geeft.
• Handelsvoordelen toekennen aan één of meerdere landen is onmogelijk.
• Het zorgt ervoor dat gunstige handelsvoorwaarden die aan één lid worden verleend,
automatisch van toepassing zijn op alle WTO-leden -> vermijden van handelsconflicten!
Toepassing
• Land A kent gunstigere handelsvoorwaarden toe aan Land B -> Land A moet deze
voorwaarden ook toekennen aan alle andere WTO-leden.
• Hierdoor ontstaat gelijke behandeling en worden handelspraktijken gestandaardiseerd.
Verschil bilateraal & multilateraal
Een multilateraal verdrag is een verdrag met verschillende partijen. Dat kunnen andere landen zijn.
Maar ook internationale organisaties zoals de Verenigde Naties. Een bilateraal verdrag is een verdrag
met 1 andere partij.
Vereenvoudiging van het onderhandelingsproces om tot een handelsverdrag te komen
• Handelsverdrag: verdrag afgesloten tussen meerdere staten ter bevordering van wederzijdse
handel: met afspraken over douanerechten en niet-tarifaire belemmeringen.
• Complexe handelsverdragen: onderhandelen over gemeenschappelijke munt, investeringen en
belastingen
Risico’s MFN-beginsel
• Foot-dragging: opzettelijk afwwachten tot andere landen tot een gunstige overeenkomst komen
• Voordeel voor kleinere landen en ontwikkelingslanden
Uitzondering op MFN-regel:
• Vrijhandelszones (ASEAN), douane-unies (Europese Unie), NAFTA in Noord-Amerika
