Samenvatting: basis sociaal werk
OOK TEKSTEN LEZEN
Les 1: sterk sociaal werk
Waarom geschiedenis SW?
1. SW gelooft in de kracht en mogelijkheid de maatschappij te veranderen vanuit
signalen van onrechtvaardigheid.
2. SW is niet waardenneutraal. (verandering gaat langzaam)
3. Belang van reflectie signaalfunctie, politiserend.
Wat is SW?
liefdadigheid voor de wereld, gesubsidieerd door de overheid
De Socialewerkboom (vele takken, eenheid en verscheidenheid)
o Evolutie:
Idee: sociaal rechtvaardigen (particulier initiatief en caritatief (je wil iemand
met een probleem helpen))
Na WOII: meer bemoeienis van de overheid
Discussie over afbakeningen
2000: opkomst burgerinitiatieven (vb. petitie)
Poging oprichting beroepsvereniging
Verscheidenheid in eenheid:
o Spanningsvelden
Individuele begeleiding en collectieve (in groep) behandeling
Autonoom (vrij) of financieel afhankelijk (van overheid)
Betaald of vrijwillig
Emancipatie (ondersteunen) of controleren
Professioneel (macht) en vrijwilligers/ ervaringwerkers (geen macht)
SW moet toegankelijk blijven voor iedereen!
Eenheid in verscheidenheid:
o Spanningsvelden in SW
Individueel VS collectief
We hebben een bepaalde nood, we gaan voor een collectieve oplossing
Autonoom VS financieel afhankelijk
Organisaties worden gesubsidieerd en als je van iemand gel krijgt dan ga
je die niet durven tegen te spreken
Betaald VS vrijwillig
Je hobby wordt soms je job
Emancipatie VS controle
Je hebt al een beeld in je hoofd van het pad maar mensen moeten zelf
initiatief nemen
1
, o Beroep of professie?
Multidisciplinair werken: werken met mensen van verschillende
disciplines
Veel toevoeging van kennis en inzicht
Beroep en professie
o Gemeenschappelijke kern (streven naar)
Sociale inclusie: iedereen participeert
Sociale cohesie: iedereen is verbonden
Sociale gelijkheid: iedereen is gelijkwaardig
o In de frontlinie van de samenleving
Voelsprieten van een veranderde samenleving en beleid
Nieuwe noden = nieuwe oplossingen
In verbondenheid met andere menswetenschappen (vb. criminologie,
pedagogie,…)
SW = frontliniewerkers (Lohman, 1990) : we zijn constant met mensen bezig
Definitie sociaal werk 1959:
“ Social Work is a systemic way of helping individuals and groups towards better
adaptation to society. The social worker will work together with clients to develop
their inner resources and he will mobilize, if necessary, outside facilities for assistance
to bring about changes in the environment. Thus, social work tries to contribute towards
greater harmony in society. As in other professions, social work is based on specialized
knowledge, certain principles and skills.” (IFSW, 1959)
9 West- Europese landen
= SW wilt geen oplossing tonen maar samen met persoon naar oplossing
kijken/ gaan, mensen niet alleen aanpassen maar ook de samenleving
aanpassen. Systematiek te werk gaan in helpen van mensen.
Individuen en groepen helpen om zich aan te passen en in te schakelen in de
SL
Wat valt er op?
West europees verhaal
Niet ruim internationaal
Nadruk op individu en groep om zich aant te passen en inschakelen in de
samenleving.
Omgeving wordt soms ingeschakelt
Gericht op verandering in individu en samenleving
Structurele vormen van uitsluiting worden niet in vraag gesteld
2
,Definitie social werk 1982:
“Social Work is a profession whose purpose it is to bring about social changes in
society in general and in its individual forms of development.” (IFSW, 1982)
44 landen
= Nadruk op samenleving. Verandering professioneel beroep.
Groei van het individu
Wat valt er op?
Ruimer internationaal
Nadruk op rol van SW in maatschappelijke veranderingsprocessen en niet
enkel bij individu
Verandering benoemd als ontwikkeling en groei
SW benoemd als beroep en als professie
Definitie social werk 2001:
“The social work profession promotes social change, problem-solving in human
relationships, and the empowerment and liberation of people to enhance well-being.
Utilizing theories of human behavior and social systems, social work intervenes at the
points where people interact with their environments. Principles of human rights
and social justice are fundamental to social work.” (IFSW, 2000)
63 landen
= Mensen rechten worden in genomen, interactie mens en
samenleving/omgeving waarde
Grotere evolutie naar omgeving van de persoon (Micro-Meso-Macro)
Wat valt er op?
PIE (person in environment) staat centraal
Poging om grote variatie aan SW praktijken te omvatten
Theorieën van menselijk gedrag en systemen worden geëxplicideert
Oog voor maatschappelijke veranderingen en uitdagingen
Principes van mensenrechten en sociale rechtvaardigheid centraal
Kritiek:
Te westers door: nadruk op individuele rechten, een gebrek aan erkenning
voor collectieve rechten en de nadruk op belang van stabiliteit,
continuïteit en sociale cohesie
Gebrek aan aandacht voor ervaringskennis en kennis als basi voor SW in
algemeen
Definitie sociaal werk 2014:
“Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes
social change and development, social cohesion, and the empowerment and
liberation of people. Principles of social justice, human rights, collective
responsibility and respect for diversities are central to social work. Underpinned by
theories of social work, social sciences, humanities and indigenous knowledge, social
work engages people and structures to address life challenges and enhance
wellbeing.”(IFSW, 2014)
3
, 110 landen
=Theorie en praktijk zijn sterk gekoppeld
Extra info:
1. Micro: klein/persoonlijk
2. Macro: groot schaal, beleid vorm
3. Mazo: bij persoon/ omgeving kijkt uit organisatie
Wat valt er op?
Belang van ervaringskennis
Praktijkgeoriënteerd
Collectieve benadering
Nadruk op macroperspectief en de bronnen van ongelijkheid
Focus op normen en waarden van beroep
Oog voor contextgevoeligheid van de definitie (laatste zin)
Resultaat:
‘ Sociaal werk is een praktijkgebaseerd beroep en een academische discipline
die sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie en ‘empowerment’
en emancipatie van mensen bevordert. Principes van sociale
rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en
respect voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door
sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen en de
(ervarings)kennis van de mensen zelf, engageert sociaal werk mensen en
structuren om de uitdagingen van het leven aan te pakken en welzijn te
bevorderen.’
Politiserende definitie die nadruk legt op het mandaat van SW
In detail:
1. Praktijkgebaseerd beroep (professioneel vs niet professioneel)
2. Academische discipline (registreren, meten, onderzoeken)
3. Sociale verandering, sociale cohesie, empowerment (micro, macro, mazo)
4. Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten
5. Kennisbasis van sociaal werk (body of knowledge model)
6. Ervaringskennis
7. Mensen en structuren (structureel, verbinding maken)
1.Praktijkgebaseerd beroep
o Kern van SW: ondersteunen van sociaal functioneren (functies niet zo
belangrijk)
o Sociaal werk praktijken zijn divers (verschillende organisaties, functies,
doelstellingen)
o Kruisbestuiving tussen sociale professionals (met diploma) en vrijwilligers,
burgers, ervaringwerkers (zonder diploma)
4