Resume
Samenvatting - Burger en bestuur (F000816)
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Burger en bestuur: PowerPoints + gastcolleges
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
BURGER EN BESTUURPowerPoints + gastcolleges
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1 Inleiding
Burger en bestuur is een
- Actueel en veelvormig thema
- Maar ook controversieel
1.1 Een actueel thema
Vlaams regeerakkoord (2014-2019)
- We ambiëren een slanke en performante overheid, waar correcte beslissingen op het meest
geëigende niveau gebeuren
Aangesproken burgerrol: belastingbetaler en gebruiker
- Tegen 2020 kunnen alle administratieve transacties tussen de overheid en de burgers, lokale
besturen en ondernemingen langs een digitale weg
Aangesproken burgerrol: gebruiker
- Het dorp is het niveau waar burgers zelf initiatief (kunnen) nemen om hun omgeving zo
leefbaar mogelijk te houden. Het is het niveau waarop een participatief beleid concreet
gestalte kan krijgen door deze collectieve zelfredzaamheid vanuit de overheid te stimuleren,
te ondersteunen en te faciliteren
Aangesproken burgerrol: partner
1.2 Controversieel
Inspraak leidt ook tot hevige discussies
- Inspraak is gecontesteerd
- Vb. vernietiging van de aanleg van de tramlijn Deurne-Wijnegem door de Raad van State op
het moment dat deze bijna gebouwd was
2 Burger – bestuur: een complexe een veelvormige relatie
2.1 Bestuur
- Politieke overheid: regering, parlement
Openbaar Publieke
- Ambtelijke overheid: administratie
bestuur sector
- Semi-overheid: EVA’s, etc.
- Middenveld met publieke taken
2.2 Burger
2.2.1 Burgerrollen
Burgerrol = de relatie waarop een burger in contact komt met het bestuur
De burger beoordeelt het bestuur op verschillende wijzen
- Burger als kiezer
o Kiesbeloftes/verwachtingen
o Vb. bij de verkiezingen wordt aan de burger meer groen belooft, maar dat wordt niet
uitgevoerd: de burger als kiezer is niet tevreden
- Burger als partner
o De burger kan samen met het bestuur zaken realiseren
o De burger kan evengoed zaken voor het bestuur onmogelijk maken
o Vb. de burger krijgt inspraak bij de aanleg van een speelplein
- Burger als belastingbetaler
- Burger als gebruiker (van overheidsdiensten, vb. aanvraag van een milieuvergunning)
, - Burger als klager: de burger wil ergens terecht kunnen met klachten en wil geholpen worden
- Burger als onverantwoordelijke
o De burger kan ongeoorloofde verwachtingen hebben
o Vb. de burger vraagt de burgemeester te helpen bij het vinden van een job
Gevolg: verschillende kwaliteitsdimensies
- Kiezer en partner: beleidsvoering
o Spanning bevolkingsvertegenwoordigers
o Openheid, inspraak, referenda
- Belastingbetaler en gebruiker: dienstverlening
o Klantgerichte dienstverlening: klantvriendelijkheid, handvest van gebruiker van
overheidsdiensten, meer duidelijke formulieren
o Organisatie van de dienstverlening: efficiëntie, minder hiërarchie,
netwerkorganisaties
- Klager: klachtenmanagement
o Redelijke en billijke behandeling door het bestuur
o Motiveringsplicht, gelijkheidsbeginsel, ombudsdienst
- Onverantwoordelijke
o Ethisch perspectief
o Voorlichting, codes
2.2.2 Burgerschapsstijlen
Burgerschapsstijl = de manier waarop een burger zich gedraagt in relatie tot de overheid
Classificatie o.b.v. politieke interesse, politiek zelfvertrouwen en participatie (Dejaeghere & Hooghe)
Burgerschapsstijl Politieke interesse Politiek zelfvertrouwen Participatie
Uitgebluste burger + + -
Conventioneel actieve + + +
burger
Monitorial citizen + + +
Verlegen burger + - -
Bescheiden burger + - +
Onbescheiden burger - + -
Opportunistische - + +
burger
Passieve burger - - -
Instrumentele burger - - +
Verschil ‘conventioneel actieve burger’ en ‘monitorial citizen’: soort participatie
- Conventioneel actieve burger
o In conventionele vormen van participatie, vb. adviesraden
o Niet zozeer kritisch
- Monitorial citizen
o Vooral in niet-conventionele vormen van participatie, vb. betogingen, petities
o Kritisch voor het bestuur
2.2.3 Opvattingen
Verschillende opvattingen over burgerschap: waarom participatie?
- Republikeinse opvatting
o Burgerplichten, dienstbaarheid, actieve invulling, oog voor algemeen belang
o Oude Rome en Athene
, - Communautaristische opvatting
o Burger als lid van een historisch gegroeide gemeenschap
o Participatie in civil society
- Liberale opvatting
o Burgerrechten, bescherming van eigen individuele rechten
o Glorious Revolution: de staat wil beslag leggen op de burgerrechten
3 Waarom participatie?
3.1 De burger is veranderd
Individualisering en de-alignement: loskomen van structurele banden
- Burgers binden zich niet meer levenslang vast aan 1 partij/organisatie
- Klassieke intermediaire organisaties verliezen hun pluimen
Meer mogelijkheden tot participatie
- Cognitieve mobilisatie: hogere betrokkenheid gaat gepaard met een hogere scholingsgraad
- ICT-revolutie: veel meer en makkelijkere toegankelijkheid tot informatie
3.2 Het bestuur is veranderd
3.2.1 Houding van het bestuur t.o.v. participatie
Evolutie doorheen de jaren
- 1ste helft van de 20ste E
o Gevaar van de massa, vb. betogingen, paniek, massahysterie
o Verlies van rationaliteit, vb. nazisme en communisme
- Participatie zorgt voor een bedreiging van de stabiliteit, vb. Hitlertoestanden
- Stelling ‘The civic culture’: stabiel democratisch bestel
o Institutionalisme + politieke cultuur
o Gekenmerkt door: participatie, vertrouwen en schikking naar de wetgeving
o Enkel ter ondersteuning van het bestuur, dus geen betogingen, krakers, etc.
- Jaren ’70: ook positieve appreciatie van onconventionele participatie, vb. krakers
- Participatie als kenmerk van een volwaardige democratie
- Bijdrage van participatie tot het stimuleren van burgerzin, vandaar
o Renovatie van het representatief systeem
o Elementen van directe democratie
- Maar recent: men komt wel wat terug van de participatie omdat dit ook kan leiden tot
vertragingen/blokkeringen
3.2.2 Motieven voor participatie vanuit het bestuur
- Omdat het zo hoort: normatieve benadering van het democratisch ideaal
- Omdat het iets oplevert: instrumentele benadering
o Voor het beleid: beleidsverrijking (de burger brengt extra inzichten), creatie van een
draagvlak
o Voor de samenleving: sociale samenhang, vertrouwen
- Omdat het verplicht is
3.2.3 Participatie gelinkt aan strong democracy (Barber)
- Thin democracy
o Burger heeft het recht om verkozenen aan te wijzen
o Die zorgen voor aggregatie van de individuele belangen
o Burger kan verkozenen ter verantwoording roepen
, - Strong democracy
o Zelf doen, dus niet via vertegenwoordigers
o Burger kijkt zelf hoe belangen met die van medeburgers kunnen verzoend worden:
collectief belang
- Zijn compatibel
3.2.4 Participatie
Participatiegolven
- Jaren ’60 en ’70: traditionele inspraakkanalen zoals adviesraden en hoorzittingen
- Jaren ’80: efficiëntie en klantgerichtheid (NPM als handvest van de gebruiker)
- Jaren ’90: interactieve en directe besluitvorming
- Nu: in eigen beheer initiatieven ontwikkelen
- Cumulatief model: oudere vormen blijven bestaan en nieuwere vormen worden erbij
opgebouwd (niets verdwijnt)
Verschillende vormen van participatie
- Denken (vb. adviesraad) of doen (vb. volkstuintjes)?
- Individueel of in groep?
- In welke fase(n) van het beleidsproces? Participatie kan tijdens de verschillende fasen
o Agendavorming
o Beleidsvoorbereiding
o Beleidsbepaling
o Beleidsuitvoering
o Beleidsevaluatie
4 Classificatie-modellen
4.1 Soorten democratie
Classificatie o.b.v. 2 assen (Hendriks)
- Directe vs. indirecte democratie
o Direct: de burgers zijn direct betrokken
o Indirect: via vertegenwoordigers (de kiezer stemt op een partij)
- Aggregatieve vs. integratieve democratie
o Aggregatief: meerderheid (stemmen afwachten) wint of is voor
o Integratief: deliberatie, waarbij er wordt gezocht naar compromissen
Aggregatief Integratief
Indirect Penduledemocratie Consensusdemocratie
Direct Kiezersdemocratie Participatiedemocratie
Hybride democratie
- Geen enkele soort democratie is tegenwoordig nog dominant
- Consensusdemocratie wordt verrijkt met elementen uit andere systemen: elementen van alle
soorten democratie lopen door elkaar (direct en indirect, aggregatief en integratief)
- Meer en meer elementen van directe democratie in representatieve democratie
4.2 Participatieladder
Hoe ordenen?
- Informeren: toehoorder
o Op de hoogte brengen van beslissingen
o Geen input van de burgers
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Ikdoemijnbest. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
50064 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans