Het
Hetademhalingsstelsel
ademhalingsstelsel Bovenste
Bovenste luchtwegen
luchtwegen
DeDe
term
termademhaling
ademhalingomvat:
omvat: Bovenste
Bovenste luchtwegen
luchtwegen lopen
lopen vanvan
dede neus
neustottot
aanaan
hethetstrottenhoofd
strottenhoofd (=(=
deel
deel vanvan
dede
○ ○ Transport
Transport
van
van
O2O2uituit
dedeatmosfeer
atmosfeernaar
naar
dede
cellen:
cellen:
opname
opname van
van
O2O2 larynx).
larynx).
HetHetomvat
omvatdus
dus
dede neus,
neus,farynx
farynx enenlarynx.
larynx.
○ ○ Transport
Transport
van
van
CO2
CO2uituit
dede
cellen
cellen
naar
naar
dede
atmosfeer:
atmosfeer:uitscheiding
uitscheiding
CO2
CO2 BijBij
kleine
kleine
kinderen
kinderen komen
komen vaak
vaak
infectie
infectie voor
vooraanaandede bovenste
bovenste luchtwegen
luchtwegen door
doornog
nog
○ ○ Celmetabolisme:
Celmetabolisme:vorming
vorming van
van
energie
energie
enenCO2
CO2(en
(enH2O)
H2O) onvolgroeide
onvolgroeide immuniteit:
immuniteit:
○ ○ Homeostase
Homeostase PhPh →→ Otitis:
Otitis:
oorontsteking;
oorontsteking; een
eenverstopte
verstopte neus
neuskankanleiden
leidentottotcomplicaties
complicaties zoals
zoals
bijbij
eeneen
Onder
Onderdede
ademhaling
ademhalingverstaan
verstaan
wewe
niet
niet
alleen
alleen
dede
verversing
verversing
van
van
lucht
lucht
in in
dede verkoudheid
verkoudheid wat
watdandan weer
weervaakvaakresulteert
resulteert in in
een
eenoorontsteking
oorontsteking door
door dede
longblaasjes,
longblaasjes,
maar
maar
ook
ook
het
het
gehele
gehele
transport
transport van
van
O2O2
enen
CO2
CO2van
van
dede
buitenlucht
buitenlucht
naar
naar
dede afsluiting
afsluitingvan
van
dede
buis
buisvanvan
Eustachius.
Eustachius.
cellen
cellen
enen
omgekeerd.
omgekeerd. →→ Rhinitis:
Rhinitis:ontsteking
ontsteking neusslijmvlies
neusslijmvlies
→→ Faryngitis:
Faryngitis:keelontsteking
keelontsteking
5.1
5.1Bouw
Bouwvan
vanhet
hetademhalingsstelsel
ademhalingsstelsel →→ Laryngitis:
Laryngitis:ontsteking
ontsteking van
vanbovenste
bovenste luchtpijp
luchtpijp (strottenhoofd)
(strottenhoofd)
Het
Hetademhalingsstelsel
ademhalingsstelselkunnen
kunnenwewe indelen
indelenin in
2 grote
2 groteluiken:
luiken:
Vergelijkbare
Vergelijkbare symptomen
symptomen kunnen
kunnen optreden
optreden alsals
gevolg
gevolg vanvanallergische
allergischereacties
reacties
→→ Het Het
luchtgeleidingsstelsel:
luchtgeleidingsstelsel:
van
vanneus
neus
tottotbronchioli
bronchioli
(hooikoorts
(hooikoorts ofof
huisstofmijtallergie)
huisstofmijtallergie) met
met kenmerken
kenmerken vanvaneeneen loopneus
loopneus enentranende
tranende
→→ Het Het
gasuitwisselingsstelsel:
gasuitwisselingsstelsel:
bestaat
bestaat
uituit
alveoli
alveoli
ogen.
ogen.Deze
Dezesymptomen
symptomen lijken
lijkenopop
virale
virale
infecties
infectiesmaar
maar erer
is is
geengeen virus
virus
bijbij
betrokken.
betrokken.
Neus
Neus
= holle
= holle
ruimte
ruimte
datdat begin
begin vanvandede luchtwegen
luchtwegen vormt.
vormt.
○ ○ Septum
Septum nasi:
nasi:neustussenschot
neustussenschot diedie
holle
holle ruimte
ruimte onderverdeeld
onderverdeeld in in
2 helften.
2 helften.
Bestaat
Bestaatachteraan
achteraan uituit
bot,
bot, voorste
voorste gedeelte
gedeelte uituit
kraakbeen.
kraakbeen. Aan
Aan dede voorkant
voorkant
bevinden
bevinden zichzich
bloedvatenkluwen,
bloedvatenkluwen, kunnen
kunnen gevoelig
gevoelig zijn
zijnvoor
voor
bloedingen.
bloedingen.
○ ○ Naris:
Naris:
neusingang,
neusingang, opening
opening aan aandedevoorkant
voorkant vanvandede neus.
neus. Deze
Deze wordt
wordt omgeven
omgeven
door
doordede
neusvleugels
neusvleugels enen is is
bekleed
bekleed metmet huid
huid enenhaartjes.
haartjes. DeDehaartjes
haartjes fungeren
fungeren
alsals
eerste
eerstefilter
filter
voor
voordedeingeademde
ingeademde lucht,
lucht,waardoor
waardoor stof
stofwordt
wordt tegengehouden
tegengehouden
enenvoorkomen
voorkomen dat
dathet
hetin in
dede luchtwegen
luchtwegen terecht
terecht komt
komt
○ ○ Choanae:
Choanae: achterste
achterste neusgat,
neusgat, vormen
vormen verbinding
verbinding tussen
tussen neusholte
neusholte enendede keel
keel
→→ Choanale
Choanale atresie
atresie = aangeboren
= aangeboren afwijking
afwijking waarbij
waarbij erergeen
geen doorgang
doorgang is is
vanvan
dede
neusneus naar
naar dedefarynx.
farynx.
○ ○ Neusschelpen:
Neusschelpen: bevinden
bevinden zich
zichaan aandedezijkant
zijkantvanvandede neusholte,
neusholte, in in
elkelk
neusgat
neusgat 33
uitstulpingen.
uitstulpingen. Deze
Deze schelpen
schelpen vergroten
vergroten hethetoppervlakte
oppervlakte van
vandedebinnenkant
binnenkant vanvan
dedeneus,
neus,
waardoor
waardoor binnenkomende
binnenkomende lucht
luchtverwarmd
verwarmd wordt.
wordt.
→→ Temperatuur
Temperatuur scheelt
scheelt dandan max.
max. 1 graden
1 graden dedelichaamstemperatuur
lichaamstemperatuur zodat
zodat dede
koude
koude lucht
luchtniet
niet
direct
direct in in
dedelongen
longen terecht
terecht komt.
komt.
5.1.1
5.1.1Het
Hetluchtgeleidingsstelsel
luchtgeleidingsstelsel
○ ○ Paranasale
Paranasale sinussen
sinussen = neusbijholten:
= neusbijholten: kleine
kleineholle
holleruimtes
ruimtes gevuld
gevuld met metlucht
lucht enen
= voor
= voor
voortgeleiding
voortgeleiding van
van
dede
lucht.
lucht.
DitDit
systeem
systeembestaat
bestaat uituit
dedebovenste,
bovenste, middelste
middelste enen
komen
komen uituit
in in
dedeneusholten.
neusholten. DezeDezeholtes
holtes spelen
spelen eeneenbelangrijke
belangrijke rolrol
bijbij
dede spraak
spraak
onderste
ondersteluchtwegen.
luchtwegen. Heeft
Heeft
alsals
functie
functie dedeventilatie;
ventilatie;
verplaatsing
verplaatsing vanvanlucht
lucht
in in
enen
uituit
dede
enenmaken
maken dede schedel
schedel lichter.
lichter. ZeZe worden
worden voortdurend
voortdurend vanvanverse
verselucht
luchtvoorzien
voorzien
longen.
longen.
DeDeventilatie
ventilatie
bestaat
bestaat
uituit
inademing
inademing (aspiratie)
(aspiratie)
enenuitademing
uitademing (expiratie)
(expiratie)
door
doordede
verbindingen
verbindingen onder
onder dede neusschelpen.
neusschelpen. ErErzijn
zijn
4 sinussen:
4 sinussen:
○ ○ Bovenste
Bovensteluchtwegen:
luchtwegen: neus
neus t/m
t/mlarynx
larynx
▪ ▪ Maxillaire
Maxillaire sinussen:
sinussen: in in
dede bovenkaak
bovenkaak
○ ○ Middelste
Middelste luchtwegen:
luchtwegen: trachea
tracheaenen stambronchi
stambronchi
▪ ▪ Frontale
Frontale sinussen:
sinussen: in inhethetvoorhoofd
voorhoofd
○ ○ Onderste
Ondersteluchtwegen:
luchtwegen: bronchi
bronchi enen bronchioli
bronchioli(=(=
luchtwegen
luchtwegen in in
dedelongen
longen zelf)
zelf)
▪ ▪ Etmoïdale
Etmoïdale sinussen:
sinussen: in in
het hetzeefbeen
zeefbeen
▪ ▪ Sphenoïdale
Sphenoïdale sinussen:
sinussen: wiggebeen
wiggebeen
Soorten
Soorten
kraakbeen
kraakbeen Functie
Functie
van
van
larynx
larynx Ho
→→ Schildkraakbeen:
Schildkraakbeen: cartilago
cartilago DeDe
larynx
larynx
heeft
heefteen
een aantal
aantalbelangrijke
belangrijkefuncties:
functies: Be
thyroidea
thyroidea
-->-->
heeft
heeft kraakbeen
kraakbeen aan
aan ○ ○ Slikproces:
Slikproces:bescherming
bescherming van
van
dede onderste
onderste luchtwegen
luchtwegendoor
door
deze
deze
afaf
tetesluiten.
sluiten.
DeDe ao
dede
voorzijde
voorzijdeenenis is
aanaandedeachterzijde
achterzijde epiglottis
epiglottis
sluit
sluit
dedeluchtpijp
luchtpijp
afaf
tijdens
tijdens
het
hetslikken
slikken
omom
tete
voorkomen
voorkomendatdat
voedsel
voedselofof ho
open,
open,waar
waarligamenten
ligamenten enenspieren
spieren vloeistoffen
vloeistoffenin in
dede
luchtwegen
luchtwegen terecht
terecht
komen.
komen. On
, ○ ○ Traanbuizen:
Traanbuizen: monden
monden uituit
in in
dede neusholte,
neusholte, onder
onder dede onderste
onderste neusschelp;
neusschelp; aanaan Functie
Functie
vanvan
dedeneus
neus
beide
beidekanten
kanten één.
één. DeDe traanbuizen
traanbuizen verbinden
verbinden dedetraanzakjes
traanzakjes aanaandedebinnenkant
binnenkant ○ ○ Filteren
Filteren
enen zuiveren:
zuiveren: dedetrilhaartjes
trilhaartjesin in
dedeneus
neus
vangen
vangen deeltjes
deeltjes opop(stof
(stof
enenmicro-
micro-
vanvanhet
hetoogoog met
met dede neus,
neus, waardoor
waardoor tranen
tranen worden
worden afgevoerd
afgevoerd naar
naardede neus.
neus. organismen)
organismen) enen transporteren
transporteren zeze
naar
naardedekeel
keel
waar
waarzezeworden
worden uitgescheiden
uitgescheiden ofof
g Hierdoor
Hierdoor moeten
moeten mensen
mensen vaak
vaak snotteren
snotteren tijdens
tijdenshethethuilen.
huilen. ingeslikt.
ingeslikt.
○ ○ OsOsethmoïdale
ethmoïdale = dak
= dak vanvandede neus:
neus: bestaat
bestaat uituit
zeefbeen.
zeefbeen. DitDit
is is
eeneendoorboord
doorboord botbot ○ ○ Bevochtigen:
Bevochtigen: is is
verantwoordelijk
verantwoordelijk voor
voorhethet
bevochtigen
bevochtigen van
vandedeingeademde
ingeademde lucht.
lucht.
en
een waar
waar dedereukzenuwvezels
reukzenuwvezels doorheen
doorheen lopen
lopen (nervus
(nervus olfactorius
olfactorius = reukzenuw);
= reukzenuw); DitDit
voorkomt
voorkomt dat
datdedeluchtwegen
luchtwegen uitdrogen
uitdrogen enen
zorgt
zorgt
voor
vooreeneenoptimale
optimale
mondt
mondt uituit
aanaandede bovenkant
bovenkant vanvan
dede neus.
neus. vochtigheidsgraad
vochtigheidsgraad voor
vooreeneeneffectieve
effectieve ademhaling
ademhaling
○ ○ Slijmvlies:
Slijmvlies: weefsel
weefsel datdatdede neusholte
neusholte (en(enneusschelpen)
neusschelpen) bedekt.
bedekt. Het
Hetis is
sterk
sterk ○ ○ Verwarmen:
Verwarmen: neusslijmvlies
neusslijmvlies draagt
draagtbijbij
aan aan
het
het
verwarmen
verwarmen van
vandede ingeademde
ingeademde
doorbloed
doorbloed enenbestaat
bestaat uituit
trilhaarepitheel.
trilhaarepitheel. Tussen
Tussen dede epitheelcellen
epitheelcellen liggen
liggen lucht.
lucht.Door
Door dede lucht
luchtteteverwarmen
verwarmen voordat
voordat het
het
dede
longen
longen bereikt,
bereikt, wordt
wordt
slijmproducerende
slijmproducerende bekercellen
bekercellen diedie
ervoor
ervoor zorgen
zorgen datdatdede trilharen
trilharen steeds
steeds bedekt
bedekt voorkomen
voorkomen datdatkoude
koude lucht
luchtdedegevoelige
gevoelige longweefsels
longweefsels aantast.
aantast.
zijn
zijn
met
met eeneendundun laagje
laagje slijm.
slijm. ○ ○ Reukzin:
Reukzin: in in
hethetslijmvlies
slijmvlies van
vandedebovenste
bovenste neusschelpen
neusschelpen bevinden
bevinden zich
zich
dede
→→ Slijmvlies
Slijmvlies strekt
strekt zich
zichuituit
vanvandede neusholte
neusholte door
door dede farynx
farynx naar
naardede slokdarm.
slokdarm. zenuwreceptoren
zenuwreceptoren diedie
dede geursignalen
geursignalen opvangen
opvangenenendedeinformatie
informatie naar
naardede
HetHet kent
kentverschillende
verschillende functies:
functies: hersenen
hersenen sturen.
sturen.
. § § Behoud
Behoud vanvanvochtigheid
vochtigheid ○ ○ Spraak:
Spraak:dede neus
neus beïnvloedt
beïnvloedt dederesonantie
resonantie van
van
dede
stem
stem enendraagt
draagt bijbij
aanaandede
§ § Bescherming
Bescherming tegen
tegen uitdroging
uitdroging enenafkoeling
afkoeling articulatie
articulatievan vanklanken.
klanken.
§ § Filteren
Filteren vanvanschadelijke
schadelijke deeltjes:
deeltjes: roken
roken remt
remt dedetrilhaarfunctie
trilhaarfunctie
○ ○ Trilhaarepitheel:
Trilhaarepitheel: bewegen
bewegen slijmlaag
slijmlaag in in
1 richting.
1 richting.DeDe stofjes
stofjes enen bacteriën
bacteriën kleven
kleven Farynx
Farynx
aanaandedeslijmlaag
slijmlaag enen worden
worden met
met hethet
slijm
slijmdoorgeslikt.
doorgeslikt. Hierdoor
Hierdoor dragen
dragen zezebijbij
aanaan ZieZie
gastro-intestinale
gastro-intestinalestelsel!
stelsel!
Bestaat
Bestaatuituit
dede nasofarynx
nasofarynx(neus-keelholte),
(neus-keelholte),
orofarynx
orofarynx
hethethandhaven
handhaven vanvan eeneen schone
schone enen gezonde
gezonde ademhalingsroutine.
ademhalingsroutine. Het
Het (mond-keelholte)
(mond-keelholte) enenlaryngofarynx.
laryngofarynx. Het
Hetis is
dedekruisingsweg
kruisingsweg van
van
dede
voedingsweg
voedingsweg enen
trilhaarepitheel
trilhaarepitheel is is
verspreid
verspreid over
overhethethele
hele
luchtgeleidingssysteem.
luchtgeleidingssysteem. ademhalingsweg.
ademhalingsweg.
nen ○ ○ Ring
Ringvan
van Waldeyer:
Waldeyer: in in
hethetbindweefsel
bindweefsel onder
onder hethetslijmvlies,
slijmvlies, achterin
achterin dede neusholte
neusholte Functies:
Functies:
en bevinden
bevinden zich
zich
lymfefollikels.
lymfefollikels. Deze
Deze vormen
vormen samen
samen metmet dede keeltonsillen
keeltonsillen enen dede →→ Doorgang
Doorgang voor
voor voedsel
voedselenenlucht
lucht
den
n neusamandel
neusamandel dedering
ringvan vanWaldeyer.
Waldeyer. DieDie
speelt
speelt een
een rolrol
in in
het
hetimmuunsysteem:
immuunsysteem: →→ Opwarming
Opwarming enen bevochtiging
bevochtiging ingeademde
ingeademde lucht
lucht
helpt
helptbijbij
dede verdediging
verdediging vanvanpotentiële
potentiële infecties
infecties enen vormen
vormen eeneenbarrière
barrière tegen
tegen →→ Gehoor
Gehoor
schadelijke
schadelijke micro-organismen.
micro-organismen. →→ Spraak
Spraak
nan →→ MALT MALT = lymfefollikels
= lymfefollikels t.h.v.
t.h.v.
submucosa
submucosa
Larynx
Larynx
3
= het
= hetstrottenhoofd,
strottenhoofd, vormt
vormt dedeverbinding
verbindingtussen
tussendede
laryngofarynx
laryngofarynx enendede
trachea
trachea
nan
(luchtpijp).
(luchtpijp).Fungeert
Fungeert alsals
schakel
schakel tussen
tussen
dedekeel
keel
enen
dedeluchtpijp.
luchtpijp.
DeDe larynx
larynxbestaat
bestaatuituit
eeneenaantal
aantalstukken
stukkenkraakbeen
kraakbeen aanaandedevoorkant;
voorkant;
de
t de
→→ Tongbeen
Tongbeen = os
= oshyoïdeum:
hyoïdeum: kraakbeen
kraakbeen dat
dat
bestaat
bestaat tottot
aan
aan
dedepubertijd,
pubertijd, daarna
daarna
verbeent
verbeent het.
het.
n
→→ Epiglottis:
Epiglottis:
strottenklepje,
strottenklepje, een
eenkraakbeenplaatje
kraakbeenplaatje datdatdede
luchtpijp
luchtpijpafsluit
afsluit
(doorgang
(doorgang
ak
aak
vanvan
farynx
farynxnaar
naarlarynx)
larynx) enenheeft
heeft
een
eencruciale
cruciale
werking
werking omomverslikken
verslikkentete
n
voorkomen.
voorkomen.
BijBij
een
eenallergische
allergischereactie
reactie (zoals
(zoalswespensteek),
wespensteek), kan
kandedeepiglottis
epiglottis
zwellen
zwellenenen dede
luchtpijp
luchtpijp
afsluiten
afsluiten-->-->
verstikking
verstikking
Deze
Deze kraakbeenstructuren
kraakbeenstructuren zijn
zijn
door
doorkleine
kleine
spieren
spierenenenligamenten
ligamenten met
met elkaar
elkaar
verbonden
verbonden aanaan
dedeachterkant.
achterkant.
Hoofdbronchi
Hoofdbronchi Het
Het
gasuitwisselingsstelsel
gasuitwisselingsstelsel in in
dede
longen
longen
bestaat
bestaatuituit
dede alveoli
alveoli
ofof
longblaasjes
longblaasjes enen
Bevinden
Bevindenzich
zich
buiten
buitentetelongen.
longen.
DeDe
splitsing
splitsing
in in
dede
2 hoofdbronchi
2 hoofdbronchi
is is
dedebifurcatie.
bifurcatie.
DeDe alveolaire
alveolaire
capillairen.
capillairen.
Alle
Alle
alveoli
alveolisamen
samenvormen
vormen hethetlongweefsel
longweefsel enen zitten
zittenvast
vast
aan
aan
dede
eDe aorta
aorta
draait
draaitomomdede
linker
linkerstambronchus
stambronchus heen.
heen. InIn
het
het
longweefsel
longweefsel
splitsen
splitsendede terminale
terminalebronchioli
bronchiolialsals
eeneensoort
soort
druiventrossen.
druiventrossen. Rond
Rond dede
alveoli
alveolizitzit
eeneendicht
dicht
netwerk
netwerk
el
ofof hoofdbronchi
hoofdbronchi verder
verderin in
kleinere
kleinere
takjes.
takjes.
Vanaf
Vanafdaar
daarbeginnen
beginnen
dede
onderste
onderste luchtwegen.
luchtwegen. van
van
capillairen;
capillairen;
geoptimaliseerd
geoptimaliseerd voor
voor
een
eenefficiënte
efficiënteuitwisseling
uitwisselingvanvan O2O2enenCO2.
CO2.
Onderste
Ondersteluchtwegen
luchtwegen →→ Alveoli:
Alveoli:
bestaan
bestaan uituit
pneumocyten,
pneumocyten, een
eenenkele
enkele laag
laagepitheelcellen
epitheelcellen diedie
zorgen
zorgen
voor
voor