Geschiedenis en actualiteit
Inleiding
Waarom geschiedenis van 19de en 20ste eeuw?
AMP (Algemeen Menselijk Patroon) van Jan Romein
• Dictatuur, religie en zelfvoorziening spelen een grote rol
EMP (Europees Menselijk Patroon) als afwijking
• Is model en norm geworden (successtory van het Westen)
• Democratie i.p.v. dictatuur
• Religie is minder belangrijk
!Wordt steeds groter
!Wij leven in het EMP ondanks dat dit de uitzondering is
Er zijn restanten van het AMP:
• Trump en Assad die zelf alles willen beslissen - of zich zo profileren
• Door de rechterlijke macht die vb. tegen Trump zegt dat het inreis verbod illegaal is spreken we
van het EMP (= democratisch)
Specifieke problemen rond hedendaagse geschiedenis
1.Te veel bronnen
2.Verleden staat te dichtbij om grote lijnen te herkennen
3.Verleden en actualiteit worden vaak gebruikt/misbruikt
Deel 1: Ideologieën
1. Begripsomschrijving
Ideologie = samenhangend normen- en waardenstelsel met betrekking tot mens en samenleving
waaruit opties of programma’s resulteren voor politiek handelen en voor de inrichting van de
samenleving
• Een wensdoel, streefdoel over hoe een samenleving zou moeten worden
Waarom zijn godsdiensten geen ideologieën?
“Dit mag wel en dit mag niet” werd vaak bepaald door godsdiensten.
Ideologieën zijn nieuwer en moderner.
Ideologieën zijn een relatief modern verschijnsel
Velen ontstonden de laatste 200 jaar, hun opkomst eind 18de, begin 19de eeuw hangt samen
met:
• Opkomst burgerij en groeiende betekenis in de politiek (emancipatie middenklasse t.o.v. adel en
clerus)
• Politisering van de massa en betekenis van publieke opinie voor de politiek
• Noodzaak voor politieke leiders om te legitimeren t.o.v. hun achterban en om een achterban te
verwerven door opkomst van het parlementarisme
Te legitimeren:
In AMP: niet nodig, geen verantwoording van macht = descending theory of power
In EMP: legitimatie “ik heb macht omdat ze op mij hebben gestemd” = ascending theory of
power !verhaal rond verkiezingen en standpunten = ideologie
1
,Binnen elke ideologie doen zich verschuivingen voor
Hebben te maken met de inhoud, een evolutie die parallel loopt met de veranderen in de
maatschappij.
= tragiek
• Gaat in toenemende mate resultaten boeken en haar oppositionele functie verliezen en meer
‘verrechtsen’
Verloop van een ideologie
• Progressief = links: willen verandering
• Conservatief = rechts: willen geen verandering
WISSELPUNT:
eerst progressief, willen verandering !verandering
bereikt !willen nieuwe behouden (conservatief)
Een ideologie eindigt altijd conservatief.
Blauw: begin: persoon is het niet eens met een idee
Geel: klein radicaal groepje leest boek van man die het
niet eens is en gelooft het
Groen: volgen het radicale groepje maar zijn zelf niet zo radicaal
Paars: doelstelling = bereikt
• Optie 1: stoppen
• Optie 2: doelen aanpassen en doorgaan
Begin nieuwe ideologie: doel ideologie 1 is bereikt en zo is er weer een persoon die daaruit nieuwe
ideeën haalt
Een ideologie gaat nooit dood en wordt nooit verslagen
• Organisch
• Opstarting: raakt bijna x-as maar stopt nooit helemaal
• Het idee blijft altijd bestaan
AMP: problemen, oneens, … !dictator vermoorden !veranderingen: nieuwe leider
MAAR: ideologie: het idee blijft altijd bestaan ookal is de leider door !nieuwe leider, nieuw idee,
ideologie gaat door
2
,2. Het liberalisme
• Verkiezingen om parlement te verkiezen
• Door een parlement laten vertegenwoordigen
• Spelregels op papier: grondwet
Grootste tegenstelling in België
Christendom/godsdienst Liberalisme
2.1 Wortels van het liberalisme
2.1.1 Maatschappelijke context
Liberalisme is de belangrijkste ideologie
• Iedereen verstaat er iets anders onder: heeft doorheen de tijd andere betekenissen gekregen =
container begrippen
• De basisideologie in het Westen
Verlichting: zelf verantwoordelijk zijn, zelf nadenken, zelf toekomst bepalen !het liberalisme
Liberalisme wortelt in de Verlichting
• Mens en brein centraal
• Geen verklaring bij God
• Gelijke rechten voor alle mensen, fundamentele vrijheden
• Individuele vrijheid als voorwaarde voor vooruitgang
Descending theory of power: de macht komt van bovenaf (God)
Ascending theory of power: macht moet verantwoord worden, verkozen door het volk
Liberalisme ging terug op de ideeën van John Locke, Montesquieu, Rousseau en op de concrete
voorbeelden van de Amerikaanse en Franse Revolutie.
2.1.2 John Locke
Two Treatises of Government
: hierin schreef Locke de contracttheorie
• Houdt in dat er een contract wordt opgesteld tussen overheid en burger waarin burger
voorwaardelijk de macht overdraagt
• Taak van de overheid om de rechten van het individu te beschermen
• Vrijheid
• Leven
• Bezit
• Aan beide kanten van het contract worden rechten en plichten toegevoegd
• Politiek contract
3
, 2.1.3 Montesquieu
Wordt beschouwd als vader van het liberalisme
Scheiding der machten = l’Esprit des Lois
• Wetgevende macht
• Uitvoerende macht
• Rechterlijke macht
GEEN SCHEIDING KERK EN STAAT
2.1.4 Rousseau (vervolg op Locke)
Contract bouwt voort op dat van Locke
Le Contrat Social: hierin pleit hij voor vrijheid in harmonie met macht
• Het parlement moet het volk vertegenwoordigen
• Rousseau is uitvinder van verkiezingen die bepalen hoe parlement wordt samengesteld om volk
te vertegenwoordigen
= Grondwet: sociaal contract
Basisregels van alle wetten waar iedereen zich aan moet houden
Amerika (meest liberale land ter wereld)
• Grondwet nog nooit aangepast
• Misschien wel met Trump
België
• Grondwet al 6 keer aangepast
2.1.5 Amerikaanse Revolutie (1776)
Dubbele revolutie:
• Tegen Engelse centralisatiepolitiek
• Voor een liberale omwenteling
Eerste voorlopige grondwet
• Verzet tegen tirannie
• Bijna alle macht bij staten
Definitieve grondwet = Constitution
• Federale, wetgevende, uitvoerende macht
• Lidstaten bleven soeverein
!"nkele jaren later werd Bill of Rights toegevoegd
• Grondrechten van individuele burger
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur arzuvandebroek. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.