Verbintenissen
Verbintenissen
Privaat recht → gaat over privé burgers
Voorbeeld: tussen ondernemingen onderling
Publiek recht → de overheid wordt erbij betrokken
Voorbeeld: overheidsbedrijven, strafrecht
Civilisten= mensen die met het burgerlijk recht bezig zijn (vb: jurist)
Inleiding
1. Begrip
De verbintenis is een rechtsband, de schuldenaar moet iets doen ten behoeve van de
schuldeiser.
Rechtsband tussen schuldenaar en schuldeiser.
Voorbeeld: makelaar die tussenkomt bij de koop van een huis, huis is al verkocht aan
belasting dus makelaar moet dit oplossen. Hij heeft het geld al gekregen en is dus niet meer
zijn probleem. Mensen beginnen proces tegen makelaar omdat hij geld niet meer teruggeeft.
Rechtsband: “met wie heb ik gehandeld?”, “met wie ben ik een verbintenis aangegaan?”
Schuldeiser: kopers
Schuldenaar: kandidaat verkopers
Geen rechtsband tussen makelaar en kandidaat kopers!!! Hij heeft een rechtsband met de
verkopers.
2. Bestanddelen
Een band & een schuld
3. De schuld
Er moet betaald worden bij het afsluiten van een verbintenis! Je denkt direct aan geld, je kan
ook “betalen” met prestaties (vb: kast maken in ruil voor advies = ruilhandel).
Voor iets hoort iets.
De schuld is wat de schuldenaar moet doen, de prestatie waar de schuldeiser op rekent.
=doel van de verbintenis
4. De rechtsband
Door de verbintenis mag de schuldeiser de schuldenaar tot presteren dwingen. De
verbintenis kan in rechte worden afgedwongen. Mogelijk zelfs door een dwangsom.
Dwangsom: om iemand een verbintenis toch te doen naleven.
,Door de dwangsom is de schuldenaar aan de schuldeiser gebonden. Vroeger was men aan
de lijve gebonden, dit is nu niet meer zo
5. verbintenis en zakelijk recht
Zakelijke rechten zijn rechten die uitgeoefend worden op bepaalde eigendom
Verbintenissenrecht: engagement tegenover een ander persoon
Doordat bij een verbintenis een band ontstaat tussen 2 personen verschilt ze van zakelijk
recht.
!! Dus een verbintenis is een relatief recht en een zakelijk recht is een absoluut recht.
Dwangsom afspreken wanneer de daad niet verricht wordt.
Naar rechter gaan wanneer er niet gedaan wordt wat moet. Contract moet ontbonden
worden en er moet een schadevergoeding tegenover staan.
Vroeger: lijfsdwang (1869) afgeschaft
Naar de gevangenis wanneer iemand niet doet wat hij moet
Nu geciviliseerde samenleving
6. Soorten verbintenis
!!! examenvraag: wat soort verbintenis is dit?
- Naar het voorwerp: verbintenissen om iets te geven, om iets te doen of om iets te
laten.
- Naar de modaliteiten: eenvoudige verbintenis, voorwaardelijke verbintenis of een
verbintenis op termijn.
Voorbeeld: ik koop dat appartement op voorwaarde dat ik een lening krijg.
- Naar de rechtssubjecten: verbintenissen met één enkele schuldeiser, met één enkele
schuldenaar (1 op 1, maar ook 1 op 2 → meerdere schuldeisers of schuldenaars
Voorbeeld: bij één verzekeraar moet deze het volledige bedrag betalen, maar wanneer er
meerdere zijn (vb 100) moeten ze maar een klein deeltje van de schade betalen.
- Naar de sanctie: burgerlijke en natuurlijke verbintenissen.
Voorbeeld natuurlijke verbintenis: een student die met zijn ouders afspreekt dat hij zijn
kamer opruimt of een gehandicapte broer helpt,…
7. Plan
Om die verschillende soorten verbintenissen te bestuderen, moeten we eerst de gewone
verbintenis kennen.
,Titel I. Bronnen van verbintenissen
Verbintenissen ontstaan door contractuele overeenkomsten. Ook door het krijgen van
kinderen (alimentatie = wettelijke verplichting, kinderen kosten geld)
• De wet
• Overeenkomsten
• Natuurlijke verbintenis (moreel engagement)
• Door diefstal, ongeval (misdrijven)
• Oneigenlijke contracten (niet echt contract, gevolgen zijn wel identiek)
8. Begrip
Bron van een verbintenis noemt men een feit, dat een verbintenis teweegbrengt.
9. Wettelijke indeling
Er zijn 2 soorten bronnen:
- De overeenkomst
- Overige bronnen
Men zou dit nog kunnen verruimen en een onderscheidt maken tussen vrijwillige en
onvrijwillige verbintenissen.
10. Opsomming
Bronnen van verbintenissen:
- De overeenkomsten of contracten
- De misdrijven en de oneigenlijke misdrijven
Misdrijf= een opzettelijke beschadiging van andermans eigendom
Eigenlijk misdrijf: opzettelijk iets doen
Oneigenlijk misdrijf: per ongeluk iemand aanrijden omdat je die niet had zien aankomen/…
- Oneigenlijke contracten
Er is geen contract afgesloten, je komt mondeling iets overeen. Bijvoorbeeld de kat van de
buren eten geven wanneer ze op reis zijn.
Geen contract afgesloten, gewoon mondeling afgesproken en sleutel gegeven om binnen te
geraken.
- De wet
- Eenzijdige wilsuiting
, Hoofdstuk I. Overeenkomsten
Afdeling I – Begrip en indelingen
11. Begrip
Twee of meer personen die een afspraak maken en hier de gevolgen van ondergaan. (art.
1101, 1108 BW)
Commercieel contract, mensen beslissen middelen af te zetten voor commerciële activiteit
= vennootschap
12. Soorten
Verschil commerciële contracten (handelscontracten) en burgerlijke contracten:
Men gaat er van uit dat commerçanten meer “know how“ hebben en meer kennis hebben
dan particulieren. Er zijn strengere regels voor particulieren.
Men noemt de particulieren ook consumenten, deze beschermt men beter!
13. Wederkerige contracten en eenzijdige contracten
Wederkerig= verbintenissen over en weer (vb: huur-verhuur)
Eenzijdige= er engageert zich maar één partij (vb: sleutel toevertrouwen aan iemand)
14. Nut van die indeling
Waarom het onderscheid? Veel argumenten
• Niet-uitvoeringsexceptie (voorbeeld: in de bouw/ aannemingen: “ik ga u niet betalen
zolang de plinten er niet staan, kan gebeuren: “ik zet geen plinten zolang u niet
betaalt”, oplossing; geld blokkeren op een gemeenschappelijke rekening, zodra de
dienst wordt voltooid, worden de gelden vrijgemaakt)
! retentierecht= zolang je niet betaalt, krijg je de goederen niet terug (vb: schoenmaker
moet de schoenen bijhouden voor een periode, waarvoor betaald moet worden, of eerst
betalen bij een wasserij voor de dienst wordt volbracht)
Advocaten vraagt “stukken” (stukkenbundel= geheel van documenten, contracten, mails,
bewijs, het dossier,…)
Advocaat heeft GEEN retentierecht op de documenten, de zelfgemaakte documenten kunnen
tegen vergoeding worden teruggegeven.
• Toeval of overmacht
Er kunnen situaties zich voordoen die het onmogelijk maken om het contract verder uit te
voeren. Bijvoorbeeld een levering die niet kan worden volbracht door bijvoorbeeld brand
Overmacht: geen invloed op de situatie
• Onderhandse akten
Documenten die opgemaakt worden door particulieren, zoveel exemplaren als partijen. Een
openbare ambtenaar (vb: notaris) die authentieke akten opstelt (art. 1325)
Het zijn akten die we zelf maken.
• (objectieve) oorzaak van de verbintenis
