Notes de cours
Vertaal- en tolkwetenschap: volledige lesnotities
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Dit zijn mijn notities bij de lessen vertaal- en tolkwetenschap, gegeven in BA2 aan de Universiteit Antwerpen.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Vertaal- en tolkwetenschapChapter 1: main issues of Translation Studies
Vertaling
= een transfer van een brontaal naar een doeltaal
Latijn: translatio = overbrengen
BT → DT en brontaal → doeltaal
Vertalen kan verwijzen naar
- vertalen als studiegebied = vertaalwetenschap
- vertalen als proces = activiteit van het omzetten van geschreven of gesproken informatie in
een andere taal
bv. De vertaling duurde 2 jaar.
- vertalen als product = stuk tekst of spraak dat is omgezet in een andere taal
bv. De vertaling is nog niet uitgegeven.
Vertaling volgens Roman Jakobson (20e E)
Jakobson baseerde zijn definities op semiotiek.
Semiotiek = studie van communicatie door middel van tekens en gebarensystemen, waarvan taal er
maar één is
Interlinguale vertaling = eigenlijke vertaling = interpretatie van verbale tekens door middel van een
andere taal
bv. vertaling boek nl-fr
Intralinguale vertaling = herformulering = interpretatie van verbale tekens door middel van andere
verbale tekens in dezelfde taal
bv. aanpassing van encyclopedie voor kinderen, parafraseren
Intersemiotische vertaling = transmutatie = interpretatie van verbale tekens door middel van tekens
van non-verbale tekensystemen
bv. verfilming van boek
Adaptatie/versie = meestal intralinguaal, gelijkenissen en verschillen
Transcreatie = marketing, intralinguaal en interlinguaal
Vertalen in andere culturen
Engels: translation: van Latijn: transferre (to carry across) → boodschap
Nederlands: vertalen → heel taalbewust
Hindi: arnuvad (speaking after) → imitatie
Arabisch: tarjama (biography) → boodschap
Chinese: fān yì (turning over)
→ verschillende conceptualisaties van vertalen
Vertaalwetenschap
= discipline die zich bezig houdt met de complexiteit van de problemen rond het fenomeen vertalen
- 1950<
Zichtbaarheid van discipline
- opleidingen
- publicaties
- analytische instrumenten bv. databases, handboeken
- internationale organisaties bv. ATA, EST
Is vertaalwetenschap een discipline, interdiscipline of multidiscipline? Ben je het eens met de vraag
van Munday?
,Foute vraag: vertaalwetenschap is een discipline met interdisciplinair en multidisciplinair onderzoek
- Interdisciplinariteit = integratie van kennis en benaderingen uit verschillende disciplines om
een synthese van een benaderingen te creëren
- Multidisciplinariteit = verschillende disciplines, 1 aanpak of onderwerp
,Chapter 3: Equivalence and equivalent effect
Equivalentie
= “vertalen is het vervangen van tekstmateriaal in een taal (brontaal) naar een equivalent in een
andere taal (doeltaal). Vertalen houdt in om de boodschap in de doeltaal zo natuurlijk en equivalent
mogelijk na te maken, eerst en vooral op basis van betekenis, ten tweede op basis van stijl.”
gelijkwaardigheid bij inhoud, vorm, effect
Nida: formele en dynamische equivalentie, equivalent effect
Newmark: semantische en communicatieve vertaling
Koller: 5 soorten equivalentie
Jakobson: languages differ essentially in what they must convey and not in what they may convey.
Verschillende talen beïnvloeden onze gedachten op verschillende manieren, door wat onze taal ons
gewoonlijk verplicht om aan te denken en niet door wat onze taal ons toestaat om te denken.
Vertaalbaarheid
Taalkundige relativiteit/determinisme = verschillen in talen geven vorm aan verschillende
conceptualisaties van de wereld
bv. Inuït veel woorden voor sneeuw
Linguistisch universalisme = talen kunnen verschillen in manier waarop ze betekenis overbrengen en
in oppervlakkige realisaties van die betekenis, maar er is een gedeelde manier van denken en de
wereld ervaren
bv. ook Egyptenaren zien wel verschil tussen sneeuw en modder
Verschillen tussen talen op (Jakobson):
- geslachtsniveau
bv. honing is m in fr, v in sp, o in eng
- morfologieniveau
bv. werkwoord verandert in russisch naargelang handeling voltooid is of niet
- niveau van semantische velden
bv. geschwister in engels is brothers and sisters want siblings is eerder formeel
Functionele definitie van betekenis: een woord krijgt betekenis door de context
3 soorten betekenis:
- taalkundige betekenis: relatie tussen verschillende taalkundige structuren
bv. zijn huis (bezit), zijn vriendelijkheid (eigenschap van hem)
- referentiële of denotatieve betekenis
bv. woordenboekbetekenis son: a male child
- emotieve of connotatieve betekenis
bv. associatie dat woord oproept bij don’t worry my son is niet noodzakelijk familie
Technieken om referentiële en emotionele betekenis te bepalen: structuur van woorden analyseren
en vergelijkbare woorden in gerelateerde lexicale velden onderscheiden
- hierarchical structuring: reeksen woorden onderscheiden op basis van hun niveau
bv. dier is hyperoniem en hond en kat zijn hyponiemen
- componential analysis: specifieke kenmerken van een reeks gerelateerde woorden
identificeren en onderscheiden
bv. santo is enkel voor mensen vs sagrado is enkel voor dieren en objecten
Morfosyntactische equivalentie: equivalentie zowel morfologisch als syntactisch
bv. the city supported the monarch financially – de stad steunde de vorst financieel
Morfosyntactische equivalentie kan problematisch zijn als doeltaal specifieke elementen niet heeft
, bv. Russisch heeft geen lidwoorden, geen verschil tussen ovt en vvt
Lexicale leemtes: uitdaging voor vertalers bv. sushi, kimono, siesta
- leenwoord
- voetnoot
- uitleg…
Formele en dynamische equivalentie (Nida)
a) Formele equivalentie/formele correspondentie
- Gericht op BT-structuur
- Nauwkeurigheid en juistheid
- Aandacht op boodschap: inhoud en vorm
bv. in academische of juridische context
Bij een vertaling met formele equivalentie streeft de vertaler naar het weergeven van elementen van
linguïstische betekenis (grammaticale vorm) en referentiële en connotatieve betekenis (inhoud) vd BT
b) Dynamische equivalentie/functionele equivalentie
- Gericht op doelpubliek
- Hetzelfde effect
- ! Naturalness: zo natuurlijk mogelijk
- Referentiële en connotatieve betekenis belangrijk, grammaticale vorm en syntaxis minder
bv. spreekwoorden
Equivalent effect
Een geslaagde vertaling heeft een equivalent effect: het effect geproduceerd in de lezer van de DT
komt overeen met het effect gecreëerd in de lezer van de BT
4 basisvereisten van vertaling (Nida)
1) Logisch zijn
2) Overbrengen van de boodschap van BT
3) Een natuurlijke en gemakkelijke vorm van expressie
4) Creëert een vergelijkbaar effect
Kritiek op equivalent effect van Nida
- Hoe equivalent als grote afstand tussen doelpubliek en brontekstcontext?
- Hoe weet vertaler wat bedoeling was van brontekstauteur?
bv. paratekst: voorwoord van een boek, interview, lezing geeft auteur een woordje uitleg
- Hoe weet vertaler wie lezer is?
- Hoe wordt naturalness beoordeeld?
bv. natural voor Spanje ≠ natural voor Latijns-Amerika
- Subjectief oordeel van vertaler of analist
- Nida’s theorie wetenschappelijk gegerond?
Gentzler kritiek: Nida heeft theologisch en bekeringsstandpunt
→ Gentzler denkt dat dynamische equivalentie bedoeld is om de lezer te bekeren, ongeacht hun
cultuur, tot het dominante discours en de ideeën van het protestantisme
Semantische en communicatieve vertaling van Newmark
Semantische vertaling = probeert dezelfde contextuele betekenis van de BT over te brengen, in de
mate dat de semantische en syntactische structuur van de doeltaal dat toelaat ~ formele equivalentie
Nida
Communicatieve vertaling = probeert zo dicht mogelijk bij hetzelfde effect te creëren bij de lezer als
verkregen in de BT ~ dynamische equivalentie Nida
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur saricuypers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
83637 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans