Lessen in de psychologie voor de samenleving (LIPS)
1) Diversiteit en inclusie: Van abstracte ideologie tot 'wijze'
interventie (Jozefien De Leersnyder)
Cijfers
- 30 mensen per minuut emigreren naar een ander land
- 3,8% van de wereldbevolking leeft in een ander land, dan het land waarin ze opgegroeid zijn
- België:
• 1/10 heeft een buitenlands paspoort
(= een andere etnische culturele achtergrond dan de Belgische)
• 1/3 Belgen heeft een migratieachtergrond
• 1/2 Belgische jongeren heeft een migratieachtergrond
Diversiteit = Realiteit
Diversiteit ≠ Inclusie
Inclusie
Individueel niveau Context
Inclusie: is ergens mogen bijhoren als jezelf, je Inclusie:
thuis voelen, gerespecteerd voelen en - Gelijke uitkomsten en kansen
gewaardeerd voelen omwille van wie je bent - Er is respect en waardering voor de
(= je mag zijn wie je bent) diversiteit
- Het gaat om het aanwezig zijn op het
feestje (present at the party) maar ook
om het mogen kiezen van de muziek
van het feestje (having a say in the
music)
Inclusie: Inclusie:
- Het is een noodzakelijke voorwaarde - Het is de sleutel tot een fysieke en
om tot leren, presteren en welzijn te mentaal gezonde populatie
komen - Het is een voorwaarde voor de
- Het is een basis psychologische nood (= optimale benutting van talent
belonging) - Het vormt de basis voor democratie,
welvaart en kenniseconomie
Inclusie:
= gelijkheid, equality
= het staat centraal in de sustainable development goals (doelen van de VN)
1
,Deel I: Kansen en structurele ongelijkheden in België
Kansen
Diversiteit biedt kansen om te groeien !
Economie
Migratie heeft een positieve impact op het Brutto Binnenlands Product
Bedrijven die meer etnisch cultureel divers zijn
in hun samenleving, halen hogere company profits
Hoe komt dit?
➔ Innovatie
= mensen met verschillende achtergronden, hebben verschillende perspectieven waardoor
er nieuwe ideeën ontstaan
Wetenschap
Incidence rate
- = papers die leiden tot een nieuwe bijdrage aan de wetenschappen
- Deze rate is groter voor:
• Vrouwen (vs mannen)
• Niet-witte mensen (vs witte mensen)
0.77 = is de correlatie tussen een etnisch cultureel diverse samengestelde groep
in de wetenschap en de impact van papers in het wetenschapsdomein
→ hoe etnisch diverser, hoe groter de impact op de wetenschap
Structurele ongelijkheid
De impact van een paper met een hoge incidence rate, op een persoon zijn individuele carrière:
- Valt onder 0 voor vrouwen en niet-witte personen in de wetenschap
- Ook al hebben ze een goede paper, de impact hiervan op de individuele carrière is minder
groot dan voor witte mannen !
Armoede (lege brooddozen):
- Kinderen zonder migratieachtergrond: 5% v/d kinderen heeft een lege brooddoos
- Kinderen met migratieachtergrond: 30% v/d kinderen heeft een lege brooddoos
Mentale stoornissen (angst, depressie):
- De prevalentie van mentale stoornissen is hoger bij mensen met een migratieachtergrond,
dan mensen zonder een migratieachtergrond
- De drop-out in behandelingen is hoger bij mensen met migratieachtergrond, dan zonder
migratieachtergrond
2
,Prestatiekloof: Sociale klasse
Prestatiekloof = een systematische, structurele ongelijkheid obv iemands afkomst
Wiskunde
Gemiddelde score op wiskunde:
- Kinderen van ouders met een vrij beroep of kaderleden scoren systematisch hoger op wiskunde
dan kinderen van ouders die werkloos zijn of handenarbeid verrichten
- Hoe hoger het werk van de ouders in niveau, hoe beter hun kinderen scoren op een wiskundetest
Prestatiekloof: Minderheden
Test voor wetenschappen (TIMM) en lezen (CITO):
- Lagere school
- Kinderen uit de meerderheidsgroep scoren hoger dan kinderen uit de minderheidsgroepen
De kloof zet zich voort in het middelbaar onderwijs
- Lekkende pijplijn
- In de 1ste graad van het ASO/TSO: 84,5% vs 67,5%
- In de 3de graad van ASO/TSO: 71% vs 36,5%
- School drop-out: 7,5% vs 43% (vs 26%)
Leerlingen zonder migratieachtergrond
Leerlingen met Turkse of Marokkaanse
migratieachtergrond
Leerlingen met een andere
migratieachtergrond
3
,Deze prestatiekloven zijn niet overal ter wereld zo groot !
- Grafiek: verschil in PISA-scores tussen jongeren met en zonder migratieachtergrond
- Dit verschil in Vlaanderen is het hoogste van alle OESO-landen !!!
Ongelijke instroom hoger onderwijs
De kloof zet zich voort in het hoger onderwijs (instroom)
- Grafiek obv sociale klasse
- België:
• Ongeveer 45% van de jongeren neemt deel aan het hoger onderwijs
• De kloof tss jongeren met een lage SES (25%) en hoge SES (80%) in België is één van de
grootste in Europa !
• Bv.: in Zweden is deze kloof veel kleiner
Ongelijke doorstroom hoger onderwijs
De kloof zet zich voort in het hoger onderwijs (doorstroom)
- KU Leuven: “Per extra diversiteitskenmerk waarover de student beschikt, daalt de slaag- en
diplomakans.”
- Universiteit van Amsterdam: “Studenten met migratieachtergrond hebben: een hogere drop-out
rate, een langere studieduur en lagere slaagkansen.”
4
,Ongelijke arbeidsmarkt
De kloof zet zich ook voort op de arbeidsmarkt
- Bruto dagloon
• Er is een grote kloof tss mensen met/zonder migratieachtergrond
• Mensen zonder een migratieachtergrond verdienen meer, dan mensen met een
migratieachtergrond
- In ploegenstelsel werken:
• Mensen zonder een migratieachtergrond werken minder in een ploegenstelsel, dan
mensen met een migratieachtergrond
• Ploegenstelsel = meestal onderbetaalde en zware jobs
- Op niveau werken:
• Men denkt vaak: mensen met migratieachtergrond beschikken niet over juiste diploma
• MAAR: meestal voeren ze werk uit dat veel lager is dan de opleiding die ze hebben !
• Ze hebben een diploma, maar krijgen de kans niet om op dat niveau te werken
• Bv.:
o 70% v/d mensen zonder migratieachtergrond werken op het niveau van hun
opleiding
o 50% v/d Turkse Belgen en 55-60% v/d Marokkaanse en Congolese Belgen werken
op het niveau van hun opleiding
Het is dus écht een structureel probleem en dit staat los van de capaciteit !!!
Structurele ongelijkheid, los van de capaciteit
Test voor wetenschappen:
- Hoe hoger IQ, hoe hoger de prestaties
- MAAR: dit geldt enkel voor de Belgische meerderheid
- Bij Turkse en Marokkaanse Belgen, doet het IQ er veel minder toe
• Jongeren met een Turkse of Marokkaanse achtergrond, die het hoogste IQ hebben (75-
100%), scoren op het niveau van jongeren uit de meerderheidsgroep die een
ondergemiddeld IQ hebben (25-50%)
5
, Begrijpend lezen
De taal (Nederlands of geen Nederlands) die men thuis spreekt als jongere met een
migratieachtergrond, maakt niet uit voor hun schoolprestaties
Structurele ongelijkheden zorgen ervoor dat jongeren en mensen met een
migratieachtergrond hun potentieel niet optimaal kunnen realiseren !!
Etnische kloof in inclusie/thuisvoelen
Jongeren die behoren tot de etnische meerderheidsgroepen voelen zich meer thuis op school, werk,
etc. dan jongeren uit de minderheidsgroep
Grafiek:
- Samenhang tussen zich thuisvoelen en prestaties op wiskunde
- Resultaten:
• Weinig thuisvoelen: gemiddelde score = 58
• Matig thuisvoelen: gemiddelde score = 61
• Meer thuisvoelen: gemiddelde score = 66
• Meeste thuisvoelen: gemiddelde score = 68
➔ Verschil van 10 punten tussen ‘weinig thuisvoelen’ en ‘meeste thuisvoelen’ !!
Het gebrek aan inclusie op structureel niveau wordt gereflecteerd in lage gevoelens
van inclusie op individueel niveau
6
