Resume

Samenvatting - barb11 Architectuur in context A

0 fois vendu

Cours
Barb11 Architectuur in context A

Établissement
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Heel overzichtelijke en volledige samenvatting. Alle thema's worden uitgebreid besproken ook is er veel beeldmateriaal als hulp. Op het einde van elk thema zijn de pagina's lange leesopdrachten samengevat in een halve pagina. Ik leerde enkel uit mijn samenvatting en behaalde voor het examen in eer...

[Montrer plus]

Dernier document publié: 1 mois de cela

Aperçu 10 sur 87 pages

Voir l'exemple

Publié le 12 juillet 2024
Fichier mis à jour le 16 janvier 2025
Nombre de pages 87
Écrit en 2023/2024
Type Resume

inleiding
romeinse architectuur
assimilatie
technisch vernuft
barok
pre romaans en romaans
gotie
achttiende eeuw
architectuur in renaissance
heroïsche barok en majestueuse classicisme

€13,76

Egalement disponible en groupe à partir de €20,96

Ajouter au panier

Ajouter au liste de veux

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

Document également disponible en groupe (1)

Kerstexamens Architectuur 1e jaar KuLeuven

€ 27,42 € 20,96 2 éléments

1. Resume - Samenvatting - barb13 inleiding bouwtechnieken
2. Resume - Samenvatting - barb11 architectuur in context a
Montrer plus

ARCHITECTUUR IN CONTEXT A

,Inhoud
INLEIDING...............................................................................................................................................4
Het nut of het nadeel van architectuurgeschiedenis?........................................................................4
1. Wat is architectuur.........................................................................................................................4
2. Wat is geschiedenis.........................................................................................................................4
3. Wat is architectuurgeschiedenis.....................................................................................................4
De polis & de megapolis: de organisatie van de samenleving................................................................5
1. Inleiding: Griekenland vs. Rome......................................................................................................5
2. Verenigd in de diversiteit: de polis..................................................................................................6
3. De proto Griekse erfenis.................................................................................................................6
4. Het perfectioneren van de tempel als opdracht voor de goden.....................................................7
4.1. Kenmerken van de zuil.............................................................................................................7
4.2. De Archaïsche fase...................................................................................................................8
4.3. De klassieke fase......................................................................................................................9
5. Stadsplanning en theaterarchitectuur..........................................................................................10
6. Hellenisme: de plaats van het individu in het imperium...............................................................11
romeinse architectuur..........................................................................................................................13
1. Inleiding........................................................................................................................................13
1.1. Winkelman & piranesi...........................................................................................................13
1.2. Basiskenmerken volgens Vitruvius.........................................................................................13
1.3. Architectuur als politiek – maatschappelijk fenomeen..........................................................14
2. Assimilatie, technisch vernuft, functionalisme en barok...............................................................14
2.1. Assimilatie..............................................................................................................................14
2.2. Firmitas: gewelf, beton en baksteen......................................................................................17
2.3. Utilitas....................................................................................................................................17
2.4. Functionele barokke splendeur..............................................................................................18
Nog steeds pantheon........................................................................................................................20
Grootstedelijke noodzaak.................................................................................................................21
4.2. steden....................................................................................................................................21
4. Pre-romaans en romaans: religieus imperialisme of de verspreiding van het christendom.............24
4.1. Inleiding.....................................................................................................................................24
4.2. Romano-byzantijnse cultuur: christendom als staatsgodsdienst in het romeinse rijk................24
4.3. Architectuur van Kiev-rus: christelijke inspiratie tussen oost en west.......................................27
4.4. Religie en heerschappij: de Karolingische Renaissance..............................................................27
4.5. Romaanse architectuur..............................................................................................................29

1

, 4.5.1. De pelgrimskerken: het tonen en zien van relieken............................................................29
5. Gotiek: de symbolische interpretatie van het middeleeuws modernisme........................................29
5.1. Etymologie en historische context.............................................................................................29
5.2. Gotiek als middeleeuws modernisme........................................................................................32
Kathedraal van Laon 2e 12e...........................................................................................................34
5.3. Gotische architectuur als symbolische interpretatie van de Wereldorde..................................35
Sainte Chapelle ca1250.................................................................................................................37
5.4. De gotiek in de zuidelijke Nederlanden.....................................................................................38
6. De verwetenschappelijking van architectuur in Renaissance............................................................44
6.1. Etymologie en historische context.............................................................................................44
6.2. De vroege Renaissance in Firenze: Brunelleschi en Alberti........................................................46
A. Brunelleschi..............................................................................................................................46
B. Brunelleschi: ontstaan van het moderne plein dankzij de toepassing van het lineaire
perspectief....................................................................................................................................47
C. Brunelleschi: Het oeuvre...........................................................................................................48
D. Alberti.......................................................................................................................................49
E. De Re Aedificatoria, 1450..........................................................................................................50
F. Alberti: Het Oeuvre...................................................................................................................50
6.3. De hoge Renaissance in Rome : Roma quanta fuit ipsa ruina docet..........................................52
6.4. Architectuur als Wetenschap: de zuilenorde.............................................................................56
6.5. Renaissance in de Lage Landen..................................................................................................56
7. Heroïsche Barok en majestueus Classicisme (17 e eeuw met aanloop 16e eeuw) gelinkt met
contrareformatie..................................................................................................................................59
7.1. Etymologie en context...............................................................................................................59
Context: contrareformatie............................................................................................................59
7.2. Ecclesia Militans: de “Jezuïetenstijl”..........................................................................................61
7.3. De kapel als theater van devotionele extase: Bernini-Barromini...............................................63
Gian-Lorenzo Bernini....................................................................................................................63
Francesco Borromini.....................................................................................................................65
7.4. De barok in de lage landen........................................................................................................67
Context: politiek en religieus........................................................................................................67
7.5. Classicisme “barok” in Frankrijk.................................................................................................70
8. Achttiende eeuw: de architectuur van het Verlichtingsdenken........................................................74
8.1. Introductie: Neoklassiek, Barok of Pitturesque?........................................................................74
8.2. Competing Histories: Historicism als international fenomeen...................................................76
8.2.1. Archeologische Neo-Classicisme.........................................................................................76

2

, 8.2.2. Radicaal Neo-Classicisme in Frankrijk.................................................................................79
8.2.3. Grieks – Gotisch structuralisme..........................................................................................80
8.3. De esthetiek van het sublieme: gothic revival, Ruïne esthetiek en de landschapstuin..............81
8.3.1. Pitturesque: de geschilderde idylle.....................................................................................81
8.4. De achttiende eeuw in de Oostenrijkse Nederlanden................................................................82

3

,INLEIDING
Het nut of het nadeel van architectuurgeschiedenis?
- Geschiedenis bekijkt het verleden
- Architectuur is toekomst gericht
 Zijn samen een uitdrukking van menselijke handelingen

1. Wat is architectuur
- Taal/ vormentaal
- Formuleert een antwoord op een vraag. Oplossing gericht

2. Wat is geschiedenis
- Terugkijken in de tijd
- Wordt bevraagd vanuit het nu
- Kan gebruikt worden om het heden te begrijpen
o Kritische omgang van het verleden
o Verering van het verleden
o Antiquarische vergaarzucht
- Cumulatief proces
= een gebouw wordt gebouwd, maar functie veranderd doorheen de tijd

3. Wat is architectuurgeschiedenis
- Bestudeert architectuur als:
o Technische fiche van een gebouw
- Helpt ons: zie ppt

- Glossarium begrijpen en kunnen hanteren op het examen.
- David Watkin (geschiedenis in Westerse Architectuur)
- 100 punten
o Definitievragen
o Gebouwen herkennen
 Naam
 Datum
 Locatie (specifiek)
 Architect
 Opdrachtgever
o Essaivraag (vertrekkend uit stelling) bv piranesi en winkelman

Bij grieken en romeinen op de eeuw daarna op de halve eeuw
Voorbeeldvragen op einde van elk college bekijken

4

,De polis & de megapolis: de organisatie van de
samenleving
1. Inleiding: Griekenland vs. Rome
Drang voor polychromie

Verschillen: (historische & culturele inbedding)

- Bouwtechnische verschillen
o Esthetisch of puur technisch
o Focus op het bouwkundige, maar ook op de esthetische component
o Romeinen: model steun op een muur en een gewelf (grote volumes, massief)
o Grieken: zuil architraaf systeem
- Verschil in maatschappelijke organisatie
o Romeinen: steeds groter wordend gebied (romeins imperium)
o Grieken: kleine en “gesloten” gemeenschap (polis)
- Culturele invloeden
Grieken gaan perfectioneren in hun architectuur
Romeinen integreren andere culturen door het grote gebied

Om die verschillen te contextualiseren nemen we twee gravures van de 18 e eeuw

Vb. 1: Johan Joachims Winkelman

- Tempe cité van Phaestum na getekend
- Phaestum = Griekse cité op Italiaans grondgebied
- Beschrijft de cité met een open blik
- Arcadisch beeld, harmonie, algemeen beeld

Vb. 2: Giovanni Battista Piranesi

- Bestudeerde ook de cité
- Geloofd in de grootheid van de architectuur van het imperium
- Close up, geen relatie gebouw en landschap (is anders afgebeeld)
- Focus op de constructieve elementen (zuilen, massieve muurwand)
- Frontaal niet axiaal
- Wetenschappelijk

Relatie tussen architectuur en natuur

Dit toont dat hoewel ze op elkaar lijken de Griekse en de romeinse architectuur toch verschilden.

5

, 2. Verenigd in de diversiteit: de polis
Hellas: antiek Griekenland

Paars (kaart): Griekse kolonie steden (buiten Griekenland)

- Grote geografische versnippering
o Gevolg van landschappelijke elementen
Bv: bergketens, de zee…
- Gebieden worden niet centraal aangestuurd
Stadstaten; volledig autonoom met eigen architectuur
Ze delen wel dezelfde taal vb. Sparta
- Stadstaten delen dezelfde taal en maken onderscheid tussen Hellenistische cultuur vs.
Barbaroi
- Hellenistische cultuur vs. Barbaroi
Barbaroi = niet Grieks sprekend
o Ze delen dezelfde godsdienst/ mythologie
o De goden van Olympus
o Filosofie: Plato, Socrates, Aristoteles
Hun teksten circuleren over het hele gebied
- Pan hellenistische plaatsen
o Plaatsen waar de goden van Olympus geerd worden
o Opereren samen op cultureel, militair en mythologisch vlak
o Architectuur is dus ook “gemeenschappelijk”

Er waren 3 stijlfasen

- Archaïsche fase
- Klassieke fase
- Hellenistische fase

Hellas (cultureel grondgebied) <> hellenisme (openbreken van dat grondgebied)

3. De proto Griekse erfenis
De Minoïsche en Myceense beschaving

Minoïsche: 2000-1400/1100 BCE

Het paleis van Knossos en de leeuwenpoort van Mycene (bakermat
Griekse beschaving)
Kreta ca 2000 BCE

6

,Minotaurus mythe van homeros

 link tussen proto Griekse beschaving en hun eigen cultuur
- Realisme en Harmonie met de natuur
- Polychromie
- Zuil architraaf systeem (grondbeginsel Griekse constructie)
- Megoran grondplan
o Huizen uit hout van in griekenland die terug in het paleis opgetrokken zijn uit steen
gebouwd deze keer.

o Kenmerken:
 Halfopen voorhal, vaak 2 zuilen, propaos
 Centrale hall, Cella
 Additon (schatkamer)
- Pro-style: zuilen aan de voorkant
- Peristyle: zuilen rondom rond
- Dipteraal: dubbele zuilen reeks rondom rond

Kunnen beschrijven:

- Rechthoekgrondplan gebaseerd op megarongrondplan bestaande uit drie ruimtes..

Mycene Ca 1250 BCE

- Archeoloog Schlieman
- Leeuwenpoort (cyclopenmuur) & beleg van Troje
= basis van het Griekse bouw principe
Zuilen, architraaf (balkwerk) en tympaan (frontonstructuur)

4. Het perfectioneren van de tempel als opdracht voor de
goden
4.1. Kenmerken van de zuil
= fundamenteel anders dan het gebruik bij de Romeinen en de Renaissance

Zuilen:

- Dragend constructief element, geen massieve muren, geen gewelfbouw, alleenstaand
- Stilistische component
o Dorisch, ionisch en Korinthisch
- Maatvoering en proportie
o Dorische zuil meestal massief
- Gekoppeld aan tempelgenres

Hoe zit een zuil in elkaar

- Zuil
o Meestal een basis op een stylobaat
o Schacht

7

, o Kapiteel, Dorisch (echinus & abacus), ionisch (voluten (krulwerk)), Korintisch
(acanthus bladeren)
- Entablement
o Architraaf
o Fries
o Kroonlijst
- Fronton
o Tympanon: driehoekige structuur
o Sima (schuine balk)

Dorische zuilen hebben geen voet en een simpel kapiteel

Ionische zuil is op een voet

Korintische zuil is op een voet en met acanthus bladeren gedecoreerd (kapiteel)

Proportie, harmonie en maatvoering

- Modulus
= diameter aan de voet van de zuil als maat voor het gebouw (dus een tempel met dorische
zuilen zal daarom automatisch ook dikker overkomen dan een ionische of koryntische)
- Intercolumnië
= afstand tussen de zuilen
Leegte is belangrijk (geen massieve architectuur)
- Orde
= Renaissance constructie
NIET bij de Grieken, wordt niet gedicteerd door 1 zuil
Gebruiken verschillende zuilen etc.

4.2. De Archaïsche fase
700 BCE tot 480 BCE

= de periode van experimenteren, streven naar perfectie (proces van leren uit fouten)

Vb. Hera I tempel

- Dorische tempel (geen voet, rechtstreeks op stylobaat)
- Peripterale tempel; zuilen rondom rond het gebouw
- Door de cella loopt een zuilenlijn

8

, o Komt niet terug in de klassieke fase
o De cella wordt in 2 gedeeld (moet het dak helpen dragen)(afwijking)
- Overgang van dik naar dun in de zuil
o Bolling: Entasis
= optische correctie
o Drang naar realisme dus realistischer gaan voorstellen
- Echinus en abacus zijn niet in proportie
- Normaal Aantal zuilen lange zijde = 2x zuilen korte zijde + 1, maar hier niet waardoor
intercolmunie niet goed is (afwijking)
 Niet zo estetische tempel
-

Vb. Hera II tempel

- Entasis is subtieler
- Betere verhouding met de echinus en de abacus
- Elke zuil heeft een triglief (zou verwijzen naar de petrificatie van de houten balken in
houtconstructies)
- Tempels zijn eigenlijk petrificatie = verstenen van een houten structuur
o We komen eig. uit de houtstructuren vb.: Knossos
o Dwarsbalken waren zichtbaar
- Zelfde evolutie naar optische verbetering van de sculpturen (realistischer)
- Frontons bevatten veel sculpturen  krijgen meer detail
- Archaïsche beelden: geen beweging naar beweging (streven naar realisme) maar nog steeds
niet echt het gevoel dat ze bewegen
- Polychromie

4.3. De klassieke fase
Ca 480 BCE – 400 BCE

- Eeuw van Athene
- Eeuw van perikles

Parthenon

- Peripterale tempel/ Dorische tempel
- Echinus & Kalikater: architecten
- Perikles = opdrachtgever
- Beeldhouwer Phidias
- Megaron grondplan, met drie ruimtes (pronaus, cella, adyton), Peripteraal, intercolumnie
zelfde aan zijden want aantal zijden lange kant = 2 x aantal korte
zijden plus 1

- Optisch bedrog, er is geen gulden snede
o Enorm veel optische illusies, correcties
 Bolling op de stylobaat en entablement ->
 Bolling van entasis
 Hoekzuil is dikker

9

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur blokhulp. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €13,76. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

69052 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!