Dit document bevat aantekeningen/samenvattingen van alle hoorcolleges die worden gegeven voor het vak Cel tot Weefsel in het eerste jaar van de bachelor Diergeneeskunde (UU). Bovendien bevat dit document uitwerkingen van de practica die ook in dit vak zitten.
Van Cel tot Weefsel
Inhoud
Hoorcollege 1: ontstaan van cellen en hun organellen................................................................................... 2
Hoorcollege 2: algemene opbouw van de cel ................................................................................................. 4
Practicum 1 (incl. ZS 1 en 2): ........................................................................................................................... 9
Hoorcollege 3: secretie en biosynthese route .............................................................................................. 15
Hoorcollege 4: endocytose............................................................................................................................ 19
Hoorcollege 5: het cytoskelet........................................................................................................................ 23
Hoorcollege 6: de extracellulaire matrix ....................................................................................................... 29
Hoorcollege 7: celgroei.................................................................................................................................. 36
Hoorcollege 8: pathologie ............................................................................................................................. 42
Hoorcollege 9: neoplasieën – cellulaire kenmerken ..................................................................................... 47
Hoorcollege 10: neoplasieën – moleculaire kenmerken ............................................................................... 52
Practicum 2: Neoplasie microscopie en macroscopie ................................................................................... 56
Hoorcollege 11: celdood ............................................................................................................................... 65
Hoorcollege 12: adaptatie en stapeling ........................................................................................................ 69
Practicum 3: cel adaptatie en stapeling ........................................................................................................ 73
Hoorcollege 13: ontsteking ........................................................................................................................... 82
Practicum 4: Ontsteking ................................................................................................................................ 90
Hoorcollege 14: stamcellen ........................................................................................................................... 94
Pagina 1 van 100
,Elise van Gool 2023
Hoorcollege 1: ontstaan van cellen en hun organellen
Organen bestaan uit weefsels → weefsels uit cellen → cellen uit organellen
Cellen zijn de functionele eenheid van leven. Een eencellige kan leven, maar er zijn beperkte
aanpassingsmogelijkheden.
- Prokaryoten = eencellige organismen
o Denk aan bacteriën
o Hebben relatief simpele structuur (primitieve structuur)
o Erfelijk materiaal is opgeslagen in de vorm van circulair DNA
o Hebben geen intracellulaire membranen
o Sommige bacteriën hebben een extra membraan = gram negatief
Het voordeel van meercellig zijn is dat cellen kunnen gaan samenwerken en specialiseren → meer
aanpassingsmogelijkheden
- Eukaryoten
o Kunnen één- (gist) of meercellig (schimmels, planten en dieren)
zijn.
o Erfelijk materiaal ligt opgeslagen in lineaire DNA moleculen (=
chromosomen) in een kern
o Complexe structuur met organellen, compartimenten en een
cytoskelet
o Ooit ontstaan uit prokaryoten: evolutionair ontstaan
van de kern en andere compartimenten van het
vacuolaire systeem (rechts). Door instulping van het
buitenmembraan ontstaan dubbele binnen
membranen.
o Endosymbiose theorie: Mitochondriën
behoren niet tot het vacuolaire systeem, ze
zijn apart geëvolueerd vanuit een aerobe
prokaryote cel die in een eukaryote cel is
gaan leven. Via het endocytose proces is het
de cel ingekomen. Het binnen membraan van
mito’s is dus van de prokaryote cel en het
buitenmembraan van de gastheercel,
daarom heeft het mitochondrion twee
membranen. Mitochondriën kunnen delen.
Het mitochondrion heeft ook zelf DNA en
ribosomen om eiwitten voor zichzelf te
produceren. De overige eiwitten worden
door de cel gemaakt.
Pagina 2 van 100
,Elise van Gool 2023
o Peroxisomen zijn belangrijk voor de afbraak/oxidatie van toxische stoffen en langketige
vetzuren. Ze ontstaan in het ER, maar zijn daarna niet verbonden met het vacuolaire
systeem (er zijn geen transportblaasjes naar peroxisomen toe). Peroxisomen worden
omgeven door een enkel membraan. En sommige enzymen die ze hebben zijn in de vorm
van eiwitkristallen
o Alle organellen van een eukaryote cel:
▪ Cytoplasma = alles binnen de cel
inclusief organellen minus de kern (A)
▪ Cytosol = oplosbare massa tussen de
organellen → cytoplasma minus alle
organellen (~50%) (B)
o Aantallen en totale volume tussen organellen
verschilt heel erg.
o Verschillende celtypen hebben verschillende (verhoudingen van) organellen.
De rol van het vacuolaire systeem:
- Biosynthese en transport van (glyco-)proteïnen en lipiden
Pagina 3 van 100
, Elise van Gool 2023
Hoorcollege 2: algemene opbouw van de cel
Compartimentatie:
Cellen kunnen doen aan regulatie van celfuncties door de compartimentering van organellen en gebieden.
De verschillende compartimenten kunnen met elkaar communiceren.
- De compartimentatie is belangrijk voor de regulatie van genexpressie door translocatie van
transcriptie factoren. Genexpressie is belangrijk omdat cellen zo een bepaalde functie krijgen. De
transcriptiefactoren zorgen ervoor dat bepaalde genen worden afgelezen en zo dus het gen tot
expressie komt
- De compartimentatie is ook belangrijk voor de secretie van eiwitten en de regulatie ervan. Soms
is een secreet bijvoorbeeld wel of niet nodig en dit moet dus op het juiste moment uitgescheiden.
- De compartimentatie is ook belangrijk voor de synthese en expressie van
transmembraaneiwitten.
- De compartimentatie is ook belangrijk bij de endocytose. Hiervoor zijn receptoren nodig en
blaasjes die de cel in kunnen gaan, nadat herkenning plaats heeft gevonden.
- De compartimentatie zorgt voor organel specifieke milieus, die geoptimaliseerd zijn voor
specifieke taken. De scheiding voor opeenvolgende taken is vergelijkbaar met een lopende band
die telkens op een andere specifieke plek komt waar iets uitgevoerd wordt. Stapsgewijs worden
producten opgebouwd.
Het plasmamembraan:
De scheiding van en de verbinding tussen extracellulaire en intracellulaire milieus.
- Fosfolipide bilaag
- Membraan eiwitten
o Communicatie tussen extracellulair en
intracellulair vindt plaats via integraal eiwitten
o De integrale membraaneiwitten kunnen binden
met perifere eiwitten (dit zijn eiwitten die aan één
kant van het membraan zitten)
o Sommige (perifere) eiwitten zijn lipide geankerd
o Andere eiwitten zijn verankerd mbv een GPI anker
o Aan de buitenkant kunnen eiwitten vast zitten aan
de extracellulaire matrix en aan de binnenkant
kunnen ze vast zitten aan het cytoskelet.
Functies van plasmamembraan:
- Binding en signalering
o Interacties met ECM
o Interacties en signalering met andere cellen
o Plasmamembraan heeft receptoren waar signaalmoleculen aan kunnen binden
- Barrière vormen:
o Creëert het juiste chemische milieu (ionen concentratie, pH, etc.)
o Reguleert het transport van nutriënten de cel in
o Reguleert het transport van afvalstoffen de cel uit
Pagina 4 van 100
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elisevangool. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
