PSYCHOLOGISCHE
BASISVAARDIGHEDEN VOOR
GESPREK EN BEGELEIDING
Academiejaar ’23 – ’24
,INHOUDSOPGAVE
H1: MET AANDACHT LUISTEREN ALS BASISHOUDING ......................................................1
Inleiding ....................................................................................................................................... 1
Basisinstrumentarium van de hulpverlener ........................................................................................ 1
Luisteren, dat kan elk kind? of is het toch een leerproces ................................................................... 1
Open, aandachtig en met milde nieuwsgierigheid luisteren: startpunt van elke hulpverlening .............. 1
Belang van gehoord (of gezien) worden .............................................................................................. 2
Gehoord worden als helpend om iets te verwerken......................................................................... 2
Gezien wllen worden gaat ontwikkelingspsychologisch vooraf aan gehoord willen worden ............... 2
Het samengaan van (non-) verbale communicatie .......................................................................... 2
Every head is a world ........................................................................................................................ 2
Luisteren en observeren als basisvaardigheden van de hulpverlener ................................................... 2
Luisteren...................................................................................................................................... 3
Voorwaarden tot luisteren die aan het eigenlijke gesprek voorafgaan .................................................. 3
Externe......................................................................................................................................... 3
Interne ......................................................................................................................................... 3
Luisteren met aandacht .................................................................................................................... 3
Non-verbale uitingen van een aandachtige ingesteldheid ................................................................... 3
Oogcontact .................................................................................................................................. 3
Gelaatsexpressie .......................................................................................................................... 3
Paralinguale aspecten .................................................................................................................. 4
Vocale aanmoedigingen ............................................................................................................ 4
Stilte ........................................................................................................................................ 4
Aansluiten bij het taalgebruik van de ander ................................................................................ 4
Lichaamshouding en -beweging .................................................................................................... 4
Gebruik van de ruimte ................................................................................................................... 4
Enkele elementen die bijdragen tot een goede (interne) luisterhouding ............................................... 4
Belang van feedback doorheen je leerproces ................................................................................. 5
Specifieke vaardigheden bij luisteren................................................................................................. 5
De aandacht richten op de cliënt en op je eigen reacties t.a.v. de cliënt ........................................... 5
Het verwerken van manifeste en latente communicatie .................................................................. 5
Patronen en thema’s..................................................................................................................... 5
Een verhaal omvat een gebeuren en affectieve kleur .......................................................................... 6
Sensitiviteit voor metaforen en symbolen .......................................................................................... 6
Correcte vs foute metafore communicatie ..................................................................................... 6
Luisteren binnen een werkrelatie ....................................................................................................... 6
Neutrale of Sobere neutraliteit ...................................................................................................... 6
Warme ontvankelijkheid................................................................................................................ 6
Gedoseerde relatie ....................................................................................................................... 7
Afstand – nabijheid ................................................................................................................... 7
Leiding geven – volgen ............................................................................................................... 7
Negativiteit toelaten – relatie goed houden ................................................................................. 7
Blokkades bij het luisteren ................................................................................................................ 7
,H2: EEN BASISHOUDING VAN ACTIEVE RECEPTIVITEIT .....................................................8
Inleiding: participerend observeren bij kinderen vs gesprek bij volwassenen .................................. 8
Gemeenschappelijke facetten .......................................................................................................... 8
Verschillen ....................................................................................................................................... 8
2 pijlers van het participerend observeren ..................................................................................... 8
Observatiekader........................................................................................................................... 9
Uitgangspunten ................................................................................................................................ 9
Meervoudige bepaaldheid van gedrag ............................................................................................ 9
Ontwikkelingscomponent van gedrag ............................................................................................ 9
Observatiecategorieën ..................................................................................................................... 9
Lichamelijke verschijning (fysisch, neurologisch en motorisch)....................................................... 9
Intellectueel functioneren en denkprocessen ................................................................................ 9
Spraak en taal............................................................................................................................... 9
Algemene stemming ................................................................................................................... 10
Relationele capaciteiten ............................................................................................................. 10
Specifieke angsten en affecten .................................................................................................... 10
Het Gebruik dat het kind maakt van de ruimte .............................................................................. 10
Ontwikkeling van spel en gesprek ................................................................................................ 10
Ontwikkeling van spel ............................................................................................................. 10
Formele aspecten van het gesprek .......................................................................................... 11
De thematische inhoud van spel en gesprek............................................................................. 11
Thematische ontwikkeling in spel en gesprek ............................................................................... 11
Het verloop van een observatie .................................................................................................... 11
Voorbereiding ................................................................................................................................. 11
Beginfase ....................................................................................................................................... 11
Middenfase .................................................................................................................................... 12
Eindfase ......................................................................................................................................... 12
Waarom werken met emoties?..................................................................................................... 26
Problemen met emoties.................................................................................................................. 26
Uitkomsten van hulpverlening ......................................................................................................... 26
Emotie en proces......................................................................................................................... 26
Adaptieve emoties en hulpverlening ................................................................................................ 26
Maladaptieve emoties en hulpverlening ........................................................................................... 27
Emotie en de hulpverlener ........................................................................................................... 27
Aandachtspunten ........................................................................................................................... 27
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur friekemestdagh. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.