Samenvatting van het gehele boek bijzondere overeenkomsten begrepen van MR. I. Timmer vierde druk. Opleiding HBO-Rechten leerjaar 2. Voor het vak Bijzondere overeenkomsten.
Samenvatting bijzondere overeenkomsten begrepen
Gelaagde structuur= de wettelijke regels in het BW worden gedetailleerder naarmate je verder in het
wetboek komt. Bijzondere overeenkomsten (benoemde overeenkomsten, 7 BW/ 7A BW/ 8 BW) zijn
overeenkomsten waarvoor de wetgever in het Burgerlijk Wetboek speciale regels heeft opgesteld, in
aanvulling op de gewone verbintenisrechtelijke regels van 6 BW. Bijzondere overeenkomsten: koop,
huur, vervoer, opdracht, aanneming van werk, vaststellingsovereenkomst (beëindiging conflict
vastleggen), verzekeringsovereenkomst en arbeidsovereenkomst. De wetgever heeft aparte regels
opgesteld voor bepaalde overeenkomsten om het goede verloop van het rechtsverkeer wenst te
bevorderen.
Overeenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding 6:217 lid 1 BW. Aanbod en
aanvaarding vormen de inhoud van de overeenkomst (leveringsdatum, wijze van betalen etc. hoeven
hier niet te zijn besproken). Aanvullende wettelijk bepalingen kunnen de gaten in een overeenkomst
opvullen en mogelijke conflicten oplossen.
Een ander belangrijke reden voor opname in de wet is dat de wetgever bij verschillende
overeenkomsten zwakkere partijen wenst te beschermen tegen sterkere partijen, (werknemer is
financieel afhankelijk werkgever, consument weinig kennis over overeenkomsten en huurder). Er
mag niet van beschermende bepalingen worden afgeweken ten nadele van de zwakkere partij,
afspraken in voordeel van de zwakkere partij mag wel. Lex specialis derogat lex generali = bijzonder
gaat voor algemeen, oftewel rechtsregel voor specifieke situatie gaat voor rechtsregel algemene
situatie.
Boek 1 en 2= regels rond natuurlijke personen en rechtspersonen, rechtssubjecten= mogelijke
dragers van rechten en plichten.
Boek 3= vermogensrecht in het algemeen, voor alle onderdelen van privaatrecht.
Rechtshandelingen.
Boek 4= erfrecht, gevolgen overlijden voor het vermogen.
Boek 5= zakelijke rechten, eigendomsrecht.
Boek 6= algemene deel verbintenissenrecht, bronnen verbintenissen= overeenkomst, onrechtmatige
daad en rechtmatige daad.
Boek 7, 7A (restant oud BW) en 8 (vervoer)= bijzondere regels voor bepaalde overeenkomsten.
Boek 10= regels die bepalen welk recht van toepassing is bij grensoverschrijdende kwesties.
In 7A vindt je bijvoorbeeld een overeenkomst tot bruikleen= gratis goederen lenen en gebruiken.
BW is na tweede wereldoorlog in een aantal stappen vernieuwd. Voor het nieuw BW gold het
Burgerlijk wetboek van 1838 (oud BW). BW van 1838 was na Franse overheersing tot stand gekomen
en leunde zwaar op de Franse Code Civil uit 1804 (Franse wetgeving in tijd van Napoleon). Door de
Franse overheersing werd de wetgeving in verschillende landen van Europa nagevolgd. Napoleon
beschouwde Code Civil als een van de grootste prestaties van zijn bewind. Code Civil zou in NL via het
oud BW tot ver na de 2de wereldoorlog invloed blijven hebben en heeft dat feitelijk doordat de code
het denken over het privaatrecht vergaand heeft beïnvloed nog steeds. Het oud BW bleef door de
aanvullingen en correcties van de rechtspraak en verschillende wijzigingen van de wettekst lange tijd
werkbaar. Geldende regelgeving moest niet alleen in de wet maar ook in de rechtspraak worden
gevonden, in loop van de 20ste eeuw kwam er weerstand en ontstond er behoefte aan een nieuw
BW.
Professor Eduard Maurits Meijers (jurist van internationaal aanzien, 1880-1954) zou de grondlegger
worden van het nieuwe BW. Hij pleitte al voor de 2 de wereldoorlog voor een nieuw BW, door zijn
,joodse afkomst werd het hem na het uitbreken van de 2 de wereldoorlog in november 1940 verboden
zijn werk als hoogleraar aan de Universiteit van Leiden voort te zetten. Professor Rudolph Cleveringa
sprak daarop een beroemde lezing uit voor studenten van de universiteit (protest maatregelen
joden). Meijers werkte ook in concentratiekampen aan een nieuw BW, na de oorlog kreeg hij in 1974
de opdrachten van de regering om het BW vorm te geven. Hij werkte tot 1954 (zijn dood) aan het
BW, na zijn dood werkte andere juridische wetenschappers verder aan zijn werk. Nieuwe BW heeft
sporen van Code Civil en beïnvloedt door stromingen uit de Duitse rechtswetenschap.
Privaatrechtelijke wetgeving is belangrijk voor het economisch verkeer, in EU geldt een interne
markt zonder handelsbelemmeringen. Europese regelingen worden steeds belangrijker in het
privaatrecht. Europese richtlijn= lidstaten moeten hun nationale wetgeving binnen een bepaalde
termijn aanpassen aan de Europese wetgeving. Europese verordening= gelden rechtstreeks in
lidstaten. Internationale privaatrechtelijke regelingen die van belang zijn voor het handelsverkeer:
United Nations Convention on Contracts fort he International Sale of Goods uit 1980 = Weens
Koopverdrag, 60 landen partij bij het verdrag. Weens Koopverdrag geeft regels voor het sluiten van
grensoverschrijdende koopovereenkomsten (gebruik verdrag niet verplicht).
Vanuit privaatrechtelijk perspectief kunnen er in Europa 3 juridische families worden onderscheiden:
1. Landen met een napoleontisch systeem Code Civil grote invloed: Frankrijk, België, Spanje
en Portugal. (verspreid naar Afrikaanse landen en Zuid-Amerika)
2. Landen met een Romaans-Germaans systeem Romeinse en Germaanse recht grote
invloed: Scandinavië en Duitstalige landen, Nederland (gemengd systeem Code Civil ook
invloed) en Rusland.
3. Common law-systemen (Angelsaksische/ Anglo-Amerikaanse recht) meer vanuit
rechtspraak (gewoonteregels) dan vanuit wetgeving opgebouwd: Groot-Brittannië. Minder
aanvullend recht, letterlijke tekst contract belangrijk dus uitgebreid en waterdicht.
Boek 7 BW:
Titel 1: koop en ruil (7:1-50), koop is de overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt een zaak te
leveren, terwijl de andere partij hiervoor een prijs in geld zal betalen (voor zaken en
vermogensrechten). Ruilovereenkomst is gelijkgesteld met koopovereenkomst.
Titel 2: financiële zekerheidsovereenkomsten (7:51-140), overeenkomsten financieel karakter.
Krediet= continue geld opnemen en terugstorten, rood staan tot bepaald maximum. Lening= voor
bepaald doel, vaste terugbetaaltermijnen.
Titel 3: schenking (7:175-188), niet wederkerige overeenkomst. Bij wederkerige overeenkomst zijn
beide partijen zowel schuldeiser als schuldenaar. Schenker verricht prestatie ‘om niet’, dus gratis.
Titel 4: huur (7:201-310), verhuurder verstrekt huurder een zaak, of gedeelte ervan, in gebruik in ruil
voor een tegenprestatie in geld of anderszins. Toezichthoudende functie: huurcommissie.
Titel 5: pacht (7:311-399e), betreft ‘huur’ van landbouwgronden. Toezichthoudende functie:
grondkamers.
Titel 7: opdracht (7:400-468), ene partij verricht voor de andere partij werkzaamheden zonder dat er
sprake is van een arbeidsovereenkomst. Opdracht kent een aantal gekwalificeerde varianten die in
dezelfde titel worden geregeld: bemiddeling, lastgeving, agentuur en geneeskundige
behandelovereenkomst.
Titel 7A: reisovereenkomst (7:500-513), o.g.v. Europese richtlijn. Overeenkomst tussen reiziger en
reisorganisator die een periode van langer dan 24 uur bestrijkt en waarin de organisator minimaal 2
diensten aanbiedt (vervoer, verblijf, excursies etc.).
Titel 7B: betalingstransactie (7:514-551), beschermende bepalingen consumenten, bijv. fraude.
Titel 9: bewaarneming, (7:600-609), wanneer een partij voor een andere partij een zaak bewaart met
,het doel het later weer terug te geven.
Titel 10: arbeidsovereenkomst (7:610-745), beschouwd als zelfstandig rechtsgebied en
socialezekerheidsrecht heeft een grote invloed. Arbeidsrecht +socialezekerheidsrecht= sociaal recht.
Titel 12: aanneming van werk (7:750-769), aannemer verbindt zich om voor de andere partij een
werk van stoffelijke aard tot stand te brengen (aanleg weg of bouw huis).
Titel 14: borgtocht (7:850-870), een persoon stelt zich borg voor de nakoming van een overeenkomst
door een ander. Biedt een schuldeiser meer zekerheid op nakoming.
Titel 16: vaststellingsovereenkomst (7:900-910), om een eind te maken aan onzekere situaties.
Maakt eind aan conflict, de zaak wordt geschikt.
Titel 17: verzekering (7:923-986), vanuit maatschappelijk en economisch oogpunt van groot belang.
Titel 18: lijfrente (7:990-992), periodieke uitkering in geld die afhankelijk is gesteld van het in leven
zijn van 1 of meer personen (soort pensioenvoorziening).
Overeenkomsten die overdracht van goed tot doel hebben koop, schenking en ruil.
Overeenkomsten die gebruik van goed tot doel hebben huur en pacht.
Overeenkomsten op grond waarvan werkzaamheden worden verricht opdracht, bewaarneming,
arbeidsovereenkomst en aanneming van werk.
Overeenkomsten met een financieel karakter financiële zekerheidsovereenkomst,
consumentenkrediet, goederenkrediet, geldlening, pandbelening, borgtocht, verzekering en lijfrente.
Restcategorie vaststellingsovereenkomst en reisovereenkomst.
De bepalingen die in de wettelijke regelingen van de verschillende bijzondere overeenkomsten
voorkomen, vallen in een aantal categorieën onder te brengen. Regels kunnen betrekking hebben op:
1. Precontractuele verbintenissen bepalingen over verplichtingen die al kunnen ontstaan
voordat er sprake is van een overeenkomst. Verbintenis vloeit voort uit de wet 6:1 BW.
Bijvoorbeeld waarschuwingsverplichting voor aannemer (7:754).
2. Totstandkoming van de overeenkomst boek 6BW bevat in samenhang met verschillende
regels van boek 3 BW de algemene regels over de totstandkoming van een overeenkomst.
Overeenkomst kan vormvrij tot stand komen, tenzij de wet extra eisen stelt (boek 7 BW).
Bijvoorbeeld koopovereenkomst van een onroerende zaak dient schriftelijk te geschieden
wanneer de koper een consument is (7:2 lid 1BW), vanwege 3 dagen bedenktijd
(bescherming tegen impulsaankopen).
3. Inhoud van de overeenkomst veel regels ui boek 7 e.v. hebben betrekking op de inhoud
van de overeenkomst. Wettelijk regeling kan aanvullend, dwingend of verduidelijkend zijn.
Bijvoorbeeld 7:401 BW: de opdrachtnemer is verplicht de zorg van een goed opdrachtnemer
in acht te nemen, uitwerking van redelijkheid en billijkheid o.g.v. 6:2 BW.
4. Einde specifieke regels rond het einde of de beëindiging van de overeenkomst. 7:763=
specifieke regeling rond het beëindigen van een overeenkomst tot aanneming van werk
wanneer er sprake is van arbeidsongeschiktheid of overlijden van de aannemer.
5. Speciale regels rond nakoming, schadevergoeding of ontbinding bij consumentenkoop
bepaalt 7:22 lid 2 dat er in beginsel pas recht op ontbinding bestaat wanneer herstel of
vervanging van de afgeleverde zaak niet mogelijk is.
6. Postcontractuele verbintenissen verbintenissen die na tenietgaan van de overeenkomst
nog kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld verkoper van zaak na afloop van overeenkomst tegen
vergoeding aanvullende service te bieden.
Een overeenkomst kan trekken vertonen van meerdere bijzondere overeenkomsten, art. 6:215 BW=
in beginsel zijn alle regels gezamenlijk van toepassing. Als er tegenstrijdige regels zijn dan moet er
worden gekeken aan welke regel de voorrang moet worden gegeven (bedoeling wetgever). Indien
, een regel een aanvullend karakter heeft en de ander een dwingend karakter, dan gaat dwingend of
beschermend voor. Bij consumentenkoop gelden aanvullende regels boven de gewone
koopovereenkomst regels, 7:5 lid 4 BW: strijd tussen de regels rond aanneming van werk en de
regels rond consumentenkoop, dan gaan de consumentenkoop regels voor. Algemene regel= 6:215
-> verschillende bepalingen zijn naast elkaar van toepassing, tenzij de bepalingen onverenigbaar zijn
of dit in strijd zou zijn met de aard van de overeenkomst. Pensionovereenkomst is een gemengde
overeenkomst; huren van kamer in pension en er wordt gekookt voor je + kleding gewassen of
geldzaken worden beheerd (huur, koop en opdracht). Indien partijen meerdere afspraken maken die
op zichzelf goed van elkaar te scheiden zijn hoeft er geen gemengde overeenkomst te worden
aangenomen, er kan sprake zijn van een samengestelde overeenkomst: een overeenkomst die in
meerdere, afzonderlijke bijzondere overeenkomsten uiteenvalt (hoofdverplichtingen goed van elkaar
worden gescheiden). Met de ontwikkeling van nieuwe instrumenten in het economisch verkeer en de
opkomst van nieuwe technologie ontstaan er soms bovendien ook nieuwe overeenkomst, die nog
geen regeling in het BW kennen = overeenkomst sui generis (met een eigen aard, niet onder
algemene omschrijving te brengen). Voorbeelden sui generis: stageovereenkomst en overeenkomst
tot verrichten van vrijwilligerswerk, want ze voldoen niet aan arbeidsovereenkomst 7:610 BW. Ook
sponsorovereenkomst is sui generis, alleen de regels van boek 1 t/m 6 van toepassing.
Geheimhoudingsovereenkomsten (non-disclosure agreements/ NDA’s) over onderhandelingen
mag niets naar buiten worden gebracht en dat, als er geen overeenkomst tot stand komt,
voorbeelden en documenten die zijn overgelegd moeten worden vernietigd. Overtreding= forse
boete. Voorbeeld van een overeenkomst die gebruikelijk is, maar geen aparte regeling kent in het
BW, is de franchiseovereenkomst= een franchisenemer kan gebruik maken van een bedrijfsformule
van een franchisegever. Omvat doorgaans het recht op het voeren van de handelsnaam en het
gebruikmaken van knowhow van de franchisegever, naast andere afspraken.
De naam die in het handelsverkeer voor een overeenkomst wordt gebruikt, is niet bepalend voor de
vraag wat voor overeenkomst het is. Als overeenkomst voldoet aan wettelijke omschrijving, zijn die
regels van toepassing. Geschillen over bijzondere overeenkomsten kunnen aan de gewone civiele
rechter worden voorgelegd, sector kanton (advocaat niet verplicht) is bevoegd tot behandeling van
geschillen over huur- en arbeidsovereenkomsten, geschillen rond consumentenkoop en
consumentenkrediet en geschillen over geldvorderingen met een waarde van maximaal 25.000 euro.
Geschillen boven kantongrens kunnen worden voorgelegd aan sector civiel van de rechtbank. andere
manieren van geschilbeslechting is bijvoorbeeld arbitrage door de Raad van Arbitrage voor de bouw.
HOOFDSTUK 2
Aanvullend recht= regelend recht; gelden als partijen over een bepaald aspect van de overeenkomst
niets hebben afgesproken. Bevordert een goed verloop van het rechtsverkeer. Afwijken mag.
Dwingend recht= als een bepaling een beschermend karakter heeft. Afspraken mogen alleen
afwijken in voordeel van de beschermende partij. Voorbeeld 7:6 BW ‘niet ten nadele van de koper
kan worden afgeweken’. Woorden ‘zij is slechts toegelaten bij’= dwingend. De rechter zal bij twijfel
kijken naar de wetsgeschiedenis (verslagen/ memorie van toelichting).
Aanvullend recht is de hoofdregel, dwingend recht is de uitzondering.
Semidwingend recht= bepalingen waarvan wel mag worden afgeweken, als dit bij schriftelijke
overeenkomst gebeurt.
Driekwartdwingend recht= bepalingen waarvan alleen bij collectieve arbeidsovereenkomst (cao)
mag worden afgeweken. Aangezien vertegenwoordigers de werknemers goed verdedigen.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur shayenneu. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
