FOCUS OP DE STAD 2
Cursus 2022
Inhoudstafel
, 1. Opstart ……………………………………………………………………...…P. 2
2. Beeldvorming ……………………………………………………………....….P. 5
3. Meertaligheid ……………………………………………………………….…P. 14
4. Ouders ………………………………………………………………………...P. 23
5. Religieuze diversiteit …………………………………………………………P. 28
6. Sociale ongelijkheid ………………………………………………………....P. 33
7. Brede scholen ………………………………………………………………..P. 42
8. Leervragen invulbladen ……………………………………………..………P. 46
Opstart (Les 1)
Focus op de Stad 2 1
,Begrippen tijdens deze les:
- etnische onderwijsongelijkheid: Bepaalde groepen of bevolkingsgroepen krijgen
geen gelijke kansen binnen het onderwijs. Zo kunnen er mensen zijn die een
migratieachtergrond hebben en dus een andere taal spreken, waardoor het op
school moeilijk kan worden. Vaak doen ze hun best om zo goed mogelijk Nederlands
te spreken, maar worden toch met de vinger gewezen als ze dit niet kunnen.
- achterstand: Leerlingen hebben het soms moeilijk met bepaalde vakken, normen…
Deze worden niet behaald.
- deficit: De schuld ligt bij de ouders en het kind, ze doen geen moeite.
- blame the victim: Slachtofferbeschuldiging of schuldvraagomkering - is een vorm
van morele ontkoppeling waarbij een dader of omstanders de schuld bij het
slachtoffer legt.
- Achterstelling/structurele uitsluiting: Zorgt voor de achterstand, bv. de meisjes die
de shortjes niet dragen, mogen niet meedoen met de turnles en halen dan slechte
punten. Ze blijven dan slechte punten hebben. Structurele uitsluiting is mensen
bewust uitsluiten om een bepaalde positie in te nemen, bv. mensen met
hoofddoeken niet toelaten in een schoolteam.
- segregatie: Verschillende groepen (vaak etnische) scheiden zich van elkaar.
Mensen hebben nauwelijks contact met elkaar.
- meertalig: Meerdere talen kennen, maar ook de dialecten, regiolecten en
tussentalen kennen. Er is ook een kloof tussen de thuistaal en de schooltaal.
- ouderbetrokkenheid: De betrokkenheid van ouders bij de opvoeding en het
onderwijs van hun eigen kind, thuis en op school.
- watervalsysteem: Afzakken van ASO naar TSO, KSO en BSO, vaak door redenen
die niet te maken hebben met de leerlingen hun kennis, vaardigheden en inzicht. Het
afzakken gebeurt door te kijken naar huidskleur, migratieachtergrond, taal, …
Bron: Podcast: Orhan Agirdag over etnische ongelijkheid in onderwijs
● Geef concrete voorbeelden van het model van structurele uitsluiting in het
onderwijs. Denk aan je stage of je persoonlijke schoolcarrière
- Rondreis naar Italië kost veel geld en niet iedereen kan dat betalen.
- Turnkledij: meisjes dragen volgens hun cultuur graag kledij die zij willen dragen, dit is
niet in elke school zo.
- Mensen die geen computer hebben thuis kunnen geen online les volgen -> gevolgen
voor schoolse prestaties.
● Verklaar de uitspraak “Er is niet alleen achterstand, maar ook
achterstelling m.b.t. onderwijsongelijkheid.”
- Achterstand: Leerlingen hebben het soms moeilijk bij bepaalde vakken, de norm
wordt niet behaald.
- Achterstelling: Zorgt voor de achterstand, bv. de meisjes die de shortjes niet
dragen, mogen niet meedoen met de turnles en halen dan slechte punten. Ze blijven
dan slechte punten hebben.
Focus op de Stad 2 2
, ● Wat zijn de gevaren van het deficit (= gebreken van minderheden zelf)
model?
- Enkel de gebreken van de leerlingen worden bekeken, maar niet de goede en
positieve aspecten van die leerlingen
- Als we blijven focussen op dit model, dan komen we niet achter wat er echt aan de
hand is.
- Het is dan iets waar wij niet aan kunnen doen als leerkracht, maar het ligt aan hun.
- Het ligt aan de manier van hoe zij leven
- Gevaar: Kloof tussen migratie en niet-migratie wordt alsmaar groter.
Er zijn eigenlijk twee modellen om ongelijkheid te verklaren: deficit model (achterstand) en
structurele uitsluiting (achterstelling):
Deficit- of achterstand verklaring
Etnische onderwijsongelijkheid komt doordat die lln minder gemotiveerd zijn, minder
betrokken ouders hebben, minder taalvaardig zijn…
→ valkuil van enkel op deficit te focussen: achterstanden worden versterkt,
excuus om geen eigen verantwoordelijk als leerkracht af te schuiven, golem-
effect (=deficit wordt geïnternaliseerd door lln of ouder).
→ Als er een deficit is, moet dat gecompenseerd ipv versterkt worden.
→ Eigen verantwoordelijkheden niet zien.
→ Het gaat hun zelfbeeld verlagen, ze gaan in negatieve spiraal komen →
leerkracht gaat zo nog minder verantwoordelijkheid nemen om uit vicieuze cirkel
te komen.
→ Te veel focussen op tekorten, dat leerlingen aan hun eigen talenten gaan
twijfelen of aan mogelijkheden → je komt er niet vooruit.
Systemische of achterstelling verklaring
Onderwijs is gericht op witte elite en anderen vallen buiten deze norm (bestuur, leraren is
wit/studiemateriaal is eenzijdig/…), dat creëert segregatie, discriminatie, racisme,
vooroordelen, lage verwachtingen…
Focus op de Stad 2 3
