Garantie de satisfaction à 100% Disponible immédiatement après paiement En ligne et en PDF Tu n'es attaché à rien
logo-home
Samenvatting - Religie, zingeving en levensbeschouwing (A09C5A) €8,49   Ajouter au panier

Resume

Samenvatting - Religie, zingeving en levensbeschouwing (A09C5A)

 39 vues  2 fois vendu

Deze samenvatting is een combinatie van uitvoerige maar relevante lesnotities (van elke les) en de slides, dus ze is praktisch volledig.

Aperçu 8 sur 53  pages

  • 19 septembre 2024
  • 53
  • 2023/2024
  • Resume
Tous les documents sur ce sujet (5)
avatar-seller
emmacogneau
SAMENVATTING RELIGIE
Inhoudsopgave

DEEL 1: WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN DE “ZINGEVENDE INTERESSE”...........................................4

1. ZINGEVING.....................................................................................................................................4
1.1. LEEFWERELD, WETENSCHAP EN REDELIJKHEID.............................................................................................4
1.2. DE ‘ZINGEVENDE’, ‘COGNITIEVE’ EN ‘MANIPULATIEVE’ INTERESSES VAN DE MENS..............................................4
1.2.1. Zingevend en cognitief..................................................................................................................5
1.2.2. Zingevend en manipulatief...........................................................................................................7
2. CONCLUSIE: ZINGEVING EN DE ANDERE INTERESSES..................................................................................9

DEEL 2: RELIGIE, ZINGEVING EN WETENSCHAP................................................................................10

1. RELIGIE EN WETENSCHAP: HISTORISCH.................................................................................................10
1.1. HET OUDE EN MIDDELEEUWSE WESTEN..................................................................................................11
1.2. VANAF DE 16E/17E EEUW....................................................................................................................11
1.3. DE LANGE 19E EEUW...........................................................................................................................12
1.4. DE (ON)MOGELIJKHEID VAN CONFLICT....................................................................................................13
2. WAT IS RELIGIE?............................................................................................................................13
2.1. RELIGIE EN ZINGEVING.........................................................................................................................14
2.1.1. Religie en de cognitieve interesse..............................................................................................14
2.1.2. Religie en de manipulatieve interesse........................................................................................15
2.1.3. Wetenschap en de zingevende interesse...................................................................................16

DEEL 3: RELIGIE, SECULARISATIE EN REDELIJKHEID..........................................................................18

1. HERHALING VORIGE DELEN...............................................................................................................18
2. MYTHES.......................................................................................................................................18
3. RELIGIE EN SECULARISATIE................................................................................................................18
3.1. WAT IS SECULARISATIE?.......................................................................................................................18
3.2. SECULARISATIETHESE...........................................................................................................................19
De ‘terugkeer’ van religie.....................................................................................................................19
3.3. COMPLICATIES IN HET WESTEN..............................................................................................................20
Institutionele en diffuse religie.............................................................................................................20
3.4. DE SECULARISATIETHESE REVISITED........................................................................................................20
4. RELIGIE EN REDELIJKHEID..................................................................................................................21
4.1. JAMES’ ARGUMENT.............................................................................................................................22
4.1.1. Stap 1: Descriptieve stap............................................................................................................23
4.1.2. Stap 2: Normatieve stap.............................................................................................................23
4.2. WETENSCHAP EN GENUINE OPTIONS......................................................................................................24
4.3. GENUINE OPTIONS IN DE LEEFWERELD....................................................................................................24
4.4. RELIGIE ALS GENUINE OPTION...............................................................................................................25

1

,DEEL 4: WOEDE EN STRAF................................................................................................................26

1. INLEIDING.....................................................................................................................................26
2. DEFINITIES VAN WOEDE...................................................................................................................26
2.1. WOEDE EN STRAF IN ANTIEK ATHENE.....................................................................................................26
2.2. ARISTOTELES’ DEFINITIE VAN WOEDE......................................................................................................27
Elementen van Aristoteles’ definitie.....................................................................................................27
2.3. REDE EN EMOTIE IN DE WOEDE.............................................................................................................29
2.4. DE DYNAMIEK VAN DE WOEDE..............................................................................................................29
2.5. WOEDE EN HAAT................................................................................................................................30
3. EMOTIE EN MISDAAD......................................................................................................................30
4. DE WAARDE VAN WOEDE IN DE FILOSOFIE............................................................................................31
4.1. MARTHA NUSSBAUM..........................................................................................................................32
4.2. KRITIEK OP NUSSBAUM.......................................................................................................................33
5. TOT SLOT.....................................................................................................................................34

DEEL 5: DE GODDELIJKE EN DE MENSELIJKE WET.............................................................................35

1. THEMA ‘DE GODDELIJKE WET’...........................................................................................................35
2. STRUCTUUR..................................................................................................................................35
3. DE WET IN DE HEBREEUWSE BIJBEL.....................................................................................................35
3.1. GENESIS 17,9-11: BESNIJDENIS............................................................................................................36
3.2. EXODUS 20,1-17 (FRAGMENTEN): DE “TIEN GEBODEN”............................................................................36
3.3. BESLUIT............................................................................................................................................36
4. HET NIEUWE TESTAMENT................................................................................................................37
4.1. JEZUS...............................................................................................................................................37
4.2. PAULUS............................................................................................................................................38
4.3. BESLUIT............................................................................................................................................39
5. DE SYNTHESE VAN THOMAS VAN AQUINO...........................................................................................39
5.1. DE VIERDELING VAN DE WET.................................................................................................................39
5.2. BESLUIT............................................................................................................................................40
6. WAS HET PRE-MODERNE CHRISTELIJKE EUROPA TOCH GEEN “THEOCRATIE”?................................................41
6.1. DE MODERNE TIJD..............................................................................................................................42
6.2. KAN DE MODERNE TIJD NOG IETS LEREN VAN HET CHRISTENDOM?...............................................................42

DEEL 6: EUTHANASIE: ZINGEVING, LEVENSBESCHOUWING, RECHT EN POLITIEK.............................45

1. POLITIEK......................................................................................................................................45
1.1. 1 VISIE.............................................................................................................................................45
1.2. MEERDERE VISIES...............................................................................................................................46
1.3. POLITIEK LIBERALISME.........................................................................................................................46
1.3.1. Het etentje van Armin Meiwes...................................................................................................46
1.3.2. Het homohuwelijk......................................................................................................................47
1.3.3. Abortus.......................................................................................................................................48
2. COMMUNITARISME EN LIBERALISME (MICHAEL SANDEL).........................................................................48
2.1. WHAT THE HELL IS ‘LIBERALISM’?..........................................................................................................48
2.2. POLITIEK LIBERALISME EN COMMUNITARISME...........................................................................................49
2.3. HET TRAJECT VAN DE EUTHANASIE-WETGEVING........................................................................................50

2

,2.4. ‘POLITIEK LIBERALISME’ OVER EUTHANASIE..............................................................................................50
2.4.1. Kritiek.........................................................................................................................................51
2.4.2. Conclusie....................................................................................................................................52
3. POLITIEK, TRAGIEK EN INCOMMENSURABELE WAARDEN...........................................................................52




3

, DEEL 1: WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN DE
“ZINGEVENDE INTERESSE”

1. ZINGEVING

1.1. LEEFWERELD, WETENSCHAP EN REDELIJKHEID

Edmund Husserl (1859-1938): fenomenologie

Leefwereld = wereld waarin wij leven

 Heeft bepaalde karakteristieken: dingen en mensen rondom ons =/=
objecten
 Hebben betekenis + persoonlijkheid (zelfs dingen want verwijzen naar
personen)
 Intersubjectief, persoonlijk, betekenisvol…

Wetenschap = geworteld in betekenisvolle feiten MAAR wetenschapper neemt
tijdelijk afstand van leefwereld (abstractie leefwereld) om naar de dingen te
kijken als loutere objecten (niet als betekenisvolle dingen)

 Bestuderen vanuit onpersoonlijke wetten
 Bv. eerste succesvolle studie van anatomie: wanneer men lijken begon
open te snijden: lijk niet meer zien als betekenisvol ding
 Betekenisvolle dingen herleiden tot loutere opbjecten mag alleen in
context van wetenschap
 Keert daarna terug naar de leefwereld

Belangrijke vraag: Wat is de relatie van de wetenschap tot de leefwereld?

 Leefwereld wetenschappelijker maken? Is al aan het gebeuren (bv. tinder:
werkt met algoritmes)
 Wordt de leefwereld bepaald door dynamieken en gewoonten die niet veel
te maken hebben met wetenschap?
 Eigen wetmatigheden: autonomie van de leefwereld

Redelijkheid =/= rationaliteit (= op zo efficiënt mogelijke wijze tot bepaalde
kennis komen)

 Bv. je begint te studeren in leuven en hebt geen vrienden
 Wil mensen leren kennen die bij je passen
 Persoonlijkheidsonderzoek (enquetes, naast mensen gaan zitten die
volgens onderzoek goed bij je passen)
 Vanuit wetenschappelijk oogpunt heel rationeel MAAR niet
redelijke manier om met mensen om te gaan = intuïtie gebruiken

1.2. DE ‘ZINGEVENDE’, ‘COGNITIEVE’ EN ‘MANIPULATIEVE’
INTERESSES VAN DE MENS



4

,3 ‘interesses’ van de mens (3 ‘verlangens’, ‘manieren waarop we tot de
wereld betrokken zijn’):

 Cognitieve interesse = kennis
o Wetenschap
o Particuliere interesse
 Manipulatieve interesse = controle
o We willen de wereld zo inrichten dat ze beantwoordt aan onze
behoeftes en verlangens
 Zingevende interesse = betekenis
o Heeft te maken met een betekenisvolleven te willen hebben
o Vaag begrip  we denken dat dit niet zo belangrijk is

Cognitie Manipulati
f ef




Zingeve
nd
Zingevende interesse is veel meer omvattend dan we denken: is ook iets
zelfstandigs, op zich

 Zingevende vs cognitieve interesse
 Zingevende vs manipulatieve interesse


Cognitie Manipulati
f ef




Zingeve
nd

1.2.1.ZINGEVEND EN COGNITIEF
Stelling 1: Er zijn activiteiten in ons leven die lijken te gaan over een
‘cognitieve interesse’, maar die eigenlijk fundamenteel over zingeving
gaan.


5

,  Bv. praten met elkaar: we denken dat conversaties houden het uitwisselen
van info is
 Is niet zo, gaat over iets anders: bv. conversatie met buur over het
weer =/= uitwisselen van info want kan dit zelf opzoeken
 Erkennen dat je je buur ziet staan dus conversatie starten, anders
grof
 Vieren dat jullie buren zijn



Stelling 2: Op het domein van de zingeving bestaat er redelijkheid en
onredelijkheid. Wat ‘redelijk’ en ‘onredelijk’ is, is echter niet hetzelfde
als wat vanuit cognitief oogpunt ‘rationeel’ en ‘irrationeel’ is.

 Kennis speelt ook bepaalde rol in relaties
 Bv. ik vraag me af of partner mij bedriegt
 Kennis of partner mij bedriegt = betekenisvolle kennis
 Wat is meest efficiënte manier om tot die kennis te komen (vanuit
wetenschappelijk oogpunt)? = Privé detective inhuren of tracking
app installeren
 Als partner dit te weten komt = vertrouwensbreuk
 Vragen aan partner of hij mij bedriegt is niet meest efficiënte manier
maar wel veel passender
 Wetenschap kiest altijd voor meest efficiënte manier, maar in
relationele context (leefwereld): komen betekenisvolle dingen te
weten op manier die passend is
 Religie: niet passend om op wetenschappelijke manier geloof af te breken
of ervan te overtuigen want = vertrouwensbreuk



Stelling 3: Wetenschappelijke (cognititeve) bevindingen, zijn vaak
slechts van relatief belang voor de zingevende relaties in de leefwereld.

 Wat is de rol van wetenschappelijke kennis in een betekenisvolle
leefwereld?
 Wetenschap heeft pretentie te onthullen wie jij werkelijk bent  zie vb. 1

Voorbeeld 1: liefde en chemie

Liefde = chemische reactie

 Je wordt aangetrokken tot iemand omdat die bepaalde feromonen heeft
 Vraag: hoe belangrijk is die kennis voor onze leefwereld?
 Relatief onbelangrijk

Meestal glijdt wetenschap van ons af

 Er zijn wetenschappelijke verklaringen voor religie
 Voor religieuze mensen irrelevant

Voorbeeld 2: straf

Zie fragment van Fawlty towers



6

,Stelling evolutiebioloog (Dawkins) ivm met wetenschap – leefwereld: wij weten
door de wetenschap dat mensen geen vrije wil hebben, dus zijn we niet
verantwoordelijk voor wat we doen

 Heeft dus geen zin mensen te straffen
 Strafrecht moet afgeschaft worden

Dawkins: mensen zijn geneigd elkaar te straffen, maar eigenlijk is die wil, dat
verlangen om mensen te straffen even belachelijk als Fawlty die op zijn auto aan
het kloppen is, want wij mensen zijn net zoals die auto machines en, net zoals die
auto niet verantwoordelijk is voor het feit dat die niet wil starten, zijn daders van
misdrijven niet verantwoordelijk voor wat ze gedaan hebben

 Verlangen om te straffen moet verdwijnen
 “Wetenschap moet onze leefwereld bepalen”
 Cognitief inzicht dat onze hersenen op bepaalde manier werken moet
ervoor zorgen dat we die reactie niet meer hebben

Straf vinden we zinvol, wat de cognitieve wetenschap ook zegt



Samenvattend: dit schilderij




We kijken naar schilderij: wetenschapper kan zeggen: dat zijn geen schepen en
windmolen maar strepen verf

 is waar, maar dit is niet wat een normaal persoon ziet
 Onze betekeniswereld is voor groot stuk autonoom, immuun tov
wat de wetenschap erover zegt

1.2.2.ZINGEVEND EN MANIPULATIEF
Stelling 1: Er zijn zaken in ons leven die lijken te gaan over onze
‘manipulatieve interesse’, maar die eigenlijk fundamenteel over
zingeving gaan (en die niet kunnen bereikt worden door manipulatief
handelen). Bijvoorbeeld: geluk en erkenning.

 Bv. vriendschap
 Je kan zeggen hier nood aan te hebben
 lijkt manipulatieve interesse


7

,  Zo werkt het niet: als vriendschap een nood zou zijn, zouden
vrienden inwisselbaar zijn, maar vriendschap is trouw blijven aan
iemand, ook al heb je er geen nood aan
 Bv. geluk en erkenning

Doel van menselijk leven = geluk  wat is dit? Kan je dit op efficiënte manier
bereiken?

Voorbeeld 1: zoeken naar geluk

Geluk = innerlijke ervaring van plezier en genot?

 Als dit zo zou zijn: idd manipulatieve interesse

Maar geluk is eigenlijk iets doen met iets wat buiten uw controle valt

 Bv. messi die de wereldbeker wint
 Heeft te maken met het feit dat de wereldbeker winnen buiten onze
controle valt
 Kan de wereldbeker ook níet winnen
 Stel je kan alles aan je kind genetisch bepalen
 Volledige controle over aard van kind kan geluk van het hebben van
een kind kapot maken
 Moet noodzakelijk buiten je controle zijn, anders verliest het zijn
waarde

Voorbeeld 2: zoeken naar erkenning en waardering

Stel je hebt pilletje = erkenningspilletje  iedereen die dit inneemt vindt je
fantastisch  waarde van erkenning die je dan krijgt = 0

 Al hetgene wat het leven waardevol maakt, zijn noodzakelijk dingen die
buiten onze controle vallen
 Zingevende interesse behoort tot apart domein dat niet gezien kan worden
vanuit het domein van de manipulatieve interesse

Geluk is niet zomaar een nood die je kan vervullen

 Als dat zo zou zijn, gaan we het niet vinden en enkel anderen gebruiken
om deze nood te vervullen
 Als dat zo zou zijn, ga je nooit weten wat vriendschap is, want vriendschap
is enkel interessant wanneer je beseft dat je deze vriendschap ook níet zou
kunnen hebben (toeval, geluk)



Stelling 2: De focus op de manipulatieve interesse kan uiteindelijk de
zingevende dimensie aantasten.

Voorbeeld: burgerschap

Burgerschap = orde van zingevende interesse

 Niet alleen van de orde van de manipulatieve interesse (zou alleszins niet
zo mogen zijn)
 Burgerschap: willen bijdragen, vechten voor hun land

8

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur emmacogneau. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans

Commencez à vendre!
€8,49  2x  vendu
  • (0)
  Ajouter