Kleuter Schoolgaand kind Adolescent
Lichaamsbesef: Motoriek: Motoriek:
Beheersen van de motorische Kunnen steeds meer dankzij Weinig verandering: jongeren
mogelijkheden neemt toe, goed ontwikkeling van evenwichtsgevoel. trainen om nog sneller te lopen en
beeld van eigen lichaam Rennen sneller zonder vallen, nog hoger te springen.
Verdere differentiatie van gooien verder en vangen, springen Natuur helpt: lichamelijk en
lichamelijke mogelijkheden (namen steeds hoger, leren skaten, fysiologische veranderingen
van vingers kunnen afzonderlijk zwemmen, fietsen, klimmen, invloed op motorisch functioneren
benoemd worden) vingers kunnen dansen, roeien,.. op competitiedrang hormonen
los van elkaar functioneren Volwassenen zijn steeds minder spiegel verandert
Lateralisatie van het lichaam: links nodig. Groeispurt: startsignaal
en rechts kunnen los van elkaar 9j prepuberteit: start met groeispurt, hormonen (complexe
functioneren bij meisjes eerder, nadien endocrinologische processen)
lichamelijke ontwikkeling Lichamelijke veranderingen zorgen
Grote motoriek: Kunnen motorisch terug wat voor angst en schaamte, jongens
Slaagt er steeds beter in om zijn onhandiger worden. Lopen spiermassa invloed op motorisch
bewegingen aan te passen aan de slungelig, stoten dingen om en en seksueel functioneren
situatie. Als er in zijn beweging iets kennen eigen krachten niet. Jongens die later ontwikkelen
fout loopt of als de situatie wijzigt, Goede motoriek: is belangrijk voor hebben daardoor soms minder
kan hij zijn bewegingspatroon het samen spelen, kunnen zelfvertrouwen (wordt minder
wijzigen. meespelen met motorische geapprecieerd)
Coördinatie van bewegingen groeit. spelletjes uitsluiting
Gewrichten zijn soepeler Multimove is niet alleen Seksuele ontwikkeling:
bewegingen wordt behendiger vbn: belangrijk voor de motorische Seksuele behoeften & belangstelling
gerichter gooien, fietsen (vaak vaardigheden, maar ook voor treden op de voorgrond
zonder wieltjes), haardspeldbochten de psychosociale welzijn Jongeren beginnen stap voor stap
wordt mogelijk, skiën, zwemmen, 7-9j: wordt steeds beter in wat ze aan seks
trap op en af zonder vasthouden, op kunnen. Bouwen bestaand Voorzien van juiste info & beelden
1 been staan enkele seconden bewegingspatronen verder uit. is belangrijk + ideeën
(hinkelen nog niet), controle Oefenen ook nieuwe bewegingen als Internet is veelal afknappen
evenwicht (brede lijn, brede deel skaten, touwtjesspringen, draaien
bank) rond trapeze. Vergelijken zich met
, elkaar nieuwe uitdagingen,
competitie
10-12j: verfijnen motorische
vaardigheden. Kunnen steeds meer
ingewikkelde bewegingen en
hebben meer uithoudingsvermogen,
verschillen tussen kinderen die
motorisch vaardig of minder vaardig
zijn. Sommige kinderen hebben
duidelijke belangstelling in sport en
Fijne motoriek: beweging, doen het graag en wordt
Vingervaardigheden er steeds beter in. Anderen niet. Zij
zelfredzaamheid ivm hygiëne, hebben extra stimulans nodig.
veiligheid en gezondheid neemt toe
bv: knopen van kledij open en dicht Seksuele ontwikkeling:
(ritsen is nog moeilijk), zelf Zaken rondom seks komen nu
schoenen aandoen (veters = regelmatig aan de orde
moeilijk), eetgerief goed hanteren, 6-9j: zijn over meer en meer mee
zelfstandig handen wassen, neus bezig: tv, internet, reclame
snuiten, naar toilet gaan confrontatie. Ook onderling hilariteit
Technisch vlak: maar weten vaak niet waarover
Knippen kan, ook op gebogen en het gaat.
gekromde lijnen (niet te veel Grenzen verkennen? Hoe ver kan je
details), tekenen met goede gaan in het praten hierover?
pengreep, scheuren vanuit de Lichamelijk verandert niet veel. Het
vingers, timmeren, rijgen, naaien houdt hen wel bezig: mopjes maken
of opmerkingen om uit te dagen,
Zintuiglijk ontwikkeling: praten over kussen en kussen op de
Horen en zien: dominante zintuigen mond. Ook groepsspelletjes zoals
blijft nog moeilijk om zich lang te politie en dief sterk bewustzijn van
concentreren verschillen tussen meisjes en
Groeiende details vergelijkend jongens. Spelen vaak gescheiden.
, waarnemen. Zoekprenten en zoeken Verliefd zijn komt voor (openlijk)
van verschillen Begeleider: uitleg geven en
Neemt initiatieven om zijn omgeving info, ook leren praten over
te onderzoeken gevoelens
5à6j: stelt zich vragen, wilt weten 10-13j: meer belangstelling voor
hoe iets in elkaar zit en probeert uit volwassen vormen van seksualiteit
of wat hij denkt ook klopt (verschil tussen kinderen).
Meer oog voor verbanden en Sommigen zijn er nog niet mee
structuren die zintuiglijk bezig, anderen wel. Waarden en
waarneembaar zijn: wat zijn normen van thuis verschillen
de samenstellende delen van speelt mee in de manier van
iets, wat zijn de details van gedragen
het geheel? Jongens of meisjes apart meestal,
2 dimensionaal vlak: wat staat ver omdat ze andere dingen leuk
en wat dicht, voor, achter. vinden, ook omdat ze anders “op
Interpreteert beeldmateriaal juist, elkaar” zijn
maar past het zelf nog niet toe in 8-12j: spelletjes veel info. Meisjes
eigen tekening experimenteren minder maar
praten.
Seksuele ontwikkeling: Begeleider: doorgaan op info
Minder in het openbaar. Vertolken die ze het verwoorden van
deze behoefte in hun spel gevoelens en bewaken van
(doktertje). grenzen.
Behoeften aan lichamelijk contact is
nog steeds groot.
Stellen vragen over zwangerschap
en geboorte, maar verbinden het
nog niet aan seksuele gevoelens of
gedrag