INHOUDSOPGAVE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE (C03C6a/C9XA9A)
AJ 2023-2024
Prof. dr. Lore Mergaerts
DEEL I. EEN INLEIDING IN DE CRIMINOLOGISCHE PSYCHOLOGIE
1. Een schets van de criminologische psychologie
1.1. De ontwikkeling van de criminologische psychologie
Grondleggers:
- William Stern (Duits, joods): in VS
Onderzoek naar de feilbaarheid van het geheugen (kunnen we wel echt op
ons geheugen vertrouwen?)
Psychologie of testemony (in scène zetten van misdrijven), er komen heel
uiteenlopende verklaringen
Geheugen is niet foutloos bij het waarnemen van een misdrijf
Getuigendeskundige in de rechtbank (kunnen de verklaringen altijd worden
geloofd)
- Hugo Münsterberg (Duits):
Hij beweerde dat hij de grondlegger was
Heel kritisch beeld, vanuit de psychologie wist hij het beter dan anderen
On the witness stand
- Franz von Liszt:
Integratie van verschillende invalsvakken om een bepaald fenomeen te
bestuderen
Geïntegreerde strafrechtswetenschap
- Hans Gross: ‘founding father’ (Europa)
Boek over criminaal psychologie
Focus op psychische manier van denken bij rechters (hoe nemen ze hun
besluit)
Impact op geheugen en getuigenis
Kijkt ook naar de daders
- Gustav Aschaffenburg:
Criminologische psychologie en psychiatrie
Kijkt ook naar de daders
Wat gaat er om in het hoofd van een dader
1
, - Hilde Kaufmann en Erich Wulffen: heel diepgaand onderzoek naar psychologie van
dader
Leuvense traditie:
- Louis Braffort:
Oprichter Leuvense school voor criminologie
Jurist die het belang van criminologie inzag
Vergaderzaal Braffort Degreeff
- Etienne Degreeff:
Tweede voorzitter school voor criminologie
Geneeskunde en psychiater
Onderzoek naar waarom mensen passionele moorden plegen
Criminogenese
- René Dellaert:
Ook voorzitter geweest
Arts, opvoedkundige en psychiater
Arts in gevangenis
Mens niet gewoon herleiden tot wat er in zijn hoofd gebeurd maar kijken naar
alle factoren die mensen beïnvloeden
- Steven De Batselier:
Afstand nemen van klinische benadering
Ook aandacht hebben voor impact van de omgeving (maatschappij)
Criminaliteit als een product van de maatschappij
Gastcolleges van criminelen
Psychopathologie van de normale mens: iedere mens heeft iets mis met hem
- Johan Goethals:
Geïntegreerde benadering
Onderzoek naar of mensen al dan niet stoppen met criminaliteit en waarom
Onderzoek naar onveiligheidsgevoelens
1.2. Verschillende vormen van binnen de criminologie toegepaste psychologie (DIA 12)
Forensische psychologie:
- Individuele zaken, inzichten uit psychologie worden toegepast op individuele
casussen, concrete gevallen
- Inschatten wat het risico is dat een bepaald persoon terug een misdrijf gaat plegen
(risicotaxatie)
- Welke straf is het meest geschikt, is die persoon te rekening vatbaar (kan die
verantwoordelijk gehouden worden voor zijn daden)
- Ook behandelingsgericht
2
, - Focus op welke doelgroepen
Rechtspsychologie:
- Gedrag dat onder invloed van de wet staat (niet enkel strafwet)
- Justitiële autoriteiten, advocatuur, getuigen, slachtoffer, dader
- Op groepsniveau, hoe wordt iets doorgaans gedaan
- Asielprocedures (autoriteiten moeten informatie over asielzoeker te weten komen)
- Echtscheidingen
- Rechtspsychologen: onderzoeken (experimenten, empirisch, interviewers), advies
geven in strafzaken over getuigenissen
Investigative psychology:
- Toepassing van psychologische inzichten bij opsporen van daders en misdrijf
- Daderprofilering: kunnen we een profiel van een dader maken met wat we aantreffen
op plaats delict
- Profielanalyse: bij een verdachte
Police psychology:
- Focus op toepassing van psychologische inzichten in training en selectie van politie
- Hoe moeten ze te werk gaan?
- Welke vaardigheden moeten ze hebben en hoe kunnen we kijken welke mensen dit
hebben
Correctional psychology:
- Mensen die niet veroordeeld maar behandeld moeten worden
- Inzichten worden ingezet om deze mensen te belijden en behandelen
- Gericht op de rehabilitatie van veroordeelden
Criminologische psychologie:
- Enkel focus op daders en verdachten
A: rechts, forensische en criminologisch:
- Daders en verdachten
- Strafrechtelijke zaken
B: rechts en forensische;
- Slachtoffers
- Strafrechtelijke context
C: rechts en criminologisch:
- Groepsniveau
D: rechts en police:
- Politionele autoriteiten
1.3. Wat is criminologische psychologie?
Geen scherp afgelijnde discipline
3
, Raakvlakken en overlap met aanverwante disciplines
Geen eenduidigheid, maar wel enkele gemene delers:
- Focus op plegers en verdachten van crimineel gedrag
- Psychologische verklaringen voor het plegen van crimineel gedrag
- Hoe met plegers en verdachten moet worden omgegaan in strafrechtspleging:
Recidief voorkomen
Hoe moeten we ze proberen in het vizier te krijgen
Centrale vragen:
- Welke factoren dragen bij tot crimineel gedrag?
- Hoe kunnen we crimineel gedrag verminderen?
- Waarom zijn er verschillen tussen (mensen/ periodes/ landen/ plaatsen…) op vlak
van crimineel gedrag?
1.4. Criminaliteit, afwijkend gedrag en de strafbaarstelling ervan als referentiekader voor
de criminologische psychologie
Geen eenduidigheid (definitie veranderd door de jaren heen)
Dynamisch en evolutief
Mala in se VS. Mala prohibita (welk gedrag vinden we uit de grond van ons hart afwijkend en
slecht VS. Welk gedrag wordt als strafbaar geklasseerd) (er wordt meer geredeneerd vanuit
het recht)
Afwijkend gedrag op verschillende manieren benaderen:
- Recht
- Moraal
- Sociaal (vb. in een bepaalde vriendengroep)
- Psychologisch
Afwijkend gedrag: niet statisch, maar een sociaal construct afhankelijk van plaats en tijd
Verschillende soorten:
- Deviant gedrag = niet geaccepteerd
- Antisociaal gedrag
- Crimineel gedrag = gedrag dat strafbaar is, intentionele handeling die schade
berokkend en veroordeeld wordt door omgeving en/of gestraft wordt door de staat
1.5. Verklaringsmodellen voor criminaliteit
Eenzijdige verklaringsmodellen
Geïntegreerde verklaringsmodellen voor crimineel gedrag:
- Complex samenspel van factoren
- Biopsychosociaal verklaaringsmodel
- Vb. Blackburn, Andrews & Bonta, Durrant, Hollin, Hewitt
2. Biopsychosociale verklaringen voor het plegen van criminaliteit
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur runeelsen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,66. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.