Les 1 IO
woensdag 21 december 2022
17:31
4 kernwoorden conceptueel kader
Soevereiniteit
Internationale Organisatie
Globalisering
Global governance
KMS= boek
• Actualiteit als hulpmiddel
1. Basisconcept 1: soevereiniteit
• King Charles III
• Hoogste gezag met staat en staatshoofd
• Vrede van Westfalen (1648): statensysteem
• Moderne soevereiniteit (2005): staat heeft ook plichten naast zijn rechten
• VNHV klassieke visie op soevereiniteit aanwezig
• Verschil theorie en praktijk
• 2 keer R2P: Libië en Ivoorkust
• 'geopolitiek' en 'machtspolitiek'
• Bescherming van grenzen is iets van nu
• "Brittania rules the waves": jaren 1800- WOI
• Imperialisme: drie C's ; Spanjaarden,Portugezen, Fransen,….
• 2 restanten Britse soevereiniteit: Britse Soevereiniteit en Geen Britse Soevereiniteit
• COMMONWEALTH of Nations(Gemenebest van Naties) (1ste IGO)
• Malta en Cyprus zijn de Europese landen
• Realms: Commonwealth landen waar King Charles III staatshoofd is
2. Basisconcept 2: Intergouvernementele organisatie = Internationale Organisatie
• Leden: minstens 3 staten
• Activiteiten in meerdere staten
• Formeel oprichtingsakkoord
• 265 actoren als IO
• Niet alle besproken organisaties zijn IGO's
• Reis rond de wereld
• Voor elke organisatie het basisstramien volgen (leden, functies, … conceptueel en historisch)
• Theorie en praktijk met problemen binnen de organisatie
• Zeer realistisch perspectief; in media: zeer pessimistisch, grote teleurstelling van die organisaties
, grote verwachtingen (ombuigen van zwaarden naar ploegscharen; ze kunnen alles)
• "Welke VN" (lappendeken van organen)
• Pluspunten en pijnpunten van de organisaties (algemene conclusies); pijnpunten:
afdwingbaarheid (enkel op papier), snel handelen, grote projecten managen, coördinatie tussen
verschillende actoren en omgaan met problemen in landen.; pluspunten: nieuwe ideeën
ontwikkelen (bv. Sustainable development) , informatie verzamelen, doelstellingen, agenda-
setting, hervormingen, nieuwe variëteiten van governance (wijze van besturen)
• ISIS (Islamitische Staat); is dat een staat?; Syrië en Irak, leider AL Baghdadi, groepering die
globale ambities had (islamitische staat creëren).
,• Staat (1933) = internationale rechtspersoon met permanente bevolking, regering, capaciteit om
in relatie te treden met andere actoren en afgebakend territorium
• Zeer westerse kijk op staten, door Westfaalse bril
• Niet overal in de wereld zijn staten de regel geweest
• IS wil terug eigen grenzen tekenen, zonder westerse grenzen, kalifaat - sultanaat - emiraat
• Ze gebruiken 'staat' als een doorn in het oog van de westerse mogendheden, soort prestige voor
hen
• Staat met 1 definitie, maar niet 1 realiteit
3. Basisconcept 3: Global governance
• IO en staat als onderdeel van global governance
• Geen wereldregering, wel global governance
• Dus globaal bestuur (context 1990, einde Koude Oorlog, 'nieuwe wereld')
• Definitie= meerlagige (dus complexe) vorm van bestuur (activiteiten, regels, publiek en privaat,
formeel en informeel,…)
• Global governance is niet good governance!
• IO ( en staten) is een onderdeel van global governance
4. Basisconcept 4: Globalisering
• Oorzaak van global governance
• "de wereld als dorp"
• Globalisering heeft negatieve bijklank
• Donald Trump: America First (protectionisme)
• Globalisering als oorzaak van verspreiding COVID-19; energiecrisis
• 2 dingen belangrijk: meer en diepere contacten tussen verschillende delen van de wereld
(kwantitatieve en kwalitatieve verandering)
• Ook in het verleden: globaliseringsgolven
• "thick globalization" , grote snelheid en impact; asymmetrische globalisering (niet overal even
diep)
• Betwist fenomeen: kritiek op concept
• Realiteit: vb. facebook; boontjes uit Kenia, amazon, pakketjes uit China
• Mythe: Geen globalisering maar Regionalisering
Praktisch: alles wat zij zegt is leerstof, ook gastcolleges van vorig jaar opgenomen, geen
strikvragen, actualiteit!, slides zo compleet mogelijk
,Les 2 IO
woensdag 21 december 2022
17:32
Historisch kader / Verenigde Naties (1)
• Concepten vorige week, nu historisch kader
• Recapitulatie vorige les: IGO (intergouvernementele organisatie = internationale organisatie);
definitie= 1. leden= 3 of meer staten 2. Toepassingsgebied= in verschillende staten 3.
Oprichters= staten (formeel oprichtingsakkoord)
• Sinds 1648: koppeling staat en soevereiniteit (vrede van Westfalen)
• Global governance is niet hetzelfde als globalisering (meer contacten en diepere contacten
tussen verschillende werelddelen)
• Na Brexit: meer focussen op Global Britain door de Britten, maar moeilijker dan verwacht (mede
door het Britse verleden)
1. Ligt moeilijk in de Commonwealth (niet altijd even moeilijk; realms (onafh land binnen
Commonwealth met King Charles III als staatshoofd) willen republiek worden)
2. British Overseas Territories (wel Britse soevereiniteit): maar wordt betwist, ook in context van de
VN: cases : Falklands en Chagos (letterlijk kleine eilanden, maar grote belangen over
soevereiniteit)
• Heden van IO/IP begrijpen = verleden begrijpen
• Inhoud: Internationale organisatie voor 1919 , tussen 1919 en 1946, en sinds 1945
• Falklandeilanden (Atlantische Oceaan) en Chagos (Indische Oceaan)
• Verleden als blauwdruk ('basis'): kopiëren avant la lettre; een eerste idee van situatie
• Er was sprake van IO voor de Volkenbond
• Blauwdruk: 1. enge betekenis: concrete IO's 2. Ruim: Praktijken, procedures en processen
• IO in 19e eeuw: - golven van globalisering, periode van nieuwe ontdekkingen en veranderingen;
- samenwerken kan oplossing zijn voor problemen
• Samenwerken op politieke domein (vrede en veiligheid = high politics), low politics domein
(functionele samenwerking, vb. morsecode) en juridisch domein (Haagse Vredesconferenties)
1. Concert van Europa (1815 - 1878) : - Congres van Wenen, - overleggen en raadplegen tussen
staten over Europa, - samenwerking loont en leidt tot resultaten, in toekomst meer gaan
samenwerken, - ad hoc/informele bijeenkomsten (eerst zonder Frankrijk (Napoleon verslagen)
daarna mee; - vrede door behoud van machtsevenwicht ; grote spelers nemen beslissingen
• Realisaties: legitimering van nieuwe Europese staten (België bv.)
• Precedentwaarde: informele onderhandelingen, consensus, multilaterale consultaties,…
• Periode Concert van Europa dient als inspiratie voor wat we vandaag zien (vooral speciale status
voor grootmachten)
2. Internationale Publieke Unies (ITU 1865): - Industriële en technologische innovatie , - functionele
problemen (vooral op vlak van telecommunicatie) , - morsecode als goed voorbeeld
• Realisaties: eerste echte internationale organisaties in 2e helft 19e eeuw zoals bv Universal
Postal Union
• Concrete samenwerking; vaak ontstaan als gevolg van nieuwe ontdekkingen
• Krijgen concrete plaats in de VN
• Precedentwaarde: Internationale secretariaten, specialisten,..
, 3. Haagse Vredesconferenties: -juridische problemen (over vrede en veiligheid), - machtsevenwicht
onder druk: Rusland heeft problemen met bewapeningstempo; -bijeenkomsten in Den Haag ( er
was al interesse uit die hoek, men had daar al eens conferenties georganiseerd)
• Realisaties: Basis voor instellingen en basis voor rechtsregels
• Precedentwaarde: betrokkenheid van niet-Europese staten
• 19e eeuw is belangrijk om wereld van IO te begrijpen
• Blauwdruk 19e eeuw voor vandaag te begrijpen
• WO1 komt toch ondanks machtsevenwicht en Haagse Vredesconferenties
• Tijdens oorlog denkt men na over nieuwe organisaties
• Idealisme: hoe gaan we dat vermijden in de toekomst? Belang van Organisaties
• Volkenbond (League of Nations) na WO1: Woodrow Wilson (AM. President), 14 puntenplan voor
naoorlogse situatie : 5de punt = zelfbeschikkingsrecht, moeten zelf kunnen beslissen en laatste
punt = League of Nations (politieke onafhankelijkheid en territoriale integriteit)
• Collectieve veiligheid vervangt machtsevenwicht: veiligheid 1 land in gevaar, overal in gevaar
• Volkenbond vandaag niet meer ( aanleiding: Mussolini in Abessinië (Ethiopië ) ; heeft oorlog niet
kunnen vermijden
• Collectieve veiligheid: politiek, functioneel en juridisch domein samenbrengen
• Brede en permanente samenwerking
• Volkenbond was onderdeel van Verdrag van Versailles
• Kloof tussen theorie en praktijk
• WO2 : organisaties als instrument om toekomstige oorlog te vermijden , vorige hebben het niet
kunnen vermijden
• Oorlogsconferenties spelen daar belangrijke rol in (bv Conferentie van Jalta (ligt op Krim) )
• Grootmachten spelen terug belangrijke rol en krijgen privileges
• 1945: UN Conference on International Organization in San Francisco
• Waarom Verenigde Naties? : Naties die zich verenigen en bieden vrede aan de Asmogendheden
als een pakket
• In New York hoofdkwartier? Cadeautje van de Rockefellers
• Roosevelt speelt belangrijke rol in oprichting VN ( 4-vrijheden speech)
• Waarom San Francisco? Oorlog in andere kant van de wereld (Japan-VS) (Pacific War) + zonnige
weer
• Handvest (HV) kreeg eigen parachute , super belangrijk
• Verwachtingen: VN gaat bepaalde dingen kunnen en bepaalde dingen niet; foute verwachtingen
hebben over VN
• VNVH als leidraad: tekst als referentiebron , maar oog voor theorie en praktijk
• VN: doelstellingen en principes
• VNHV: 111 artikelen in 19 hoofdstukken
• Doelstellingen en beginselen VNHV: artikel 1 en 2:
• Artikel 1: Vrede en veiligheid; samenwerking; harmonizering, maar zelfbeschikking
• Artikel 2: Gelijkheid , maar soevereiniteit, territoriale integriteit,…
• Handvest laat toe dat je soeverein beslist als onafhankelijke staat
• Samenwerking (blauwe tekst) versus niet-samenwerking (het rode)
• Casus 1: Falklandeilanden/ Malvinas
• Veel schapen, weinig mensen, mensen die zich Brits voelen (referendum 2013)
• Argentinië oorlog 1982 onder Thatcher
• Ook stukje van de zee; exclusieve economische zone (alles rond uw land)
• Strategisch belang voor Britten, inktvisexport (vis) en grondstoffen (energie)
• Overseas territories
