Deze samenvatting omvat de cursus van ergotherapie in de fysieke revalidatie 3, aangevuld met notities uit de les en de Powerpoint. Veel succes met de verwerking!
Samenvatting
Ergotherapie in de fysieke
revalidatie 3
Laura Schellekens
Schooljaar 2023-2024
,Inhoudsopgave
1. Dwarslaesie............................................................................................................................................... 4
1.1 spinal cord injury.............................................................................................................................................4
1.1.1 Definitie....................................................................................................................................................4
1.1.2 Oorzaken & incidentie..............................................................................................................................4
1.1.3 spinale shock fase.....................................................................................................................................4
1.1.4 prognose...................................................................................................................................................5
1.2 primaire stoornissen: onderzoek en classificatie van ruggenmerglaesie.......................................................5
1.2.1 motorische uitval......................................................................................................................................5
1.2.2 sensibele uitval.........................................................................................................................................6
1.2.3 niveaubepaling.........................................................................................................................................6
1.2.4 klinische syndromen.................................................................................................................................8
1.3 secundaire stoornissen....................................................................................................................................9
1.3.1 spastische verlamming, slappe verlamming, contractuur vorming.......................................................10
1.3.2 urologische stoornissen.........................................................................................................................12
1.3.3 gastro-intestinale stoornissen................................................................................................................13
1.3.4 ademhalingsstoornissen.........................................................................................................................13
1.3.5 circulatie- en temperatuurstoornissen..................................................................................................14
1.3.6 seksuele stoornissen..............................................................................................................................15
1.3.7 decubitus................................................................................................................................................15
1.3.8 Neurogene heterotrope ossificatie (NHO).............................................................................................17
1.3.9 osteoporose thv lange beenderen.........................................................................................................17
1.3.10 arm- en handfunctiestoornissen..........................................................................................................18
1.4 revalidatie bij personen met een dwarslaesie..............................................................................................18
1.4.1 dwarslaesie en ICF..................................................................................................................................18
1.4.2 ergotherapie tijdens de spinale shock fase............................................................................................21
1.4.3 ergotherapie tijdens de revalidatiefase.................................................................................................28
1.4.4 ergotherapie tijdens de ontslagfase.......................................................................................................37
1.5 activiteiten dagelijks leven............................................................................................................................38
1.5.1 transfers.................................................................................................................................................38
1.5.2 zelfverzorging.........................................................................................................................................38
1.5.3 eten en drinken......................................................................................................................................39
1.5.4 wonen.....................................................................................................................................................39
1.5.5 rolstoeladvies.........................................................................................................................................39
1.5.6 verplaatsingen........................................................................................................................................40
1.5.7 vrije tijd...................................................................................................................................................40
1
,2. Vlaams Agentschap voor personen met een handicap..............................................................................40
2.1 wat is het VAPH?...........................................................................................................................................40
2.1.1 omschrijving...........................................................................................................................................40
2.1.2 belangrijke begrippen bij het huidig zorgsysteem.................................................................................40
2.1.3 een veranderend zorgsysteem...............................................................................................................41
2.2 persoonsvolgende financiering (PVF)............................................................................................................41
2.2.1 omschrijving...........................................................................................................................................41
2.2.2 indeling...................................................................................................................................................41
2.2.3 samenvatting PVF...................................................................................................................................43
2.3 individuele materiële bijstand (IMB).............................................................................................................43
2.3.1 refertelijst...............................................................................................................................................43
2.3.2 adviseren................................................................................................................................................45
3. aangepast wonen voor personen met een fysieke beperking....................................................................46
3.1 adviesverlening..............................................................................................................................................46
3.1.1 basisconcept adviseren..........................................................................................................................46
3.1.2 adviseren aan derden.............................................................................................................................46
3.2 methode voor adviesverlening bij woningaanpassingen..............................................................................46
3.2.1 inleiding..................................................................................................................................................46
3.2.2 stappenplan adviseren...........................................................................................................................46
3.2.3 financieel kostenplaatje.........................................................................................................................49
3.2.4 op huisbezoek.........................................................................................................................................50
3.3 toegankelijkheidseisen en -normen..............................................................................................................51
3.3.1 toegang woning......................................................................................................................................51
3.3.2 leefruimte...............................................................................................................................................52
3.3.3 keuken....................................................................................................................................................52
3.3.4 slaapkamer.............................................................................................................................................53
3.3.5 badkamer...............................................................................................................................................53
3.3.6 toilet.......................................................................................................................................................54
3.3.7 trappen...................................................................................................................................................55
3.3.8 andere....................................................................................................................................................55
3.4 mogelijke weerstanden bij adviesverlening..................................................................................................56
4. arbeid en participatie............................................................................................................................... 57
4.1 inleiding.........................................................................................................................................................57
4.2 (dis)ability management...............................................................................................................................57
4.2.1 definitie..................................................................................................................................................57
4.2.2 pijlers......................................................................................................................................................57
4.2.3 10 essentiële principes van DM.............................................................................................................58
2
, 4.2.4 voordelen...............................................................................................................................................59
4.2.5 taken van ergotherapeut als disability case-manager...........................................................................60
4.3 arbeid en participatie....................................................................................................................................60
4.3.1 participatieladder...................................................................................................................................60
4.3.2 het wetgevend kader.............................................................................................................................61
5. mobiliteitshulpmiddelen.......................................................................................................................... 66
5.1 belangrijke afkortingen.................................................................................................................................66
5.2 de Vlaamse sociale bescherming (VSB).........................................................................................................66
5.3 de Vlaamse zorgkas.......................................................................................................................................66
5.4 Het Vlaams beleid rond mobiliteitshulpmiddelen........................................................................................67
5.4.1 probleemanalyse....................................................................................................................................67
5.4.2 welke MOHM kan je krijgen?.................................................................................................................67
5.4.3 huren in plaats van kopen......................................................................................................................67
5.4.4 procedures.............................................................................................................................................67
5.4.5 zoeken naar een MOHM........................................................................................................................68
5.4.6 hoeveel moet je voor een MOHM betalen?..........................................................................................68
5.5 Oefeningen....................................................................................................................................................69
3
,ERGOTHERAPIE IN DE FYSIEKE
REVALIDATIE 3
1. DWARSLAESIE
1.1 SPINAL CORD INJURY
1.1.1 DEFINITIE
“= een ruggenmergletsel of een aantasting van de zenuwen in het wervelkanaal waardoor je tijdelijk
of blijvend verlamd raakt”
“= een beschadiging van het ruggenmerg en/of de in het wervelkanaal verlopende zenuwwortels,
resulterend in een continuïteitsonderbreking van de opstijgende en afdalende structuren, ook de
besturing van de ruggenmergreflexen is weggevallen of de reflexen zelf zijn uitgevallen”
1.1.2 OORZAKEN & INCIDENTIE
1.1.2.1 OORZAKEN
Traumatisch (75%)
o Ongeval met schade aan de wervels waarbij ook de zenuwbanen beschadigd worden
Bv. motoraccident,…
o Schot- en steekwonden
Bv. verkeers-en arbeids- sportongevallen, vallen, geweld, zelfmoordpoging
Niet-traumatisch (25%)
o Gevorderde slijtage van de wervels
o Uitgebreide discushernia
o Ontstekingen van de ruggenwervels of het ruggenmerg
o Bloedingen of infarcten van het ruggenmerg
o Tumor in het wervelkanaal
1.1.2.2 INCIDENTIE
1 à 2 personen per 100 000 inwoners
1.1.3 SPINALE SHOCK FASE
= eerste fase, meteen na ‘ongeval’
= ruggenmerg in shock
= elke verlamming slap, geen reflexreacties, blaas is atoon en ook darmdefaecatiemechanisme is slap
Duur: enkele uren tot maanden
Afhankelijk van persoon tot persoon wanneer functie terugkomt: functionele schade moeilijk te
bepalen
BELANG paramedici!!
Eerste opname: intensieve zorgen
o Onderzoek en behandeling:
Levensbedreigende complicaties (longen/bloedomloop) als eerste behandeld
Eventuele fracturen vastzetten
Andere letsels onderzoeken en behandelen
Hoogte van letsels: indicatie over functies die zouden terugkomen, MAAR niet zeker
o Diagnose:
Afhankelijk van interne en externe factoren
4
, Diagnose zelf is indicator maar geen vaste waarheid
o Overplaatsing naar revalidatieafdeling na 1-2 weken
1.1.4 PROGNOSE
Prognose afhankelijk van uitgebreidheid van het letsel:
o Compleet = definitief
Redelijk goede diagnose stellen rekening houdend met hoogte van het letsel
Er komt niets meer door vanaf een bepaalde hoogte
o Incompleet = variabel
Er kan een deel doorkomen, geen complete doorsnijding van ruggenmerg
Variabel: niet duidelijk welke banen zijn aangetast, na spinale shock fase pas
mogelijk om te onderzoeken
Parapleeg vs. tetrapleeg (5-10 jaar kortere levensduur)
o Parapleeg: 2 ledematen
o Tetrapleeg: 4 ledematen
Opmerking: veel hangt af van de persoon zelf! belang van motivatie
Meest voorkomende doodsoorzaken:
o Urinaire infecties, ademhalingsmoeilijkheden, luchtwegeninfecties
o Diep veneuze trombozen
o Cahexie: verslechterde lichaamsgesteldheid met vermagering spieratrofie, anemie, bruingele
verkleuring van de huid en algemene zwakte tgv chronische ziekten
Stijging van levenskansen tov vroeger
o Preventieve maatregelen voor decubitus, diep veneuze trombosen,…
o Sterk afhankelijk van zelfdiscipline van persoon
o Levenskansen van parapleeg = levenskansen van gezond persoon
o Levenskansen van tetrapleeg is 5-10 jaar korter
1.2 PRIMAIRE STOORNISSEN: ONDERZOEK EN CLASSIFICATIE VAN RUGGENMERGLAESIE
Primaire symptomen:
o Motorische uitval: bewegingsapparaat
o Sensibele uitval: gevoel
1.2.1 MOTORISCHE UITVAL
Onderbreking dalende banen in voorhoorncel ruggenmerg
o Actieve, willekeurige motoriek wordt aangestuurd via afdalende motorische systemen
o Via motorische voorhoorncel en perifere zenuw de effector of spier bereiken
o Niet bereikt: verlamming distaal van laesiehoogte
o Getest adhv myotomen
Belangrijk onderscheid tussen:
o Paraplegie: verlamming thv romp en benen (onder TH1)
o Tetraplegie: verlamming thv de armen, de romp en de benen
o = Afhankelijk van letselhoogte (zie niveaubepaling)
hoe lager het letsel, hoe beter de prognose
5
,1.2.2 SENSIBELE UITVAL
Omschrijving
Onderbreking stijgende banen door onderbreking van ruggenmerg
Onder het niveau van de dwarslaesie bestaat er een volledige uitval voor alle sensibele kwaliteiten:
o Aanraking
o Pijn
o Koude en warmte
o Proprioceptie: hoe je lichaam zich verhoudt tov ruimte/ander lichaamsdeel
Kan aanleiding geven tot secundaire stoornissen:
o Decubitus (want geen waarneming van druk en pijn)
o Contracturen: vaste stand van lichaamsdelen (door het ontbreken van de houdingszin neemt
patiënt verkeerde houdingen aan in zijn rolstoel)
o Seksuele stoornissen
o Psychische stoornissen (alleen je hoofd voelen)
o …
Diagnosticeren
Vaak gemengde beelden van sensibiliteitsstoornissen
Wordt getest en bekeken volgens dermatomen
Bv. Key dermatomen:
o C4 sleutelbeen
o Th4 tepels
o Th10 navel
1.2.3 NIVEAUBEPALING
Dwarslaesiebeeld bepaald door myelumbeschadiging en niet door wervelkolomletsel
Ruggenmergsegmenten corresponderen niet meer met het wervellichaam
o Ruggenmergsegment: stukje ruggenmerg tussen 2 uittredende zenuwwortels
o Dwarslaesie wordt vernoemd naar het laatste intacte myelumsegment
1.2.3.1 ONDERSCHEID PARAPLEGIE EN TETRAPLEGIE
Neurologische syndromen:
o Paraplegie: verlamming thv romp en benen (onder TH1)
Beschadiging onder niveau van Th1 of D1: stoornis in romp en onderste ledematen
o Tetraplegie: verlamming thv de armen, de romp en de benen
Beschadiging van cervicale gedeelte en eerste thoracale segment: stoornis in alle 4
ledematen
Gevolg van beschadiging van CZS thv ruggenmerg
Bij fracturen thv wervel L1 en lager: beschadiging van cauda equina (= paardenstaart, uitloper
ruggenmerg)
o Verlamming van lower motor neuronen of slappe verlamming van de spieren onder het
niveau van het letsel
6
, 1.2.3.2 ASIA SCHAAL
Om dwarslaesie eenduidig te beschrijven en vergelijkbaar neurologisch onderzoek uit te voeren
Sensorische en motorische stoornissen bepalen het niveau/hoogte van het letsel
o Regel: hoe hoger, hoe ernstiger!
Meet spierkracht van tien kernspieren/myotomen aan beide zijden ter bepaling van het:
o Motorisch niveau:
Bepaald door meest caudaal gelegen myotoom waarvan de sleutelspier/
kenspier minimaal graad 3 heeft terwijl de sleutelspier daarboven graad 5
heeft
Bv. C6 motorisch compleet: elleboogflexie graad 5, polsextensoren
graad 3 en elleboogextensie graad 0
Kenspieren naar Kendall en Kendall (do a little dance)
o Sensibel niveau:
Bepaald door meest distaal geïnnerveerde dermatoom met een intact pijngevoel en
fijne tast (laagst intacte segment)
Bv. sensibel C5: segment C5 sensibel intact en onder C5 begint de uitval
Complete dwarslaesie = wanneer er geen sensibiliteit of willekeurige motoriek aanwezig is in het
laagste sacrale segment (S4-S5)
o S4 – S5 (of geen motorische functies aanwezig meer dan 3 levels onder motorisch niveau)
o Elke dwarslaesie waarbij dit wel gevonden wordt is incompleet
ASIA IMPACT SCALE!
o ASIA A: compleet
o ASIA B: incompleet (erger dan C)
o ASIA C: incompleet (erger dan D)
o ASIA D: incompleet (erg)
o ASIA E: normale motoriek en sensibiliteit
Scores
C3 en C4 compleet
Volledig afunctionele arm en hand, iedere mogelijkheid tot arm/handfunctie ontbreekt
Optrekken van de schouders mogelijk maar geen positioneren
7
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur laura-schellekens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
