, H0: inleiding
Heersende ideeën over pijn (dia 15-26)
Functies van pijn
Pijn is vaak zeer begrijpelijk en nuttig. Het heeft een belangrijke alarm- en
beschermfunctie. De prikkel, de nociceptie en de pijngewaarwording is een mooie
serie van gebeurtenissen.
Toch is niet alle pijn volgens deze wetenschap te verklaren. Kijk naar
automutilatie/zelfverwonding, dit verschijnsel van pijn is niet te verklaren in het licht
van pijn als bescherm- en alarmfunctie. Desondanks komt het vaak voor en dat voor
verschillende redenen. Andere mensen gaan ook extreem pijngedrag vertonen bij
chronische pijn, soms is het pijngedrag op zich voor hen dan een doel.
Waar om is pijn voelen zo belangrijk?
1. Reportage Leven zonder pijn
2. Congenitale analgesie is een aangeboren stoornis waar bij men geen pijnzin heeft.
De kinderen hebben verwondingen vanaf de eerste levensdagen en een extreme
medische zorg en opvolging is vereist. Pijn is dus een vitale sensibiliteit.
Definitie
Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die wordt opgewekt
door een (dreigende) weefselbeschadiging, of wordt beschreven in termen van een
weefselbeschadiging
1. Pijn is subjectief
2. Het meten van pijn is moeilijk
3. Pijn is een emotie
4. Weefselschade is niet noodzakelijk: het pijnkabel model dat men vroeger
hanteerde is achterhaald. We spreken nu over een flexibel en leerbaar pijnsysteem
Indeling van pijn
1. Ideaal: indeling volgens ontstaansmechanisme (vaak moeilijk bij chronische pijn)
2. Plaats van de pijn: geeft geen info over de behandeling, want eenzelfde pijnplaats
kan verschillende behandelingen hebben
3. Plaats van de oorsprong: somoto-, viscero-, neuro-, psychogeen
4. Nociceptief versus non-nociceptief
5. Tijdsduur: acuut vs chronisch
, Epidemiologie
Het voorkomen van pijn in de samenleving bestuderen. Op die manier kunnen er
belangrijke verbanden ontdekt worden tussen man-vrouw, stad-platteland etc.
Daarnaast kunnen we ook risicofactoren afleiden die belangrijk zijn voor de preventie
bv. roken, fysieke activiteit, eetgewoonten etc.
Incidentie is het aantal nieuwe pijngevallen. Het laat ons toe om trends ih ontstaan te
bestuderen en is dus belangrijk voor de studie vh ontstaansmechanisme
Prevalentie is het aantal mensen met een bepaalde pijn op een bepaald ogenblik. Het
leert ons iets over de grootte vh probleem.
Wat zien we?
1. Meest voorkomende regionale pijnsyndromen zijn rug-, heup- en nekpijn (1/3-1/4
mensen heeft er last van), widespraid pain (1/10)
2. Verschillende patronen voor mannen en vrouwen. Vrouwen rapporteren meer
ernstige pijn, meer frequent en meer aanhoudend
3. Verschillende patronen naar gelang de cultuur
4. Percentage van pijn-gerelateerde beperkingen hoger bij lager maatschappelijke
klassen
5. Verschillend voorkomen van bepaalde vormen van pijn in functie van leeftijd
Epidemiologie van specifieke aandoeningen
1. Herpes zoster
Vooral op jonge en oude leeftijd, mogelijks iets te maken met weerstand
Op jonge leeftijd vnl. mannen, op oude vnl. vrouwen
2. Artrose
Zelden op jonge leeftijd
Nauwelijks verschil tussen geslachten
3. Rugpijn met ischias
Vooral in middelste levensfase, mogelijks iets te maken met ambities,
maatschappelijke eisen, problemen met huwelijk/werk
4. Hoofdpijn
Hoogste frequentie op jongvolwassen leeftijd, geleidelijk afnemend op hogere
leeftijd
5. Migraine
Piek in middelste levensfase, afnemend tot nul bij stijgen vd leeftijd
6. Maagzweer
Piek rond de 60 en extra piek voor mannen rond de 30
, H1: van pijnprikkel tot
pijngewaarwording
Pijnkabelmodel bij Nociceptieve pijn
Verloopt in 6 stappen, de basis is nog juist, maar het gehele
pijnverloop is nog veel complexer
1. Stimulus (pijnlijke prikkel) die wordt opgevangen door de
receptor
2. Impulstransmissie door actiepotentialen op te wekken
3. Actiepotentialen lopen langs de C- en A-delta vezels naar
de dorsale hoorn
4. Synaptische transmissie in de dorsale hoorn
De aankomst van AP veroorzaakt de opening van
kanalen op het uiteinde van de perifere afferente
sensorische vezels.
Vesikels die neurotransmitters bevatten fuseren met het
presynaptische membraan en laten hun inhoud los id
synaptische spleet
Neurotransmitters binden met receptoren op het post-synaptische membraan
5. Postsynaptisch: influx en efflux van stoffen die de voortgang van het AP langs
axonen vh ruggenmerg naar het brein toelaat
6. Verwerking en perceptie: pijninformatie wordt opgevangen en verwerkt door de
hogere centra in de hersenen: het individu ervaart pijn.
De nociceptoren en soorten afferente vezels
Vroeger dacht men dat pijn ontstond door excessieve stimulatie van receptoren van
andere sensaties zoals tast, druk etc.
Nu weet met dat er nociceptoren bestaan. Nociceptoren zijn relatief ongespecialiseerd
zenuwcel-uiteinden die de sensatie van pijn opwekken. Delen van pijnbeleving zijn het
cellichaam ih dorsale ganglion (trigeminal ganglion), axon naar de periferie en axon
naar ruggenmerg (of hersenstam)
Het onderzoek dat toonde dat er een verschil is tussen nociceptoren en andere
sensibele sensoren
1. Men ging een naald steken in een afferente zenuw
2. Men geeft een warme stimulus, waarbij men de temperatuur steeds opdrijft. Bij
thermoreceptoren zal het aantal AP niet meer stijgen vanaf 42°C, dus indien er
geen verschil zou zijn, mogen we na deze temperatuur geen verschil meer zien in
AP in de afferente zenuw.
3. Toch zien we nog een AP in de afferente zenuw. De nociceptoren gaan niks doen bij
lage temperatuur, dus aanvankelijk lijkt er geen verschil. Vanaf 42°C zien we een
sterk progressieve stijging in AP, omdat het gevaar op weefselschade dan ook sterk
progressief stijgt.
De verschillende nociceptieve afferente vezels
1. C-vezels
Ongemyeliniseerd
Geleidingssnelheid: 0.4-1m/s
