Notes de cours
College aantekeningen Staatsrecht 1 (RGPST00105)
- Cours
- Établissement
Duidelijke samenvatting van college-aantekeningen.
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
maritd1907
Aperçu du contenu
StaatsrechtWeek 1
Hoorcollege 1A: Staat, rechtsstaat en staatsrecht.
Urgenda
Staat
Kan uitgelegd worden in internationaal perspectief, en nationaal (intern) perspectief. .
- Gemeenschap van mensen (verbonden met een elkaar)
- Op een bepaald grondgebied (afgebakend/territoriaal)
- Waarover gezag wordt uitgeoefend door een overheid die over dwangmiddelen
beschikt. (geweldsmonopolie)
- (Erkenning door andere staten)
Koninkrijk der Nederlanden
Is 1 staat.
Er is ook Caribisch Nederland. Dit is historisch zo ontstaan.
De overheid
- Eenzijdige machtsuitoefening
- Gevaar dat die macht misbruikt wordt
- Staatsrecht = legitimeren, organiseren en controleren van de overheidsmacht.
Staatsrecht is erop gericht om dictatuur te voorkomen.
Overheid kan in principe niks, alleen als het is toegekend.
Burgers mogen alles, tenzij het is ingeperkt.
2 grondregels (boek)
1. Een overheidsambt mag alleen overheidsgezag uitoefenen, als dat handelen
gebaseerd is op een voorafgaande, algemene, democratische gelegitimeerde regel.
(soort legaliteitsbeginsel)
2. De uitoefening van overheidsgezag dient aan controle (door een ander orgaan) te zijn
onderworpen. (trias politica)
- Rechterlijke controle (rechtmatige controle)
- Democratische controle (parlement, politieke controle)
- ‘geen bevoegdheid zonder verantwoordelijkheid’.
Koning is onschendbaar (art. 42 GW)
Legitimatie
Waaraan ontleent de overheid het recht om eenzijdig te leven van burgers te
bepalen? (meer filosofisch)
- Soevereiniteit
Wat is de bron van de gelding van het recht? soevereiniteit
- Het antwoord ligt in essentie buiten het recht.
- Vanouds: private eigendom versus goddelijke macht.
, - Staatsrecht is door feitelijke omstandigheden ontstaan in de geschiedenis.
Hobbes: zelfbehoud sociaal contract
Rousseau: democratie: burgers stellen zichzelf de wet volkssoevereiniteit.
Organiseren en waarborgen
Organiseren: Voorbeeld constitutioneel hof.
- Het in het leven roepen van ambten
- Het toekennen van bevoegdheden aan die ambten
- Het reguleren van die ambten en hun bevoegdheden
Waarborgen
- Het beperken van de macht van de overheid ten gunste van individuele burgers
Verdeling van de macht
Montesquieu was grondlegger van het waarborgen en organiseren.
Trias Politica:
- Wetgeving
- Bestuur
- Rechtspraak
Functie- Ambt- Persoon (de ambtsdrager)
Evenwicht in de machten moet worden behouden door de checks and balances. Controleren
en balanceren.
Machtenscheiding is niet zuiver, ze hebben elkaar nodig. Bijvoorbeeld, rechter
(rechtsprekende macht) moet wel met de wetten (wetgevende macht) recht spreken.
Territoriale machtenspreiding
Staatsvorm: staten zijn gewoonlijk opgebouwd uit verschillende bestuurslagen.
‘hoe zelfstandig zijn die onderdelen’?
Eenheidsstaat
- gecentraliseerd (komt bijna niet voor, zou alle macht bij de centrale overheid liggen)
- Gedecentraliseerd (= Nederland in Europa)
Federatie (bondsstaat)
- Bijvoorbeeld Duitsland.
- Deelstaten. Grondwet geeft exclusieve bevoegdheden aan centrale overheid, of
de onderdelen.
- Vaak een constitutioneel hof in deze staten.
Confederatie (statenbond)
- Bij deze vorm zijn de onderdelen het zelfstandigst
- Samenwerkingsverband van soevereine staatjes.
- Voorbeeld: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
,Relatie van Nederland met Aruba, Bonaire, Saba etc.
Statuut is de Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden.
Nederland bestaat uit 4 landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Nederland is
overdreven dominant.
DUS: Nederland in Europa is een eenheidsstaat, maar het Koninkrijk der Nederlanden lijkt
meer op een federatie.
Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn onderdeel van het land Nederland. Zij worden
‘bijzondere’ gemeenten.
Democratische rechtsstaat
Democratie
- Staatsbestuur door / in overeenstemming met de wil van het volk.
- Directe en indirecte democratie.
- Nederland heeft indirecte democratie, kiezen vertegenwoordigers.
………………………
Vertegenwoordigende democratie
- Kiesrecht
- Openbaarheid
- Participatie
- Verenigingsvrijheid
- Vrijheid van meningsuiting
- Gelijkheid
Rechtsstaat
Elementen van een rechtsstaat:
- Gebondenheid van de overheid aan het recht
- Staatsvrije sfeer: klassieke grondrechten
- Legaliteitseis
- Machtenscheiding
- Onafhankelijke rechtspraak
Belangrijkste staatsrechtelijke regels staan in een constitutie.
- Materiele constitutie (bijvoorbeeld Engeland)
- Formele constitutie (= Grondwet)
- Elk land heeft een materiele constitutie, dit kan worden vastgelegd in een formele
- constitutie.
Grondwet en Constitutie
, Bronnen van het staatsrecht
Geschreven:
- Grondwet en het Statuut
- Verdragen
- Wetten in formele zin (i.h.b. organieke wetten) en lagere regelgeving
- Reglementen van de orde
Ongeschreven:
- Ongeschreven staatsrecht (vaak gewoonterecht, rechtsbeginselen)
Jurisprudentie
Bijzondere karakter van het staatsrecht
Staatsrecht bind de overheid aan het recht (regelgeving)
Het roiept de staatsorganisatie in het leven en hoe deze eruit ziet.
Vormt de basis voor de bevoegdheidstoedeling in de staat
Het ligt aan de totstandkoming van andere regelgeving van de overheid ten grondslag
Het bevat fundamentele rechten die kunnen worden ingeroepen tegen de overheid
bij de rechter.
Het Nederlandse staatsrecht is niet ontstaan uit een revolutie (vrij abrupt) zoals in andere
staten, maar het is juist een evolutie geweest. De historische ontwikkeling van de staat is
daarbij van belang.
Hoorcollege 1B: De ontwikkeling van de Nederlandse staat
Verklaring voor het Staatsrecht van Nederland:
Eisen van de democratische rechtsstaat
Politiek
Geschiedenis
Nederland is een Koninkrijk, historisch zo bepaald. Dit is ook geleidelijk gegaan.
Staatkundige geschiedenis van Nederland
4 perioden
1. Middeleeuwen, feodalisme en landsheerlijke periode
2. De Republiek der Verenigde Nederlanden (1579 – 1795)
3. De Franse tijd (1795-1813)
4. Koninkrijk der Nederlanden (1814-heden)
Einde van de Middeleeuwen (15e eeuw)
Geen duidelijke grenzen van staten. Maar er zijn wel gebieden van enige omvang die
zelfstandig zijn, met eigen gezagsstructuur, eigen regels, en gewoonten (provincies)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur maritd1907. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,46. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans