Resume

Samenvatting - Pre en protohistorie

0 fois vendu

Cours
Pre en protohistorie

Établissement
Universiteit Gent (UGent)

Een volledige samenvatting van het vak: Pre - en protohistorie. Alle leerstof wordt duidelijk onderverdeeld in verschillende hoofdstukken die het studeren makkelijker maakt. De inhoud is duidelijk afgestemd op de PPT's en de extra literatuur of boeken. Ik behaalde met deze samenvatting 13/20.

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 54 pages

Voir l'exemple

Publié le 22 octobre 2024
Nombre de pages 54
Écrit en 2023/2024
Type Resume

inleiding
mens en natuur
laatpaleolithicum
mesolithicum
neolithicum
late bronstijd
ijzertijd
vroeg en middenpaleolithicum
vroege en midden bronstijd

HOOFDSTUK 1 – ALGEMENE INLEIDING
A: DE TERMEN PRE – EN PROTOHISTORIE

→ Definities
o Geschreven bronnen ontbreken/te marginaal
o Wet. disciplines die menselijk gedrag + samenlevingen in deze periodes bestuderen

→ Prehistorie
o Anoniem: namen mensen/groepen onbekend
 Naamgeving: plaatsnamen sites of kenmerken materiële productie

B: GESCHIEDENIS VAN DE PRE – EN PROTOHISTORISCHE ARCHEOLOGIE

→ 18de eeuw: behoefte eigen wortels leren kennen (taal, cultuur, folklore,…)
o Overblijfselen eigen bodem (niet meer uit Klassieke Oudheid)

→ Invloeden
o Geologie (C. Lyell)
 Weerlegde ontstaansdatum aarde (4004 v.C.)
o Biologie (C. Darwin)
 Weerlegde ontstaansdatum dierlijk leven + mens
o Natuurwetenschappen

→ Pioniers
o C. Thomsen → driedeling
 Ordening o.b.v. materiaal: steen/brons/ijzer
o J. Worsaae → archeologische stratigrafie
 Studie grondlagen
o O. Montelius → typologische methode
 Ordening o.b.v. kenmerken artefacten

→ Sociale evolutie
o Savagery (wreedheid) → barbarism (barbarij) → civilization (beschaving)

→ Paradigma’s
o Cultuurhistorische benadering (G. Childe)
 Archeologische cultuur gevormd door artefacten uit zelfde traditie/stijl/periode
 Archeologische cultuur genoemd naar materiaalcategorieën (vb. bandkeramiek)
 Termen
＊ Diffusie: uitvinding overgedragen naar andere cultuur
＊ Invasie: idee omzetten naar innovatie
＊ Migratie: verplaatsing mensen naar andere regio’s

, o New Archaeology/processuele archeologie
 Processen reconstrueren/verklaren o.b.v. wetmatigheden
 Cultuur = sociaal, technisch, economisch en ideologisch systeem
≠ verzameling voorwerpen
 VB: middle – range research hulpmiddel bij verklaringsproces
＊ Koppelt menselijk gedrag en natuurlijke processen aan fysieke overblijfselen

o Contextuele/post – processuele archeologie
 Doel: voorwerpen contextualiseren
＊ Interpretatie van binnenuit (hermeneutisch) → subjectief

→ Partnerwetenschappen
o Geografie, biologie, antropologie, etnografie, primatologie, neurologie,…

C: DE ARCHEOLOGISCHE METHODE

→ Definitie archeologie
o Materiële resten (boven/in grond) opsporen, bestuderen en interpreteren
 Doel: kennis verwerven over menselijke samenlevingen uit verleden
 Voorwaarde: goede bewaring
o Tafonomie: periode tussen achterlaten en lezen

D: OVERZICHT VAN BRONNENMATERIAAL EN BEWARINGSTOESTANDEN

1: ARCHEOLOGISCHE SITES

→ Abris – sous – roche en grotsites
o Misverstand: mensen leefden in grotten/holen
o Woonplaatsen: ondiepe grotten, overhangende rotsen en terrassen
o Strategrafische cyclus door sedimentatieprocessen + meermaals terugkeren
o Goede bewaring door kalkrijk milieu

→ Openluchtnederzettingen
o Negatieve sporen: paalkuilen, tentringen,…
o Enkel oppervlaktevondsten door aantasting landschap moderne mens

→ Bewaringstoestanden
o Alluviale sites (afzetting rivier)
 Verplaatsing artefacten (rollen)
 Goede bewaring door slib
o Eolische sedimenten (afzetting wind)
 Stof (zand en loess)
o Organische sedimenten
 Meren verlandden door groei veen
 Goede bewaring (reconstructie mogelijk)
o Antropogene sedimentatie
 Afval + bouwpuin achtergelaten door moderne mens

→ Monumentale structuren
o Eerste in West – Europa (dolmen, menhirs, henge – monumenten,…) → nog steeds zichtbaar

, → Afvalhopen
o Informatie over bewoners, economie, consumptie,…
o Køkkenmøddinger of escargotières (voedselresten of keukenafval)

→ Begraafplaatsen
o Informatie over populaties, status,…
o Goede bewaring door intentionele begraving in grond/grafheuvel

2: ARTEFACTEN

2.1. LITHISCH MATERIAAL
→ Korte informatie
o Primaire bron voor steentijd → enig goed bewaard materiaal
o Steenknol → reductieproces → eindproduct (afbouw)

→ Grondstofverwerving (onze streken vuursteen)
o Primaire context: uit krijtlagen via mijnbouw
o Secundaire context: verzameling aan oppervlak
o Petrografisch onderzoek: studie gesteenten (herkomstgebieden bepalen)

→ Selectie
o O.b.v. vorm, volume, kwaliteit,…

→ Debitage
o Afslagen van knol
o Vlakken
 Ventraal vlak: ontstaat bij afhaking
 Dorsaal vlak: vorige afhakingen zichtbaar
o Technieken
 Directe slag (harde/zachte klopper)
 Indirecte slag (tussenstuk)
 Druktechniek
 Debitagesystemen: Levallois – reductiesysteem, kling – reductiesysteem,…

→ Werktuigproductie
o Kernwerktuigen: choppers (1 zijde) en chopping tools (2 zijden), vuistbijl, gepolijste bijlen,…
o Werktuigen: bewerkte (retouche) half – fabricaten (schrabbers, stekers, spitsen, pijlpunten,…)
o Functie: onbekend
 Typologie
 Attribuut analyse (studie eigenschappen van voorwerpen)
 Gebruikssporenonderzoek (glans, krassen,…) → experimentele archeologie

→ Afdanking
o In elk stadia mogelijk
o Remontage/refitting: reconstructie handelingen (stap voor stap)

, 2.2. VOORWERPEN IN BEEN, IVOOR EN GEWEI
→ Minder resistent (vb. harpoenen, naalden, speerdrijvers,…)

2.3. CERAMIEK (GEBAKKEN KLEI)
→ Vanaf neolithicum
→ Aandachtspunten
o Vorm, kwaliteit, magering, opbouwtechniek, baktemperatuur, reducerend of oxiderend
bakproces, afwerking, decoratie, functie,…

2.4. VERGANKELIJKE MATERIALEN
→ Grootste deel materiële productie (slechte bewaring)
o Hout, schors, vlechtwerk, huiden, pezen,…

3: ECOFACTEN

3.1. FAUNA (= DIEREN)
→ Archeozoölogie: verzameling + studie dierlijk materiaal (botten, schelpen,…)
o Informatie domesticatie, jacht, slachtpatroon, dieet,…
o Microfauna (muizen, kevers, insecten,…) informatie over natuurlijk milieu + ingreep mens
 Afhankelijk van omgevingscondities

3.2. FLORA (= PLANTEN EN STUIFMEELKORRELS)
→ Paleobotanicus: studie macro – resten (planten, zaden, vruchten) → informatie voedselvoorziening
→ Palynologie: studie stuifmeelkorrels → informatie vegetatie
→ Anthracologie: studie houtsoorten
→ Andere: geomorfologie, pedologie,…

E: DATERING

1: RELATIEVE DATERING

→ Stratigrafie (geologie)
o Aardkorst opgebouwd uit verschillende lagen (strata)
o Diepste = oudste (in praktijk verstoring mogelijk)
o Archeologische stratigrafie: antropogene lagen (puin,…) door langdurige bewoning

→ Seriatie
o Typologische reeksen (vorm, versiering, techniek) evolueren
 Type gebonden aan periode (vergelijkingen)

2: ABSOLUTE DATERING

→ Dendrochronologie
o Studie jaarringen bomen (houtfragmenten vergelijken) → Europa: tot 10 000 jaar terug

→ 14
C – methode
o Verval koolstofisotoop 14C (statistische waardes in correlatietabel/kalibratiecurve)

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur manonrafaa. Stuvia facilite les paiements au vendeur.