Hoofdstuk 0: Inleiding
In deze hoofdstuk zullen we bespreken wat wetenschappelijk is en hoe wetenschappenlijk onderozek wordt
gevoerd.
A. Wat is een masterproef?
Definitie Engels
A dissertation is a report on a major piece of primary research which gives an account of a student’s investigation into a
business or managerial issue, provides an analysis of the research and presents the conclusions that are drawn from it.
• Report: Een oefening in wetenschappelijke rapportering. Je probeert je bevindingen op een overzichtelijke,
bevattelijke manier over te brengen aan anderen.
• Major: Een masterproef moet een bepaalde omvang hebben, meestal tussen 15 000 en 20 000 woorden.
• Primary: Een masterproef is gebaseerd op een onderzoek dat we zelf uitvoeren, gebruik makend van primaire bronnen.
• Analyse: Onderzoek vereist analyse. Je mag niet enkel beschrijven.
• Conclusie: Eigen bevindingen vergelijken met bestaande resultaten. Wat hebben we nu geleerd?
Andere definitie (Nederlandse)
Een masterproef moet minimaal aantonen dat de student(e) op kritische wijze kennis heeft genomen van een
onderwerp eigen aan de opleiding en in staat is dit op een overzichtelijke, geargumenteerde en
gedocumenteerde wijze uiteen te zetten.
• Minimaal: De definitie verwijst in feite naar een literatuurstudie, niet naar empirisch onderzoek. Je gaat in
de mate van het mogelijke eigen onderzoek verrichten en dus meer doen dan het minimale.
Vb. macro-economische topics zijn vaak enkel literatuurstudie.
• Eigen aan de opleiding: Mag op de scheidingslijn liggen met andere vakgebieden zoals recht, psychologie, ...
maar het moet duidelijk zijn dat het economische doorweegt.
• Overzichtelijk: Er moet een bepaalde structuur aanwezig zijn.
• Argumenteren, documenteren: Er mogen geen loze beweringen in staan, alles moet bewezen en onderbouwd
worden. Vb. Het is algemeen geweten dat … → Je moet het bewijzen en niet zomaar aannemen
o Op basis van cijfermateriaal (zelf aantonen)
o Op basis van een bestaande bron (refereren)
Een masterproef wordt primair geschreven voor een academisch publiek en wordt beoordeeld door academici.
- Implicaties voor schrijfstijl. Taalgebruik moet wetenschappelijk zijn.
- Moet ook elementen bevatten die de problemen adresseert van de personen die het onderwerp waren
van het onderzoek.
➔ Adviserend element
➔ Goed evenwicht vinden is belangrijk
Het is zeer belangrijk om te weten dat je informatie uit magazines en tijdschriften niet mag gebruiken
in je wetenschappelijk onderzoek
Verwante termen
Een Thesis is een argument of voorstel dat wordt ondersteund door bewijs en literatuur. De thesis is de
stelling, wat je probeert aan te tonen met de masterproef.
Een Project zijn alle activiteiten die ondernomen worden om de masterproef te vervolledigen. De nadruk wordt
gelegd op het proces.
Een Proposal/Onderzoeksvoorstel is een document dat definieert waarover het project gaat, uitlegt waarom het
belangrijk is en beschrijft hoe het zal uitgevoerd worden. Dit is geen volledige uitwerking van de masterproef.
➔ Het is een voorbereidende stap
Een Paper is een kort document (4000 – 6000 woorden) dat ter aanvulling van een presentatie kan worden
gebruikt (conference, journal). Een werkstuk, een beschrijving van onderzoeksresultaten.
Een Management report is een kort document (2000 – 4000 woorden) dat geschikt is ter aanvulling van een
presentatie voor managers en beslissingsnemers. Het is ontworpen om hen de aanbevelingen die je maakt te
laten accepteren.
,Duidelijke scope
Je moet het onderwerp/domein afbakenen. Waarom dit domein en niet iets anders?
Dit kan op verschillende manieren →
1) Thematisch
Baseren op een bepaald thema en je daar ook aan houden. Wanneer men zich niet aan het thema houdt
zorgt dit voor een probleem namelijk interne validiteit
Vb verschil tussen belastingsontduiking (illegaal) en belastingsontwijking (legaal).
interne validiteit gaat over de vraag of je als onderzoeker met wat je denkt te meten
2) Geografisch
Vermelden en verantwoorden op welk geografisch gebied je je onderzoek focust. Vb VS loopt voor op de rest
van de wereld, Zuid-Korea loopt voor op landen als België.
3) Afbakening in de tijd
Kijken naar bepaalde periode in de tijd.
4) Unit of observation
Vanuit welk standpunt bekijk je je onderzoek, of vanop welk niveau.
➔ Uit de kijk van de producent of de consument, niveau van bedrijven, een sector, een land, een unit in
een bedrijf, verschillende bedrijven vergelijken, …
B. Het proces
Het schrijven van een masterproef is geen sequentieel proces. Veel stappen zullen
parallel verlopen. Je zal waarschinlijk terugkeren naar eerdere stadia en ook waarschijnlijk
heroverwegen van focus en doelen.
Drie dimensies
• Tijdsdimensie (verticaal)
• Thinking – finding out
• Confusion – confidence
Stappen in het onderzoeksproces
Het onderzoeksproces bestaat uit 6 verschillende stappen →
1) Onderwerp kiezen en onderzoeksvragen formuleren
In het begin is er verwarring over wat je wil onderzoeken en hoe je dit moet aanpakken. Nadenken over het onderwerp en
de methoden zal leiden tot het vinden van mogelijke onderwerpen en het bestuderen van verschillende
onderzoeksmethoden. Langzaam wordt het zelfvertrouwen van de onderzoeker sterker, maar is er nog steeds verwarring.
➔ Je moet een duidelijker beeld krijgen van wat je wil onderzoeken, waarom dit belangrijk is en hoe je dat gaat doen.
2) Kritische literatuurstudie
Zoeken naar boeken, papers en ander materiaal. Je gaat uitzoeken welke bronnen beschikbaar zijn. Je zal het
materiaal lezen en notities maken en er over nadenken.
➔ Dit is de stap met de hoogste zelfvertrouwen
3) Constructen, conceptueel kader en theorieën
In deze stap zal je een conceptueel kader ontwikkelen. Dit is een theoretisch kader dat verbanden aangeeft
tussen variabelen. Het is een kaart die alle concepten samenvat. Aanpassingen en ontwikkelingen van
modellen en theorieën die gevonden zijn in de literatuur.
➔ Dit is het Technology Acceptance Model (TAM-model)
, 4) Verzamelen en analyseren van onderzoeksmateriaal
Grondige analyse: hoe ga je het onderzoek uitvoeren en organiseren?
De onderzoeker moet in detail beslissen hoe het onderzoek wordt uitgevoerd. Vb aan de hand van
interviews, focus groepen, vragenlijsten, ...
➔ Met Focus op “finding out”
Dan kan je beginnen met het onderzoek uit te voeren en de data te verzamelen.
5) Interpreteren van onderzoeksresultaten
Bij de eerste interpretatie van het materiaal ga je nadenken over de data en in vraag stellen van de data.
Je probeert antwoorden te vinden op de onderzoeksvragen.
Je werkt op basis van een interpretatieschema dat gebaseerd is op het conceptueel kader.
6) Argumentatie, kadering en rapportering
In deze stap worden argumenten geformuleerd en wordt de masterproef geschreven.
C. Wetenschappelijk onderzoek
Problemen oplossen door het toepassen van een stapsgewijze, logische, georganiseerde en rigoureuze
methode om problemen te identificeren, data te verzamelen, te analyseren en op basis daarvan valide
conclusies te formuleren.
Kenmerken van wetenschappelijk onderzoek
Een watenschappelijk onderzoek heeft een aantal kenmerken. Opsommen van deze kenmerken zal niet
gevraagd worden maar je moet wel weten waarom iets een kenmerk is. Deze kenmerken zijn →
• Doelgericht
Wetenschappelijk onderzoek wordt verricht met een duidelijk doel voor ogen, meestal iets proberen te
verbeteren. Vb. Hoe kan de inzet van werknemers voor een organisatie verhoogd worden? Dit moet worden
aangegeven aan het begin van het onderzoek en worden gemotiveerd.
➔ Er moet een duidelijke scope zijn, de onderzoeksvraag mag niet te algemeen worden gesteld.
• Rigoureus
Je moet nadenken over de opzet van het onderzoek:
- Methodologie
- Theoretisch kader
- Beperkingen aangeven
Onderzoek moet nauwgezet worden uitgevoerd, onderbouwt door een theoretisch kader.
➔ Perfect wetenschappelijk onderzoek is moeilijk in onze domeinen.
• Testbaar
Hypotheses moeten testbaar zijn. Je gaat aan de hand van methodologische methodes na of een theorie
standhoudt (of die wel corect is).
Een hypothese is een voorlopige stelling gebaseerd op een theorie over een effect dat je verwacht (met causaal verband).
• Repliceerbaar (deze is zeer belangrijk)
Een goed onderzoek is perfect repliceerbaar. Wanneer je het onderzoek opnieuw uitvoert, krijg je ongeveer dezelfde
resultaten. Hiervoor is een uitgebreide bespreking van de gebruikte methode en data nodig.
▪ In de praktijk wordt onderzoek weinig over verricht. Dit kost veel moeite met een lage kans op publicatie.
▪ Publication bias (vertekening)
o Tijdschriften publiceren niet vaak onderzoek dat al gedaan is. Ze hebben liever spectaculaire en
unieke resultaten uit originele onderzoeken.
o Onderzoeken die geen verband weergeven tussen de variabelen wordt moeilijk gepubliceerd.
o Resultaten zijn hierdoor vaak niet betrouwbaar.
▪ Journal of negative results
o Publiceert onderzoeken waar geen verbanden worden gevonden.
, • Precies en Betrouwbaar
Je kan nooit de volledige populatie onderzoeken, dus maak je een steekproef. Bij gebruik van een steekproef
moet het betrouwbaarheidsinterval vermeld worden. Hoe betrouwbaar zijn de resultaten? Wat is de kans dat
dit te wijten is aan puur toeval?
➔ Dit kan vermeld worden in de legende onderaan!
• Objectief
De persoonlijke voorkeuren en vooroordelen van onderzoekers mogen het onderzoek niet beïnvloeden.
➔ Je moet de zaken rapporteren zoals ze zijn!
• Veralgemeenbaar
Een steekproef moet representatief zijn voor de hele populatie zodat de conclusie van het onderzoek kan
worden veralgemeend naar de volledige populatie. Er moet externe validiteit zijn.
➔ De steekproef weerspiegelt man-vrouw, etnische achtergrond, inkomen...
Externe validiteit is dat conclusies buiten de steekproef gelden. Er kan worden veralgemeend naar de hele populatie
Als de steekproef geen goede weerspiegeling is van de populatie, gelden die resultaten enkel voor de steekproef,
voor de respondenten die werden bestudeerd. Er kan niet worden veralgemeend naar de volledige populatie.
• “Parsimony“ (Zuinigheid)
Een model met een beperkt aantal variabelen waaruit je meer conclusies kan trekken is beter dan een model
met te veel variabelen.
Hypothetico-Deductief Onderzoek
Wetenschappelijk onderzoek vertrekt vaak vanuit hypotheses. Je vertrekt vanuit een theorie en gaat daaruit
hypotheses afleiden. Die ga je dan testen.
Je moet proberen hypotheses te ontkrachten door hen te testen in de slechtst mogelijke situaties. Enkel zo krijg
je sterke resultaten. Dit noemt men de Test to destruction
De stappen bij het testen en het al dan niet bevestigen van een hypothese →
1. Probleem identificeren: Van een breed probleem naar een specifiek probleem
2. Probleemstelling definiëren: doelgericht
3. Hypothese ontwikkelen: testbaar en falsifieerbaar
o Probeer de hypothese te ontkrachten (test to destruction)
o Academici zijn opgeleid om kritisch te zijn. Ze zijn getraind in kritiek te geven op het werk van anderen
en gaten te vinden in argumentaties.
4. Constructen operationaliseren: Voorspellingen gebruiken voor zaken die moeilijk te meten zijn.
5. Data verzamelen
6. Data analyseren
7. Interpretatie: hypothese bevestigd of niet?
o Bevestigd: Wat ga je hier mee doen?
o Niet bevestigd: nieuwe hypothese, theorie opstellen. Aan wat ligt het dan wel?
Deductie en inductie
Een Deductie is een algemene theorie toepassen op een specifiek probleem (hypothese-toetsing)
Een Inductie is een proces waarbij we specifieke fenomenen observeren en op basis daarvan tot algemene conclusies
komen. Je verzamelt data en gaat in die data patronen zoeken. Van daaruit bouw je een theorie die je kan testen.
Een deductie en een inductie hebben een aantal kenmerken →
• Ze sluiten elkaar niet uit.
• Ze worden sequentieel gebruikt.
o Observatie: waarom gebeurt dit? (inductie)
o Formuleren van hypohese
o Testen van hypothese (deductie)
• Ze kunnen beiden gebruikt worden in kwantitatief en kwalitatief onderzoek.
o Deductief: eerder in causaal en kwantitatief onderzoek.
o Inductief: eerder in exploratief en kwalitatief onderzoek.
