Dit is een samenvatting van plantkunde en inleiding tot de farmacognosie - hoofdstuk 3. Het vak werd gegeven door K. Demeyer. Het is geschreven o.b.v. zowel het boek als notities bij de slides. Er staan ook nog andere samenvattingen van hoofdstuk 1/4 online op mijn profiel. Ik behaalde hiermee een ...
Hoofdstuk 3: kwaliteitscontrole van plantaardige grondstoffen
1. Definitie van kwaliteit
farmaceutische kwaliteit: eigenschappen en activiteit van een geneesmiddel die door
identiteit, gehalte en overeenkomstige chemische, fysische, biologische eigenschappen en
door de bereidingswijze bepaald worden
→ veiligheid en activiteit
kwaliteit bepaald door: identificatie, zuiverheid, gehalte aan en samenstelling van de
actieve inhoudsstoffen
2. Organoleptische controle
= controle m.b.v. de zintuigen. Deze is van belang naar identificatie van het plantenmateriaal
maar ook voor een algemeen beeld naar aan/afwezigheid van specifieke inhoudsstoffen.
• Uitzicht – macroscopische beschrijving
o plant is vaak zo karakteristiek dat ze op basis van een beschrijving van de
algemene vorm en uitwendige karakteristieken geïdentificeerd kan worden.
▪ toegelaten verpakkingsmateriaal
▪ transportschade
▪ vochtschade
▪ aanwezigheid van insecten en schimmels
▪ kleur van plantenmateriaal (groen blijft groen, geel blijft geel → tint
kun je wel verliezen maar GEEN kleurverandering)
• Aanvoelen
o vastheid en structuur van uitgangsmateriaal
▪ gemakkelijk afbrokkelen = insectenvraat of te ver doorgedreven
droging
▪ voldoende water onttrekken (maar niet verder dan aanbevolen niveau)
• Geur
o van belang bij etherische oliën
o Te sterke geur kan wijzen op bedorven plantenmateriaal
o Zwakke/ontbrekende geur = laag gehalte van stoffen
• Smaak
o 4 basissmaken: bitter, zoet, zuur en zout
o smaakgewordingen:
▪ “adstringerend”
o tannines: in contact met slijmvliezen in mond → binden met
eiwitten (=colageen) → zeer grote structuren vormen → gaat
neerslaan → droog gevoel ervaren
▪ “slijmachtig”: verzachtend, gaat irritatie tegen (in cosmetica:
hoofdcomponent = slijm/gel)
▪ koelend (Mentha piperita): subjectief koude gevoel, T daalt niet
▪ olieachtig (Linum ussitatissium - vlaszaad)
▪ kruidig (Crocus sativus - safraan)
▪ aromatisch (Pimpinella anisum - anijs)
smaak en geur-ervaringen kunnen elkaar overlappen (bittere geur)
1
, 3. Microscopische analyse
Macroscopische controle niet meer mogelijk bij verpoederd materiaal.
Microscopische analyse = waarnemen van kleinere, microscopische structuren, en op zoek
gaan naar microscopische onzuiverheden (schimmels, insecten, vreemd plantenmateriaal).
Gehalte aan vreemde bestandsdelen < 2% (beschrijving en limietwaarden: Pharmacopoeia)
Doel:
o Identificatie
o Nagaan van onzuiverheden
4. Microbiële analyse
= onderzoek naar schimmels, bacteriën en gisten
• schimmels → risico op aanwezigheid toxines (zeker bij vetrijk
plantenmateriaal)
• bacteriën → richten op zowel totaal # bacteriën als specifieke pathogene
vormen
• steriel plantenmateriaal = niet vereist want onmogelijk
• maximale waarden worden vastgelegd die niet overgeschreden mogen
worden (Pharmacopoeia)
• plantaardige grondstoffen worden niet op deze manier door eindverbruiker
ingenomen, maar onder vorm van aftreksel
• kruidendragees (= fijnste kruidenpoeder) en drogerijen die als koude
vloeistof worden gedronken: verhoogde eisen aan microbiologische analyse
• microbiële analyse in laboratoria m.b.v. gevalideerde methoden
5. Fysicochemische analyse
a) Toxische metalen
▪ controle op de lichaamsvreemde elementen (As/Cd/Hg/Pb = 4 meest
toxische metalen)
▪ te hoge gehaltes van metaal = toxisch (dosis bepaalt het vergif)
b) Asbepalingen
▪ as = alles wat na volledige verbranding overblijft als niet vluchtige
bestanddelen → alle H & C verdwenen
▪ as = voornamelijk alkali + aardalkali (carbonaten, fosfaten, chloriden en
sulfaten) → bijna volledig zuuroplosbaar
▪ zuur onoplosbaar asgehalte = belangrijke parameter voor detectie van
anorganische verontreinigingen
o bv. silicaten (komen voor in bodempartikels)
o belangrijk voor plant waar grond/stof aankleeft/opgenomen is
▪ voor planten die van nature wel silicium opnemen worden hogere
waarden toegelaten
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur julietteringoir. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
