BIOMOLECULEN:
ANALYSE EN SCHEIDING
2014-2015
Dr. Ingeborg Stals
,Leerdoelen, werkvormen en toetsing
Situering
Het opleidingsonderdeel “Biomoleculen: analyse en scheiding” is bedoeld als eerste grote
kennismaking in de praktijk met analyse- en scheidingstechnieken. De student verwerft in het
opleidingsonderdeel de labovaardigheden voor analyse en scheiding van organische moleculen en
biomoleculen. Dit gebeurt onder de vorm van theoretische uitwerkingen en voorbeelden zodat de
student inzicht kan verwerven in het principe van de methoden. In de labo-oefeningen wordt de
theorie uitgebreid in de praktijk gebracht.
Inhoud
Kwantitatieve bepaling van biomoleculen zoals suikers, eiwitten en alcoholen.
Principe van scheidingstechnieken.
Beginselen van chromatografische en elektroforetische scheidingstechnieken.
Eindcompetenties
De student beheerst de praktische basisvaardigheden voor analyse en scheiding van organische en
biomoleculen. De student kan de technieken situeren in het toepassingsgebied. Werkcolleges of
practica, worden in team uitgevoerd en de praktische problemen worden na overleg opgelost en in een
duidelijk verslag weergegeven.
Evaluatievormen
- Periode gebonden: schriftelijk examen (40%)
- Niet-periode gebonden (60%): labowerk en verslagen (40%) en schriftelijke test (20%)
2
,Algemene inleiding
Biomoleculen: definitie
Een biomolecule is een molecule dat geproduceerd wordt door een levend organisme en opgebouwd is
uit de chemische elementen C, H, N, O, P
Hieronder vallen
- kleinere moleculen zoals primaire en secundaire metabolieten
- macromoleculen zoals eiwitten (proteïnen), polysacchariden, lipiden en nucleïnezuren
Er bestaat een breed gamma aan kleine biomoleculen waaronder:
- alcoholen,
- lipiden, vetzuren, glycolipiden, sterolen
- Vitaminen
- Hormonen, neurotransmitters
- Metabolieten …
Enkele voorbeelden van primaire metabolieten geproduceerd door industriële microbiologie:
klasse vb
alcohol Ethanol
aminozuren Glutaminezuur, asparaginezuur
Anti-oxidantia Iso-ascorbinezuur
Organische zuren Azijnzuur, melkzuur
Enkele voorbeelden van secundaire metabolieten
klasse vb
antibiotica Actinomycine, penicilline
pigmenten Karmijn, indigo
Alkaloïden Cocaïne, morfine, nicotine, codeïne
Organische zuren Azijnzuur, melkzuur
Terpenen Limoneen
3
, Enkele voorbeelden van secundaire metabolieten
Overzicht van de belangrijkste bouwblokken
- Monomeren, oligomeren en polymeren (zie tabel)
Monomeren Bio-oligomeren vb biopolymeren vb Covalente binding
tussen de monomeren
aminozuren peptiden proteinen Hemoglobine, peptidebinding
albumine
Monosacchariden oligosachariden polysacchariden Cellulose glycosidische binding
zetmeel
Isopreen terpenen Limoneen polyterpenen cis-1,4- C C binding
retinol β- polyisoprene
caroteen natural rubber
and trans-1,4-
polyisoprene
gutta-percha
nucleotiden oligonucleotiden polynucleotiden DNA phosphodiesterbinding
RNA
4