Bestuursrecht
Bestuursrecht .......................................................................................................................................... 1
Deel I – Algemene inleiding ................................................................................................................. 2
Hoofdstuk 1 - Inleiding tot het bestuursrecht ................................................................................ 2
Hoofdstuk 2 – De administratieve rechtshandelingen – begrip, rechtskracht, kenmerken en
voorrechten ..................................................................................................................................... 6
Deel 2 – De administratieve overheid & de administratieve rechtshandeling .................................. 14
Hoofdstuk 1 – De wezenskenmerken van een administratieve overheid ..................................... 14
Deel 3 – Het wettigheidsbeginsel, toewijzing en delegatie van bevoegdheid .................................. 25
Deel 4 – Bronnen en beginselen van het bestuursrecht ................................................................... 31
Hoofdstuk 1 – De geschreven normatieve bronnen van het bestuursrecht ................................. 31
Hoofdstuk 2 – Bestuursrechtspraak, algemene publiekrechtelijke rechtsbeginselen en de
algemene beginselen van het behoorlijk bestuur ......................................................................... 39
Deel 5 – Beheersvormen van de openbare dienst en bestuurlijk organisatierecht .......................... 71
Hoofdstuk 3 – Het bestuurlijk toezicht op de gedecentraliseerde besturen ................................. 89
Hoofdstuk 4 – Functionele decentralisatie .................................................................................... 95
Deel 6 – De leer van de administratieve contracten en overheidsopdrachten – De uitbesteding.. 109
Hoofdstuk 1 – De contractbevoegdheid van de overheid ........................................................... 109
Hoofdstuk 2 - Algemene beginselen van de regeling inzake overheidsopdrachten (aangevuld met
de Overheidsopdrachtenwet)...................................................................................................... 118
Hoofdstuk 3 – Plaatsingsprocedures van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en
diensten ....................................................................................................................................... 127
Deel 7 – Ambtenarenrecht .............................................................................................................. 142
Hoofdstuk 1 – De ambtenaar ...................................................................................................... 142
Hoofdstuk 2 - Bevoegdheid om de rechtspositie conform het statuut van de ambtenaar te
bepalen ........................................................................................................................................ 145
Hoofdstuk 3 - De ambtelijke tuchtregeling .................................................................................. 156
1
,Deel I – Algemene inleiding
Hoofdstuk 1 - Inleiding tot het bestuursrecht
A. Wat houdt het bestuursrecht in?
Staatrecht = Het recht dat de staat beheerst = Het grondwettelijk recht en bestuursrecht (=
administratief recht):
Het grondwettelijk recht = Regels betreffende de vestiging, de structuur en uitoefening van het
overheidsgezag:
- De inrichting van de Bel. staat, de evolutie van unitaire staat naar België, de
gemeenschappen, gewesten en de lokale besturen
- De verhouding tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht -> De scheiding der
machten definieert daarbij nog enkele bijkomende machten zoals de administratieve
rechtscolleges en het Grondwettelijk Hof (!)
- De rechten en vrijheden van burgers (tegenover de staatsmachten)
Bestuursrecht = Regeling van de staatstaak NA afscheiding van de wetgeving en de rechtspraak – Het
omvat de voorschriften van de bestuurlijke bedrijvigheid of activiteit van “administratieve
overheden” (= in weze van de uitvoerende macht!)
Bestuursrecht zijn de rechtsregels die de apparaten van de bestuurlijke overheden gaan regelen. Het
gaat niet strikt om de uitvoerende macht (regering, koning, ministers,…). Hieronder vallen de organen
van gemeenten en provincies. Beslissingen genomen door de Gemeenteraad zijn beslissingen die
worden genomen door een administratieve overheid. MIVB, De Lijn, NMBS,… zijn ook administratieve
overheden. De klassieke administratieve overheden zijn de Koning, de Regering, de Ministers.
De taak van het bestuur is vooral een taak van tenuitvoerlegging. Het is door de tussenkomst
van de administratie dat de beslissingen van de wetgever en van de rechterlijke macht
verwezenlijkt worden. Aan de administratie is soms ook een jurisdictionele taak opgedragen.
Administratieve rechtscolleges (bv. De Raad van State) doen uitspraak over talrijke geschillen
van bestuur. Sommige administratieve handeling hebben soms een wetgevende inhoud (vb.
gemeentelijk politiereglement).
Tot het administratief recht behoren dus alle handelingen die van een administratief orgaan uitgaan,
ongeacht of zij een wetgevende inhoud hebben (zoals de bestuursreglementen) of een jurisdictionele
inhoud (zoals de beslissingen van de administratieve rechtscolleges). Het administratief recht is in
beginsel beperkt tot de studie van de rechtsverhoudingen welke beheerst worden door andere
rechtsregelen dan die welke gelden voor de onderlinge rechtsverhoudingen tussen private personen.
a) Het bestuursrecht en wat het inhoud
Er is geen materieel inhoudelijke definitie van het bestuursrecht – Het gaat om de rechtsregels die
het handelen van de administratieve overheden regelen. Het bestuursrecht zal zeggen wat de
Koning, de Ministers, De Lijn, MIVB,… mogen doen. De betrokken wetgevende macht is degene die
deze rechtsregels zal bepalen.
2
,Om dit inhoud te geven, kijken we enerzijds naar de organieke en anderzijds naar de functionele
benadering:
ORGANIEK – Het normeert het handelen van de staatsorganen die tot de uitvoerende macht behoren
– Het betreft handelingen uitgaande van een ‘bestuur’ of een administratieve overheid.
FUNCTIONEEL - Het gaat om handelingen die uitgaan van een ‘bestuur’ of een ‘administratieve
overheid’ die beschikt over eenzijdige beslissingsbevoegdheid of “imperium” en derhalve
beslissingen neemt of kan nemen die ‘derden’ binden (bv. het wijzigen van de rechtspersoon)
STEL: U bent landbouwer en hebt een bedrijf, u wil uitbreiden om de winstmarges te normaliseren.
Alvorens men kan uitbreiden dient men een omgevings- en exploitatievergunning aanvragen (=
wijziging van de rechtspositie).
Het domein van het bestuursrecht (en de rechtsbescherming tegenover het bestuur) is dan ook
ruimer dan dat van de (klassieke) UM. Het betreft evenzeer:
- het (bestuurlijk) handelen van lokale besturen (gemeenten, provincies)
- diverse verzelfstandigde besturen (al dan niet gestructureerd op lokaal niveau)
- regulatoren belast met geschillenbeslechting (vb. de FSMA)
- bestuurlijke beroepscolleges (zoals een Hogere Tuchtraad)
- Het (bestuurlijk of “imperium”-) handelen van private instellingen(inrichtingen van het vrij
onderwijs)
= Publiekrechtelijke rechtspersonen (= regering, senaat, VDAB, de lijn, de UG,…)
= Privaatrechtelijke rechtspersonen zoals de VUB
Deze entiteit kan worden gekwalificeerd als bestuur door de handelingen die ze stelt. Zo kan
de VUB bv. examens afleggen en zal de prof optreden als orgaan dat de bevoegdheid heeft
gekregen om eenzijdig examenbeslissingen te nemen.
Als rechtsonderhorige komen we dikwijls in contact met de overheid om verschillende redenen;
BV1. De belastingbrief – De fiscus gaat na of u correct hebt ingevuld en gaat een aanslag vestigen
BV2. Een omvengingsvergunning aanvragen (= vroeger de bouwvergunning) om een huis te bouwen
bij het college van burgemeester en schepen
BV3. U doet dingen die niet correct zijn, tegen de regels zijn : U gebruikt uw telefoon tijdens het
examen (= U wordt verdacht van fraude) – In dat geval zal de prof u naar de decaan sturen en het
examen voor u stoppen. Het betreft een administratieve sanctie die wordt opgelegd omwille van het
overtreden van het examenreglement dat eenzijdig door de administratieve overheid werd
opgesteld.
Hoe de overheid intervenieert in het maatschappelijk leven, hoe ruimer het bestuursrecht –
Het omvat de relevante wetgeving voor het domein waarin u een vraag moet oplossen.
Binnen elk domein blijft men wetgeving bestuderen om de onderliggende notering te kennen
Het domein van het bestuursrecht (en de rechtsbescherming tegenover het bestuur) is dan ook
ruimer dan dat van de (klassieke) UM alleen.
3
,Doch betreft evenzeer het (bestuurlijk handelen van lokale besturen (gemeenten, provincies) diverse
zelfstandige besturen (al dan niet gestructureerd op lokaal niveau) regulatoren belast met
geschillenbeslechting, bestuurlijke beroepscolleges en, zelfs, het handelen van private instellingen
In eerste instantie dienen we te kijken naar het orgaan, de administratieve overheid en de
regelgeving die daarop van toepassing is:
- Bestuurlijk organisatierecht – De organisatie van federale besturen, regionale besturen,
communautaire besturen , privaatrechtelijk vormgegeven besturen, publiekrechtelijke
vormgegeven besturen,… = rechtsregels die de staat beheren
- Materiële bestuursrecht = De inhoudelijke regels die een welbepaalde tak van het
bestuursrechtregelen zoals bv. het ambtenarenrecht dat de algemene beginselen vastlegt in
een KV en de diverse statuten (= VL. Personeelsstatuut, Federaal personeelsstatuut, statuut
voor de lokale personeelsleden van de gemeenten en provincies,…) = Bijzondere wetgeving
- Procedureel bestuursrecht = De manier hoe het bestuur tot een beslissing komt - De
vormelijke regels en beginselen die het bestuur moet toepassen bij het nemen van een
bestuursbeslissing (vb. inwinnen van een advies, naleven hoorplicht, taalgebruik, bestuurlijke
beroepsprocedures, ...)
BV. Het aanvragen van een omgevingsvergunning – alvorens deze beslissing wordt genomen dient er
vanalles te gebeuren. Zo wordt in eerste instantie de aanvraag bekendgemaakt (= geel papier dat op
een braakliggend stuk grond wordt uitgehangen). Op de gemeente kan eender wie het dossier
bekijken en eventueel de bezwaar aantekenen.
Alle aangevoerde documenten moeten worden bestudeerd. Denk hierbij bv. aan de opbouw van een
winkelcentrum waarbij er moet worden nagegaan of de mobiliteit hierop voorzien is. Daarbovenop
zal de overheid adviezen moeten vragen wanneer men bv. een geneesmiddel op de markt wil
brengen. Dit kan dan bij het geneesmiddelenagentschap.
Hetzelfde geldt ook wanneer de koning of de vlaamse regering een reglementair besluit wil
uitvaardigen. Zij zijn immers verplicht om advies in te winnen bij de afdeling wetgeving van de RVS.
Het advies is in dit geval NIET BINDEND maar WEL VERPLICHT. Denk hierbij aan de idee voor een
subsidie van 3000 à 5000 EUR voor de aankoop van een elektrische wagen zolang de financiële
middelen er zijn. De afdeling wetgeving heeft hierop negatief advies uitgevaardigd op grond van een
schending van het gelijkheidsbeginsel.
- Bestuursprocesrecht = Regels en beginselen die van toepassing zijn op de jurisdictionele
procedures voor de bestuursrechters = Rechtsbescherming ten aanzien van de overheid (!)
BV. Regionaal – Wanneer uw omgevingsvergunning wordt geweigerd kan u naar de Raad voor
vergunningsbetwistingen
BV. Federaal – Wanneer het gaat om een beslissing bij KB of federale materie, kan u rechtstreeks naar
de RVS.
MERK OP: Ingevolge regionale beslissingen bestaat er een beroepsmogelijkheid open – Het is de RVS
die zal optreden als CASSATIERECHTER.
4
, B. De aard van het bestuursrecht– ‘Een uitzonderingsrecht’?
Het bestuursrecht (=publiekrecht) wijkt op heel wat vlakken af van het gemeen burgerlijk recht (=
privaatrecht).
BV1. Arbeidsrecht < > Het ambtenarenrecht
BV2. Het zakenrecht < > Het administratief zakenrecht
Het bestuursrecht hanteert een eigen terminologie en begrippenapparaat met specifieke
rechtsgevolgen. Het onderscheid heeft voornamelijk betrekking op het feit dat het hier niet gaat over
2 private partijen die op gelijke voet staan.
Wanneer het gaat om het administratief recht spreken we van een fundamentele
ongelijkheid tussen de overheid en de burger die slechts zijn persoonlijk belang verdedigt. De
overheid beschikt immers over bijzondere prerogatieven van openbaar gezag, ook wel het
imperium genoemd = De mogelijkheid om eenzijdig uw rechtspositie in gunstige of
ongunstige zin te wijzigen aan de hand van een eenzijdige uitvoerbare beslissing die bindend
is ten aanzien van derden.
Het is het enige recht dat dit mag omdat dit het algemeen belang kan én moet nastreven. De ervan is
de enige drijfveer van de bestuursbedrijvigheid.
BV. Uw erkenning als kinderdagverblijf wordt ingetrokken. Naargelang de termijn die men opgelegd
krijgt, dient men de beroepsactiviteit te staken. Als uitbater dient u dus het nodige te doen om
opnieuw een erkenning aan te vragen opdat u uw activiteit kan herstarten.
Het doel van de overheid en, dus ook, van de (bestuurs)overheid bestaat in de behartiging
van het algemeen belang. Het beheerst het ganse administratief recht en verklaart de
bijzondere rechtspositie. Doordat het algemeen belang de doorslag krijgt, moet het
individueel belang van personen aan de kant geschoven worden op sommige momenten.
Omdat er een grote macht is voor de administratieve overheid zijn zijzelf ook aan regels
onderworpen. Het bestuursrecht is immers een procedurerecht met een discretionaire bevoegdheid.
Eenzijdige beslissingen moeten steeds formeel gemotiveerd worden om duidelijk te maken waarom
er niet met individueel belang rekening kan worden gehouden.
Zo zal de administratieve overheid bv. wanneer de erkenning wordt ingetrokken, IN CONCRETO
moeten motiveren waarom = GEEN nietszeggende clausule die ze voor alle wijzigingen hanteert
MAAR specifieke redenen waarop de beslissing gegrond is. Ze moet de regels als bestuur in acht
nemen en zich houden aan de bijzonder publiekrechtelijke verplichtingen.
Het administratief recht is ook een uitzonderingsrecht omdat op de administratie vaak zwaardere
verplichtingen rusten dan op privaatrechtelijke personen. De particulier kiest vrij zijn
medecontractant, de administratie niet of niet altijd. Bij het verrichten van tal van handelingen die de
burger vrij stelt, is de overheid verplicht de haar bij de wet/decreet/ordonnantie opgelegde normen
of beperkingen van haar bevoegdheid in acht te nemen (vb. naleving van de wetgeving op de
motivering van bestuurshandelingen).
5
, Aan de uitoefening van het “prerogatief van het openbaar gezag” (dat zeer ingrijpend kan zijn
(vb. onteigening, beroepsverbod, tuchtstraf, ...) zijn bijzondere verplichtingen verbonden die
de macht van de overheid beperken: wettigheidsbeginsel, beginselen van behoorlijk bestuur,
plicht tot gelijke behandeling,…). Het bestuursrecht is vooral een procedurerecht maar er zit
ook veel discretionaire bevoegdheid bij het bestuur. De ene beslissing zal ingrijpender zijn de
andere, hier zal het gelijkheids- en evenredigheidsbeginsel een rol beginnen spelen.
Is er een summa divisio (= strike scheidingslijn) tussen publiek- en privaatrecht?
Het prerogatief van openbaar gezag (= de bevoegdheid om eenzijdig beslissingen op te leggen) is het
verschilpunt tussen privaat- en publiekrechtelijke partijen. Privaatrechtelijke partijen kunnen geen
eenzijdige, bindende beslissingen opleggen, publiekrechtelijke partijen kunnen dat wel. Maar er is
ook nuancering nodig
Zo gebruikt de adm. Dikwijls in haar betrekkingen met burgers procedés die zij aan het privaatrecht
ontleent, zij ziet af van de publiekrechtelijke middelen die haar ter beschikking staan en doet een
beroep op de instemming van de burgers om de medewerking die zij nodig heeft te bekomen. Met de
ontwikkeling van het administratief recht is gebleken dat het beroep op het burgerlijk recht vaak
slechts een procedé is. De inhoud en de werkelijke betekenis van de betrekkingen tussen de burger
en de administratie worden vooral bepaald door de aard zelf van de taak die op de administratie
recht.
a) De meergelaagdheid van het bestuursrecht
Rechtsbronnen die ontspringen aan diverse (politieke) niveaus - Elke administratieve overheid
organiseert autonoom hun publiekrechtelijke entiteit zo zijn bv. economie, ruimtelijke ordening en
omgevingrecht regionale materies en is het ambtenarenrecht een regionale, communautaire en
federale materie,… = VERTICALE MEERGELAAGDHEID VAN HET BESTUURSRECHT
BV. De motiveringswet – De motiveringswet omvat de minimumnorm waarop men strengere
verplichtingen kan bepalen. Dit geldt voor alle entiteiten, maar voor de regionale en communautaire
overheden zijn er strengere, bijkomende voorwaarden.
Met de invloed van diverse maatschappelijke actoren:
- ‘central’ government (weliswaar op de onderscheiden bestuursniveaus (federaal/regionaal),
- verzelfstandigde besturen (territoriaal en dienstgewijze decentralisatie),
- burgerparticipatie (vb. gemeentelijke referenda, openbaar onderzoeken),
- beroeps- en belangenverenigingen (tripartite beheer (WG/WN/Overheid)
= HORIZONTALE MEERGELAAGDHEID VAN HET BESTUURSRECHT
Hoofdstuk 2 – De administratieve rechtshandelingen – begrip, rechtskracht,
kenmerken en voorrechten
A. Begrip en wezenskenmerken van een administratieve rechtshandeling
De (eenzijdige) bestuurshandeling OF administratieve rechtshandeling is de (rechts)handeling die
uitgaat van een (Belgisch) administratieve overheid.
< > De overheid kan privaatrechtelijke of administratiefrechtelijke contracten sluiten – Dit zijn geen
administratieve rechtshandelingen, maar contracten volgens de civielrechtelijke regels die, in beginsel
met heel wat afwijkingen, door het privaatrecht beheerst worden.
6
,MERK OP: Wanneer de overheid een administratief of privaatrechtelijk contract aangaat, gaat daar
altijd een administratieve rechtshandeling aan vooraf mn. De beslissing om met een onderneming of
persoon het contract te sluiten en niet met eventuele andere kandidaten in geval van een
overheidsopdracht, concessie of arbeidsovereenkomst.
a) Kenmerken van de administratieve rechtshandeling
VERBINDENDE KRACHT - Het bestuur kent eenzijdig, d. w. z. gezagshalve, rechten toe en legt
eenzijdig verplichtingen op aan ‘derden’ (aan rechtsonderhorigen, andere besturen, ondernemingen,
particulieren). Het bestuur doet dit op grond van zijn eenzijdige beslissingsbevoegdheid (‘imperium’),
zonder dat de instemming van de rechtsonderhorigen is vereist. Burger en bestuur bevinden zich in
een ongelijke positie = De ratio van deze imperiumbevoegdheid nl. de realisatie van het algemeen
belang.
BV1.: Van zodra de examencommissie heeft beslist dat u geslaagd bent of niet, bent u door die
beslissing verbonden – Indien u niet bent geslaagd, heeft een eenzijdige beslissing uw rechten en
plichten bepaald (= eenzijdige wijziging van de rechtspositie).
BV2.: Wanneer de overheid eenzijdig in het ambtenarenrecht bepaald dat een ambtenaar minder zal
verdienen vanaf volgende maand, kan dat voor de toekomst mits motivering én algemene strekking.
< > Een werkgever kan, in tegenstelling tot een administratieve overheid, niet eenzijdig beslissen da u
vanaf morgen minder gaat verdienen (= fundamenteel element van de arbeidsovereenkomst). Indien
uw werkgever dit wil wijzigen dient u daarmee akkoord te gaan.
Aangezien u zonder meer gebonden bent door de beslissingen van het bestuur en de
administratieve rechtscolleges behoeft u geen formulier van tenuitvoerlegging zoals bij
vonnissen en arresten – Art. 1386 Ger.W. + Art. 40 GW.
DWINGENDE KRACHT – Le privilège du préable - De bestuurshandeling wordt geacht wettig te zijn =
in overeenstemming met het “recht”, te begrijpen als het geheel van de normenhiërarchie (=
Grondwet, Europese verdragen, Europese richtlijnen, …). De eenzijdige beslissing van het
administratief orgaan wordt geacht gelijkvormig te zijn met het recht en dit vermoeden geldt zonder
dat het bestuur vooraf een beroep moet doen op de rechter.
Het betreft een vermoeden en daarom is ze ook dwingend. U moet de bestuurshandeling
naleven, ook als u het er niet eens mee bent. De dwingende kracht slaat eveneens op het
idee dat het bestuur het algemeen belang behartigd.
Het vermoeden van wettigheid waarmee de bestuurshandeling is bekleed is echter een vermoeden
Iuris stantum. Dat betekend dat het geen onweerlegbaar vermoeden is. Zo kan u het weerleggen bij
rechtstreekse vordering, hetzij bij wijze exceptie (zgn. exceptie van onwettigheid- Art. 159 Grondwet).
BV. Als rechtsonderhorige zal u naar de (administratieve) rechter moeten stappen om er voor te
zorgen dat een enkel rechtsgeding uit de rechtsorde wordt geweerd door de beslissing te vernietigen
ex tunc (= nooit te hebben bestaan).
UITVOERBARE KRACHT = De bestuurshandeling bindt de rechtsonderhorige en is derhalve
(onmiddellijk) uitvoerbaar voor zover deze niet buiten toepassing is gelaten of werd vernietigd. Doet
u dat niet, stelt u zich buiten wettigheid.
7
,BV. De belastingaangifte - Je moet bijbetalen, maar doet het niet omdat dit een foutieve berekening
is. Op dit moment is de beslissing wettig waardoor er een interest zal beginnen lopen. Je betaalt dit
dus eerst alvorens je het bij de fiscus gaat aanvechten.
Dit betekend echter niet dat het bestuur ook kan overgaan tot een ‘gedwongen tenuitvoerlegging’.
Het beschikt over een (eigen) administratief sanctierecht (weliswaar onder rechtelijk toezicht) en kan
- zonder materiële dwang - de naleving van rechtsregels afdwingen in de gevallen voorzien bij wet:
- Via dwangbevel
BV. U weigert een administratieve geldboete te betalen – Afgezien van de interesten en eventuele
bijkomende boetes omdat u niet betaald heeft- kan de overheid slechts overgaan tot gedwongen ten
uitvoering aan de hand van een rechterlijke beslissing TENZIJ de wet daar anders in voorziet. Zo kan
de overheid bv. in geval van fiscale aangelegenheden met een dwangbevel zelf beslag leggen.
- Bij dringende uitzonderlijke omstandigheden (= noodsituaties) - Als de wet een gedwongen
tenuitvoerlegging voorziet, is het wel mogelijk om bij dringende uitzonderlijke
omstandigheden te reageren.
BV. Wanneer er een acuut gevaar is voor de volksgezondheid. U heeft een onderneming en leeft de
regels inzake uitstoot niet na. Na een controle komt men er achter dat dit zeer gevaarlijk is. De
overheid beslist om een onmiddellijke sluiting op te leggen en toch blijft u de activiteiten uitvoeren.
De burgermeester kan in dergelijk geval de zegels leggen en de inkom barricaderen zodanig dat
niemand het gebouw nog binnen en men zeker is dat deze schadelijke activiteit wordt stopgezet.
WAT IS DE ADMINISTRATIEVE BESTUURSHANDELING?
Het is een handeling die uitgaat van een administratieve overheid die verbindende, dwingende en
uitvoerbare kracht heeft. Administratieve overheden zullen soms ook andere handelingen moeten
stellen (bv. Advies verlenen) maar dat is geen administratieve rechtshandeling. Het moet gaan om
een handeling die derden bindt én die uitgaat van een administratieve overheid.
BV. deelname aan de examencommissie m.b.t. het nemen van studievoortgangsbeslissingen van de
VUB zal een administratieve rechtshandeling nemen die de student zal binden. Deze kan mogelijk niet
in overeenstemming zijn met de hogere regelgeving waardoor een intern beroep kan worden
ingesteld en dit zal voor de administratieve overheden komen
b) Het vermoeden van wettigheid
Het vermoeden van wettigheid waarmee een bestuurshandeling is bekleed en wat er een
wezenskenmerk van is, kan op initiatief van de rechtsonderhorige worden weerlegd:
BETWISTING VAN DE WETTIGHEID VAN DE BESTUURSHANDELING IN HET KADER VAN EEN
JURISDICTIONEEL BEROEP DOOR DE RECHTSONDERHORIGE:
- Bij wijze van exceptie = de onwettige (reglementaire, organieke of individuele)
bestuurshandeling wordt door de (gewone en administratieve) rechter in het concrete geschil
buiten toepassing gelaten – Art. 159 GW.
- Bij rechtstreekse vordering bij de RvS, of in geval van spoedeisend karakter om de aantasting
van een subjectief recht te voorkomen, bij de gewone rechter.
8
,STEL: Men gaat over tot gedwongen tenuitvoerlegging en men beslist om uw fabriek met vervuilende
uitstoot te sluiten – In dergelijk geval kan de ondernemer naar de rechtbank stappen en het
sluitingsbevel in kortgeding aanvechten. Men kan dan aan de GEWONE rechter vragen om de
beslissing buiten toepassing te laten.
Als u naar de gewone rechter gaat en blijkt dat u door de overheid verplicht bent om uw
activiteit stop te zetten na intrekking van de erkenning op basis van een KB dat voorwaarden
bevat waaraan er moest zijn voldaan om de activiteit op te starten en erkenning te verkrijgen
MAAR het KB is nooit voorgelegd aan de afdeling wetgeving van de raad van state en dus kan
hij het KB buiten toepassing laten op grond van Art. 159 GW.
BUITEN TOEPASSING LATEN = Er is geen rechtsgrond meer om de erkenning in te trekken. De
voorwaarden zijn immers nooit voorgelegd aan de rvs (= Wettelijke verplichting). Het besluit wordt
dan buiten toepassing gesteld. Elke andere entiteit die onder deze regelgeving valt, wordt daardoor
niet geraakt – Beslissing INTER PARTES.
OF men kan naar de RvS gaan en een schorsing aanvragen bij uiterst dringende noodzakelijkheid met
het oog op een latere vernietiging. In dat geval wordt er een einde gesteld aan de onmiddellijke ten
uitvoerlegging.
De beslissing blijft bestaan, maar de onmiddellijke uitvoering wordt stopgezet. Het
intrekkingsbesluit wordt geschorst, waardoor u uw activiteiten kan hernemen en u voorlopig
niet moet sluiten.
Als u in regel wil zijn, kan u ook de vernietiging vragen aan de RvS – Zij zullen de zaak dan ten gronde
onderzoeken. In geval van een schorsing moet er sprake zijn van een ernstig middel MAAR dan kan u
finaal alsnog in het ongelijk worden gesteld. Gedurende de schorsingsprocedure voert men slechts
onderzoek op het eerste zicht. De overheid kan de verdediging niet volledig organiseren door het
tijdstekort. Bij de vernietigingsprocedure kan dat wel en kunnen zij de RvS overtuigen aan de hand
van stukken uit het administratief dossier.
U kan hetzelfde KB rechtstreeks aanvechten bij de RvS omdat de voorwaarden
disproportioneel zijn of in strijd met een hogere rechtsregel. In dergelijk geval is er geen
redelijk verband tussen de voorwaarden en de uitoefening van de activiteit – We gaan het
besluit aanvechten bij de RvS om het te laten vernietigen – Beslissing ERGA OMNES en EX
TUNC (= retroactief).
De raad beschikt dus over een schorsings- en vernietigingsbevoegdheid waardoor het besluit of de
beslissing verdwijnt iot de rechtsorde. Zij kunnen echter een beslissing niet hervormen.
Het bestuur dat de beslissing heeft genomen herneemt zijn vrijheid en kan een nieuwe
beslissing nemen MET RESPECT voor het gezag van gewijsde van het arrest van de RvS.
MERK OP: Neemt het bestuur alsnog exact dezelfde beslissing als de vernietigde? Dan kan je als
rechtsonderhorige naar de RvS om een dwangsom op te laten leggen ten aanzien van het bestuur.
Het is de onpartijdige rechter die in laatste instantie beslist (!) - De RvS zal eveneens opnieuw
vernietigen:
- Wanneer de eerste vernietiging het gevolg was van een gebrekkige motivering, kan men
echter wel dezelfde beslissing maken en deze wel correct motiveren. Dit kan een nieuwe
toetsing van de wettigheid doorstaan.
9
, - Wanneer de eerste vernietiging het gevolg was van een disproportionaliteit zoals bv. de
opgelegde tuchtstraf en het tuchtfeit, kan de raad, wanneer ze het disproportioneel acht deze
vernietigen. Maakt echter niet dat de administratieve overheid de volgende keer niet
opnieuw het ontslag kan opleggen (= IN CONCRETO TE ONDERZOEKEN)
De stap naar de RvS of de rechter zou de laatste stap moeten zijn. Als rechtsonderhorige dienen we
immers na te gaan of er geen betere optie is zoals bv. het aanschrijven van de beslissing nemende
overheid. Stel dat er een beslissing werd genomen omdat de voorwaarden zogezegd niet zijn
nageleefd. Echter bleek dat de rechtsonderhorige administratief niet helemaal in orde, maar men kan
bewijzen dat ze wel voldeden aan de voorwaarden, kan de overheid zijn beslissing alsnog INTREKKEN.
MERK OP: Intrekking is geen administratieve sanctie (!) – De beslissing wordt ERGA OMNES en EX
TUNC ingetrokken en neemt een nieuwe beslissing.
DE HOGERE BESTUURSOVERHEID IN HET KADER VAN HET ALGEMEEN (FACULTATIEF UIT TE
OEFENEN) BESTUURLIJK TOEZICHT OF
DE HOGERE BESTUURSOVERHEID IN HET KADER VAN HET (DOOR DE RECHTSZOEKENDE VERPLICHT
UITT DE PUTTEN) BIJ WET GEORGANOSEERD BESTUURLIJK BEROEP
Je kan naar een hogere (toezichthoudende) beroepsoverheid stappen die kan beschikken over
schorsings-, vernietigings- en hervormingsbevoegdheid.
BV. Het college van burgemeester en schepenen heeft beslist dat uw aanvraag voor een
omgevingsvergunning wordt afgewezen. In dergelijk geval kan u in beroep gaan bij de bestendige
deputatie en eventueel nog bij de Vlaamse regering. Wanneer u ook daar bot vangt, dan pas kan u
naar de RvS – Het betreft een bij wet/decreet georganiseerde beroepsprocedure dient u deze volledig
te doorlopen. Zo niet, is uw beroep voor de RvS onontvankelijk.
BV2. Het Vlaams gewest over beslissingen van de gemeente of dienstgewijze gedecentraliseerde
instellingen (De lijn, VRT,…)
Dergelijke toezichts- of beroepsbeslissingen van de bestuurlijke overheid is bekleed met een
vermoeden van wettigheid zodat dergelijke beslissingen op zijn beurt kan worden bestreden
voor de rechter
De eenzijdige bestuursbeslissing die, na beroep, wordt opgenomen door de hogere overheid geniet
geen gezag van gewijsde, maar geniet wel de kenmerken van de bestuurshandeling (verbindend,
dwingend en uitvoerbaar)
STEL uw bouw- of omgevingsvergunning wordt geweigerd en de bestendige deputatie verklaard zich
wel akkoord. Het is echter uw buur die het er niet mee eens is en een klacht heeft ingediend bij het
gemeentebestuur. Uw buurman kan dan alsnog naar de RvS. Het blijft immers een bestuursbeslissing
die kan worden geschorst of vernietigd door de raad voor vergunningsbetwistingen:
- Gewone schorsing door de Rvs – Dit wordt meestal aangevraagd ingevolge een
tuchtbeslissing van de overheid of de vernietiging van een erkenning waarbij de beslissing
negatieve gevolgen heeft voor persoon. De schorsing volgt in dergelijk geval in afwachting
van de vernietiging.
Wanneer men een schorsing aanvraagt, kan het zijn dat men 3 à 6 maanden moeten wachten om het
schorsingsarrest te verkrijgen.
10
