Creatie, concept & format
1. Introductie
1.1 Met ideeën zij de straten geplaveid
• Ideeën krijgen doorgaans pas waarde als ze systematisch zijn uitgewerkt of getest (op papier, testpubliek,
pilot, debat met productiehuizen of zenders)
1.2 Wat is een mediaformat?
• Formatteren = “op een bepaalde wijze rangschikken”
• Formats gelden voor alle mediumtypen → kranten, tijdschriften, radio, social media, …
➔ Alles wat geformatteerd is (en daarmee uniek), is vast te leggen en te beschermen, dus te
vermarkten
1.3 Geschiedenis
• Een van de eerste en oudste vormen van mediaformatontwikkeling:
- The price is right, van oorsprong Amerikaanse spelshow waarin kandidaten de prijs van artikelen
moeten schatten, begon in 1956 bij zender CBS
1.4 Wat is een TV format?
• Heeft elke aflevering weer een op dezelfde wijze gerangschikt programma verloop
1.4.1 Programmaverloop of breakdown
- Tijdsbepaling: Van minuut tot minuut
- Benoeming/opsomming: van alle format onderdelen
2. Format inhoud en pitch
2.1 Het formatverloop
• Def (TV) format = de structuur van een televisieprogramma waarop een onbeperkt tal van afleveringen
kan worden gebaseerd. Het is een op schrift gestelde beschrijving, inclusief sfeer en doel van het
programma.
• Steeds wederkerend verloop
- Dus met een format bedoelen we → een model, sjabloon of formule voor een radio, tv, online
programma
- Een format is dus nog geen uitgewerkte show
- Het format bevat vaste, terugkerende elementen die de basis vormen van het programma
• Conclusie
- Zonder deze vaste elementen zouden alle afleveringen verschillend kunnen zijn
- Het format is de basis voor een gehele serie programma’s en geeft zo aan binnen welke lijnen
afleveringen zich kunnen ontwikkelen en vormgeven
2.1.1 Het formatverloop/scenario
1. Fundament
- Deel van het scenario
- waarin we een inleiding geven in ons verhaal
- waarin we inleiding geven van de hoofdpersonages en hun plaats en rol binnen het verhaal
➔ Bv. Blokken: begroeting van de kijker, vertellen welk spel we spelen, voorstelling van kandidaten
, 2. Confrontatie
- Deel van het scenario
- Waarin de actie zal verlopen
- Waarin de hoofdpersonages met elkaar een interactie aangaan
➔ Bv. Blokken: spelronde 1: Benoemen van dit formatelement, spelronde 2 …, spelronde 3 …
3. Ontknoping
- Deel van het scenario
- Waarin de evolutie van de hoofdpersonages en hun actie tot een openbaring komt
- Waarin het programma tot een afsluiting komt
➔ Bv. Blokken: De finale: 1 kandidaat speelt tegen zichzelf en de klok, we weten of hij wint of niet, hij
mag door naar de volgende dag… of niet
- Wending = een overgang in het scenario welke een die een brugje maakt tussen 2 delen van het
scenario
➔ Bv. Blokken: probleemstelling na voorstellen van de kandidaten, presentator zegt: “er zal gespeeld
moeten worden”, overgang naar eindronde: “er kan er maar 1 naar de finale en dat is …”
➔ Bv. Bumper
2.2 Genres
• Elk format is anders
- Voor een programmaformat bestaat geen standaardversie
- Ieder format ziet er verschillend uit
- Wel kun je programmaformats indelen naar genre, programmaformats worden meestal in een van
onderstaande genres verdeelt
➔ Nieuws, actualiteit, informatief, educatief, reality, sport, quiz en spel, entertainment, docudrama
• Personality vs. Format
- Sommige formats worden gebaseerd op een tv-personality
- Zo’n programma heet een “personality driven” programma
- Deze formats worden speciaal gemaakt voor en rondom een karakter. Dit gebeurt vaak als bv. Een
format voor een talkshow wordt gemaakt, maar er zijn ook andere voorbeelden
• Format driven
- Echter zijn de meeste programmaformats “format driven” programma’s
- Hierbij ontstaat er eerst een concept en wordt er pas later een passend karakter/presentator bij
gezocht
• Internationalisering
- Bij een heel sterk format kan het zo zijn dat het bijna door alle landen ter wereld wordt gekocht en
geproduceerd
➔ Bv. The Voice of Holland: format dat bedacht is door John de Mol en inmiddels al aan meer dan
160 landen verkocht is
2.3 Van idee naar een programmavoorstel? De Pitch
2.3.1 Wat is pitchen
• Het voorstel in een notendop, in een zin ook baseline of premisse
• Pitchen = het mondeling toelichten van je concept
, 2.3.2 vragen die helpen om een concept te ontwikkelen
• Wat wil je vertellen en waarom?
• Wat maakt jouw voorstel uniek? USP, wat onderscheidt het van anderen
• Waarom is het geschikt voor de doelgroep? Wat zijn je concrete thema’s? is er een eventuele
spanningsfactor? Denk ook al na over beeldtaal, cameravoering en montage
2.3.3 Invullen van het standaardsjabloon
• Eerste stap is een standaardsjabloon opstellen om ons concept/ programmavoorstel te kunnen pitchen
- Hierbij ga je het format voorstellen a.d.h.v. belangrijke ingrediënten
1. De baseline
- Probeer in 1 (max 2) bondige zin samen te vatten waarover je programma of project dat je voorstelt
gaat, en waarin het zich onderscheidt van alle andere
2. Het concept
- Probeer in enkele zinnen uit te leggen hoe het programma in elkaar steekt
- En liefst op zo’n manier “dat je het een je grootmoeder kan vertellen”
3. De algemene sfeer
- Welk soort ‘gevoel’ wil je overbrengen met het programma? (sfeer, emotie, beeldtaal, …)
4. Het formatverloop
- Hoe verloopt het programma van minuut tot minuut? Je geeft een breakdown van heel het
programma en benoemt de verschillende onderdelen
5. De presentator (indien er een is)
- Wie zie je als mogelijke presentator? En waarom?
- Informeer je en hou rekening met de commerciële gewoonten van de sector, het talent, het imago en
de doelgroep die een presentator direct of indirect met zich meebrengt.
➔ Bv. Bart Peters voorstellen bij VTM zou een flater zijn wegens zijn exclusiviteitcontract met VRT
6. Mogelijke troeven
- Wat zijn de mogelijke extra’s, spin-offs, sponsoring, interactieve toepassingen, …
➔ Bv. Spin-off: bij Blind Getrouwd kan de zender een vervolg maken indien de stellen samenblijven
➔ Bv. Tomtesterom geeft de mogelijkheid tot Multi platform uitwerking, via de afleveringen en de
website worden de kijkers opgeroepen om zelf de proef aan te gaan
➔ Bv. Kamp Waes was na het programma ook een succesvol real live event = echt kamp
7. De nulaflevering (De pilot)
- Stel dat je een aflevering wil piloteren, hoe zou de nulaflevering er dan uitzien?
- Je werkt het format inhoudelijk volledig uit met realistische voorbeelden, echte research en een
realistische productie
8. Let’s pitch
- Gebruik je standaardsjabloon als leidraad om je voorstel mondeling toe te lichten
- Volg het! → spring niet van de hak op de tak
9. Na de pitch = follow up
- Herwerking of bijsturing op basis van de feedback, eventueel nieuwe pitch
