Resume

Volledige samenvatting politicologie (UA)

1 fois vendu

Cours
Politicologie

Établissement
Universiteit Antwerpen (UA)

Volledige samenvatting van het vak politicologie dat je krijgt in het eerste jaar van de richting rechten aan de Universiteit Antwerpen. Bevat alle powerpoints, lesnotities en extra informatie uit het handboek.

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 74 pages

Voir l'exemple

Publié le 6 juillet 2024
Nombre de pages 74
Écrit en 2023/2024
Type Resume

yurchenkoalexia Membre depuis 8 mois 5 documents vendus

€8,16

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

Politicologie
Wat is politiek?
Politiek = ordenen en besturen v/e territoriaal afgebakende samenleving d.m.v.
machtsuitoefening
 Politiek is overal waar er regels bestaan (BV. Verenigingen, scholen, bedrijven,…)

 Hoe?
o Staatsinrichting & instelling
o Gedrag: strategie & conflict/samenwerking (doelbewust optreden)
o Beleid

Territoriaal Niet-territoriaal
Omvattend & dwingend Functioneel & vrijblijvender
Bv. Gemeenten, regio’s, Bv. Vrijetijdsverenigingen,
landen, EU, NAVO,… bedrijven, scholen

Evolutie reikwijdte v/d politiek :

o Nachtwakersstaat (19de eeuw)
- Politiek = beperkte aangelegenheid – minimaal
- Burgerlijke rechten en vrijheden, basisregels (bv. Eigendomsrecht) + waken:
justitie, binnenlandse zaken
- Bescherming grenzen: defensie, buitenlandse zaken
- Belastingen: financiën
o Sociale welvaartsstaat (20ste eeuw)
- Reikwijdte veel omvattender
- Politiek = ingrijpende aangelegenheid- nanny
- Arbeidersbeweging  tegengaan van nefaste gevolgen, vrij economisch handelen
door sociale bescherming
- Verzorgingsstaat  onderwijs, scholen, gezondheid, sociale zekerheid,
werkgelegenheid
o Regulerende staat (21ste eeuw)
- Politiek = allesomvattende impact op het dagelijkse leven
- <—> “ruimtelijke onteigening v/d staat” – Luc Huyse

 Politieke cultuur als grondslag: behoeften in de samenleving, grenzen tussen privé en
publiek

1

,Machtsuitoefening
Wat is macht?

Bindende regels = politieke regelgeving kan alleen functioneren (effectief sturen) als ze ook
opgelegd worden aan de leden van de samenleving

o Gevolgen van niet-naleving regels: sancties, dwangmiddelen <-> burgerlijke
ongehoorzaamheid
 Burgerlijke ongehoorzaamheid = publieke, niet-gewelddadige en bewuste
daad die ingaat tegen de wet en die tot doel heeft een wijziging in beleid of
wetgeving te realiseren
1. Vorm van protest
2. Vreedzaam
3. Aanvaarden van gevolgen niet-naleving bindende regels
o We volgen de regels zonder na te denken (geïnternaliseerd)  BV: gordel dragen,
drinken en rijden,…

Macht versus gezag

Robert Dahl  actor A heeft de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat actor B een handeling
verricht die B anders niet zou verrichten <-> Handeling B is niet noodzakelijk in
overeenstemming met wat A wil (onbedoelde effecten)

Max Weber  mogelijkheid van actor om wil op te leggen aan anderen, ook tegen eventuele
weerstand in <-> Gezag als legitiem aanvaarde machtsuitoefening

 Macht vindt altijd plaats in een sociale relatie

3 vormen van gezag :

o Traditioneel gezag  traditie & gewoonte (erfopvolging v/h koninklijke huis)
o Charismatisch gezag  persoonlijke eigenschappen van een leider (overtuigend)
o Rationeel-legalistisch gezag  uit respect voor de regels

 Fritz Scharpf & Vivien Schmidt

1. Input  Met welke signalen van de samenleving wordt er rekening gehouden
(Voorkeuren laten horen via verkiezingen of participatie, representatie)
2. Throughput  Hoe werden de regels gemaakt? (Kwaliteit,
besluitvormingsprocedures)
3. Output  hoe probleemoplossend is het gegeven? Zijn ze efficiënt & effectief?
(Probleemoplossend, welvaarts-verhogend vermogen, responsiviteit)

2

,  3 faces of power – Steven Lukes

1. Power of decision-making / beslissen en bevelen
 ‘Naakte’ machtsuitoefening, zichtbaar
 Sancties, dwangmiddelen
 Vb. maximumsnelheid
2. Non-decision-making power / agenda-setting (Bachrach & Baratz)
 Prioriteit van thema's op politieke agenda (≠ richting van beleid)
 Positief: aandacht generen, zichtbaar
 Negatief: verhinderen dat bepaalde thema’s worden behandeld op de
beleidsagenda, onzichtbaar
 Vb. reguleren luchtverontreiniging versus vrijwaren van werkgelegenheid
3. Ideological power / ideologische hegemonie
 Bepalen wat er gedacht wordt, bestaande orde niet ter discussie stellen,
onzichtbaar
 Cultureel kader
 Vb. neoliberale, kapitalistische marktlogica

 Amartya Sen
Ongelijkheid = macht (onderdrukking) waardoor mensen niet al hun mogelijkheden
ontwikkelen DUS geen ‘echte’ vrijheid (Bv. De relatie tussen rijke Westerse landen en armere
landen)

Macht meten
Macht aantonen en bewijzen is moeilijk

o Veel machtsuitoefening is onzichtbaar
 Anticipatie op gevolgen van acties
o Macht zit in een machtsstrijd tussen actoren, wisselwerking – wederzijds
 Causaliteit van macht vaststellen is bijzonder lastig (vb. politieke agenda-
setting)
 Macht van één actor isoleren is problematisch (vb. partijen in een
coalitieregering)
o Macht is vaak alleen negatief (vb. veto players)

Macht van de staat
o Staat concentreert veel macht
o Natiestaat is langzaam gegroeid doorheen de tijd (proces van staatsvorming)
 Steeds grotere concentratie van machtsmiddelen (geld, expertise) ten koste
van concurrenten: (vb. adel, kerk,…)
 Verwerven van legitimiteit (aanvaard)
 Depersonalisatie van gezag (rationeel-legalistisch)
 Homogenisering (zelfde regels op geheel grondgebied)
 Natiestaat want bevolking, taal en cultuur (‘de natie’, ‘het volk’) vallen samen onder
één staat
o Er valt niet aan staatsmacht te ontkomen (ondanks vervagende grenzen): er is steeds
politiek (en dus machtsuitoefening) daar waar mensen samenleven

3

, Art 33. Gw.  “Alle machten gaan uit van de natie. Zij worden uitgeoefend op de wijze bij de
Grondwet bepaald.”

o Staat = “human community that successfully claims the monopoly of the legitimate
use of physical force within a given territory” (Weber)
 Monopolie op legitiem geweld = alleen staat mag regels met geweld
afdwingen; geen privétaak (zie: bindende regels)
 Bv. wettelijke zelfverdediging

<-> Privatisering van de ordehandhaving (Bv. Gated communities; bewakers in winkelcentra,
festivals…)
<-> Staatsgeweld moet proportioneel zijn (Bv. Politie mag niet aan etnische profilering doen)
<-> Alleen geweld dat nodig is voor doel (Bv. Foltering is nooit nodig)

Grondwet
Eerste en belangrijkste ‘regel’ van land

1. Zegt hoe (andere) regels gemaakt moeten worden (en dus hoe regels kunnen
wijzigen)
- Bevat de basisregels van het functioneren van politiek systeem
- Bv. pariteit van de regering, bevoegdheidsverdeling
2. Bevat grondrechten- en vrijheden van burgers
- Bescherming van burgers tegen almachtige staat
- Voorwaarde voor vrije verkiezingen en democratie
- Bv. vrijheid van meningsuiting, vereniging, pers, godsdienst
3. Recenter: socio-economische rechten
- Deze rechten zijn niet individueel afdwingbaar
- Intentieverklaring, ‘voorwerp van zorg’
- Bv. onderwijs, arbeid, gezonde leefomgeving

Bijzondere regels om de Grondwet te veranderen: extra voorwaarden in België

o Op voorhand aankondigen welke artikels men wil wijzigen (‘constituante’)
o 2/3de meerderheid nodig (in de VS +75% van de staten)
o Dus: heel moeilijk te wijzigen (staatshervorming bij ons)  lange onderhandelingen
o België: polariseren heeft weinig zin, beide taalgroepen moeten akkoord gaan,
partners zoeken aan de andere kant (niet alleen GW wijzigen extra moeilijk – ook
vele andere wetten)

GW is vaak, maar niet steeds neergeschreven:

4

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yurchenkoalexia. Stuvia facilite les paiements au vendeur.