Biologie vakinhoud II.1: Circulatie
1. De ontdekking van de bloedsomloop
- Erasistratos (304-250 v.C.)
Verrichtte secties op slagvelden in Griekenland + Klein-Azië
Volgens hem vervoerden zenuwen, slagaders + aders bloed met allerlei stoffen
Gemaakt door Vesalius.
Op welke manier vervoer gebeurde, wist hij niet
Paste als 1st bij zieken aderlating (= bloedaftapping) toe
- Galenus (129-199 n.C.)
Veronderstelde: lever = spiritus naturalis, hart = spiritus vitalis + hersenen = spiritus animalis
Toonde als 1ste aan dat bloedvaten bloed vervoeren en geen lucht
- Andreas Vesalius (1514-1564) huidige kennis op gebaseerd
Publiceerde boeken met duidelijke platen van menselijk lichaam = meest complete tot nu toe
Had geen inzicht in bloedcirculatie zelf
Verrichtte in Leuven in 1537 zijn 1ste openbare sectie
Werd hoogleraar in Padua (Italië) = belangrijkste centra van wetenschap in Renaissance
- William Harvey (Engelsman)
Studeerde in Padua theorie over dubbele bloedsomloop
“Bloed + geest zijn net zo min te scheiden als vlam + vonken.”
Duurde lang tot zijn theorie over gesloten bloedsomloop (bij zoogdieren) aanvaard werd
2. Functies van het circulatiestelsel
- In alle cellen van lichaam vindt stofwisseling plaats
o Cellen hebben voedingsstoffen (bouw- en brandstoffen) + zuurstof nodig
o Afvalstoffen worden weggewerkt
Anders kunnen ze cellen + inwendige milieu vergiftigen
- Transport van cel naar cel
o Diffusie
o Osmose
o Actief transport
- In menselijk lichaam met veel cellen zou transport van cel naar cel veel te veel tijd kosten
Lichaam beschikt over circulatiestelsel
- Circulatiestelsel bestaat uit bloedvatenstelsel + lymfatisch stelsel
Bloedvatenstelsel bestaat uit hart, bloedvaten en bloed
Lymfatisch stelsel ondersteunt werking van bloedvatenstelsel + speelt belangrijke rol bij
verversing van weefselvloeistof + afweer
- 5 functies:
o Aanvoer van voedingsstoffen
Worden vanuit maagdarmkanaal via darmwand overgedragen aan bloed
Bloed vervoert deze via lever naar organen + weefsels
Worden daar gebruikt voor bouw- en/of energiestofwisseling
o Afvoer van afvalstoffen
Bij stofwisseling vrijgekomen afvalstoffen in organen + weefsels
Worden in bloed en lymfe opgenomen + vervoerd naar uitscheidingsorganen
, o Transport van gassen
Bloed vervoert voor energiestofwisseling de benodigde O 2 vanuit longen naar weefsels
CO2 die bij verbranding vrijkomt: door bloed vanuit weefsels naar longen getransporteerd
o Transport van hormonen + beschermende stoffen
Hormoonklieren produceren op verschillende plaatsen in lichaam veelheid aan hormonen
Worden afgegeven aan bloed vervoert naar plaats van bestemming
Ook beschermende stoffen (tegen ziekten, …) worden door hele lichaam verspreid
Lymfatisch systeem speelt grote rol
o Verspreiding van warmte
Bloed zorgt voor verspreiding + afvoer van warmte in hele lichaam
3. Bloed
- Hoeveelheid in mens is +/- 7,5% van lichaamsgewicht
Vloeibaar, enigszins stroperig weefsel
Bestaat uit bloedcellen die in waterige tussencelstof rondzweven
- Maak je bloed onstolbaar + laat je het een tijdje in reageerbuis staan
Ontstaat bezinksel met daarboven lichtgele vloeistof
Bloedcellen (+/- 45% van totale hoeveelheid) zijn bezonken + rest (55%) is bloedplasma
Figuur : De bestanddelen van bloed en hun belangrijkste functies
, A) Bloedplasma
1) Water
- Bestaat voor 91% uit water in darmen = water opgenomen in bloed
- Functies water:
o Warmtebuffer
Makkelijk overtollige warmte opnemen + afgeven zonder zelf veel van temperatuur te
veranderen
o Oplosmiddel
Veel stoffen kunnen alleen vervoerd worden opgelost in water
Afvoer van water vindt plaats via nieren, huid, longen + ontlasting
3) Elektrolyten
- Bestaat voor +/- 1% uit opgeloste zouten (vooral Na-, K- en Ca- ionen)
Aangevuld vanuit spijsverteringskanaal
Afvoer van overtollige zouten = hoofdzakelijk via nieren + huid
Verhouding tussen ionen moet constant blijven verhinderen anders goed functioneren
van zenuwen + spieren
- Heeft constante osmotische waarde die door opgeloste zouten op peil wordt gehouden
Waarde = 0,9% keukenzoutoplossing (NaCl)
Bij operaties/toedienen van infuus = gebruikte vloeistof fysiologische zoutoplossing
- Carbonaationen (HCO3-) komen in hoge concentratie in bloedplasma voor
In deze vorm = koolstofdioxide vervoerd
- Vervoert bloedgassen
o Opgeloste zuurstof Relatief
o Koolstofdioxide weinig
o Stikstof
Speelt geen rol in ons lichaam
Wordt d.m.v. diffusie uit ingeademde lucht in bloedplasma opgenomen
We ademen stikstof ongebruikt uit
4) Stoffen die tijdelijk in het bloed zitten
- Zitten voortdurend stoffen die tijdelijk + in wisselende hoeveelheden aanwezig zijn
o Gassen + voedingsstoffen uit spijsverteringskanaal /voorraadplaatsen (bv. onderhuids vet)
o Afvalstoffen bv. ureum: naar nieren om verwijderd te worden
o Hormonen + vitamines Regulerende stoffen
B) Bloedeiwitten
- In bloedplasma = groot aantal bloedeiwitten aanwezig
Voornamelijk in lever aangemaakt + na verloop van tijd daar ook weer afgebroken
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur MH2003. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.