Resume
Samenvatting Materieel strafrecht - tussentoets
- Cours
- Établissement
Alle hoorcolleges, werkgroepen, literatuur en jurisprudentie van week 1 tm week 5. Zelf de tussentoets met deze samenvatting gehaald!
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
charlie49
Aperçu du contenu
Samenvatting Materieel StrafrechtWeek 1 - Inleiding, legaliteit & wederrechtelijkheid
Stof:
- 2x hoorcollege (geen werkgroep)
- Studieboek: H1, 2.1-2.4, 6.1, H3, H4
- Artikel: Legaliteit in Brussel en Luxemburg
Arresten:
- HR Veearts
- HR Dreigbrief
- HR Onbehoorlijk gedrag
- EHRM Legaliteit in Straatsburg
- HvJ EU 11 juni 2020
Hoorcollege 1 - Inleiding materieel strafrecht
Materieel strafrecht= deel van het strafrecht waarin wordt bepaald waarvoor, wanneer, op
wie, binnen welke grenzen en waarom een strafrechtelijke sanctie kan worden opgelegd.
1. Wat is materieel strafrecht?
a. Strafbaarstellingen
- Bevatten delictsomschrijving (gedraging + subjectieve omstandigheden
(opzet/schuld)) + sanctienorm (max. straf)
- Opgedeeld in misdrijven en overtredingen (Boek 2 of Boek 3)
- Nadere onderscheidingen mogelijk zoals:
→ Rechtsdelicten = strafbaarstellingen die een hele essentiële norm
beschermen (recht op leven), er is een subjectief bestanddeel vereist (door
beroep op gewetensfunctie vd mens)
→ Wetsdelicten = beschermen een norm die te maken heeft met de ordening
van de maatschappij, subjectieve bestanddeel niet vereist enkel handelen
voldoende
→ Krenkingsdelicten = leed is al wel geschied, een bepaald belang of
rechtsgoed wordt geschonden
→ Gevaarzettingsdelicten = leed is nog niet geschied, gevaar voor
bepaald gevolg bestraft. denk aan poging, opruiing
→ Materieel omschreven delicten = gevolg van het handelen staat centraal
(dood die intreed)
→ Formeel omschreven delicten = handelen staat centraal (Diefstal)
→ verschil in causaliteit
→ Commissiedelict = iets wordt gedaan
→ Omissiedelict = iets wordt nagelaten
1
,Let op: Soms bevat de delictsomschrijving ook een kwalificatie van de
delictsomschrijving zoals: ‘als schuldig aan doodslag’ = geen onderdeel van
delictsomschrijving + heeft niets te maken met subjectieve bestanddelen
Bestanddelen = vereisten om te kunnen spreken van een bepaald delict
b. Algemene leerstukken van strafrechtelijke aansprakelijkheid (Zie algemeen Deel
WSr) (zoals poging) = al dan niet in de wet tot uitdrukking komende
termen/begrippen die betrekking hebben op strafrechtelijke aansprakelijkheid
c. Sanctierecht → komt niet echt aanbod
Plaatsbepaling materieel strafrecht
● In relatie tot formeel strafrecht → door formeel strafrecht wordt materieel
strafrecht verwezenlijkt → opportuniteitsbeginsel = OM bepaalt wanneer wat
wordt vervolgd
● In relatie tot andere rechtsgebieden → elk rechtsgebied heeft een andere
invulling van begrippen → want er zijn ook andere gevolgen
2. Bronnen van materieel strafrecht
Rangorde:
1. Internationale verdragen (EVRM, VN verdragen, mensenrechten waarborgen en
verplichte strafbaarstellingen)
2. EU-recht (EU handvest van de grondrechten= primair eu-recht, legaliteitsbeginsel,
secundair recht in richtlijnen)
3. De wet: commuun (WvSr) en bijzonder strafrecht (de rest)
4. Nationale en internationale rechtspraak
Betekenis van bronnen
● Primaat van de wet (art.1 Sr juncto art. 16 Gw) → legaliteitsbeginsel
● Primaat van het wetboek van strafrecht (commuun) (art. 91 Sr of art. 107 GW)
● Maar: praktijk is weerbarstig → vage formulering van wetten
● En bijzondere wetten ook best wel uitgebreid
3. Nederlands strafrecht 1886-heden
● Tot 1886: Franse Code Penal (1810) van kracht → hiervoor verstrooid
strafrecht
→ bleef heel lang door codificatiegebod (GW) (niets was beter)
● 1886: Inwerkingtreding van nieuw nationaal wetboek van strafrecht
● Gekenmerkt door: eenvoud, rechterlijke interpretatie- en
straftoemetingsvrijheid, terughoudendheid (liberaal) → klassieke school
● Ordenen en beschermen tegen de overheid
Behouden gebleven sinds 1886
● Algemene leerstukken niet/nauwelijks gedefinieerd → nadere uitwerking
overgelaten aan de rechtspraak
2
, ● Tweedeling: Misdrijven & overtredingen
● Grote straftoemetingsvrijheid voor de rechter → vertrouwen
(taakstrafverbod?)
Ontwikkelingen sinds 1886
● Opkomst Moderne Richting → thans: verenigingstheorie
- Kijken naar effecten en de maatschappij → hoe kunnen we de samenleving
beschermen?
- Nut van straffen? Persoon van de dader krijgt op een andere manier vorm
● Nieuwe vormen van criminaliteit
● Internationalisering en Europeanisering
● Toegenomen invloed andere disciplines
● Toegenomen nadruk op veiligheid
● Differentiatie van wederrechtelijkheid → is elk in de wet strafbaar gesteld
handelen strafbaar?
● Meer aandacht voor schuld
Enige belangrijke veranderingen
● Hoe Nederlands is ons Nederlandse strafrecht?
- Positieve verplichtingen ogv EVRM
- Invloed bovennationaal recht, m. n. van (afdwingbaar) EU-recht
- Plicht tot conforme interpretatie
- Rechtspraak Hof van Justitie EU
● Strafbaarstelling van de voorfase
- Strafbare voorbereiding
- Gevaarzettingsdelicten steeds meer op de voorgrond
● Veranderde opvatting van daderschap
- Naast fysiek ook functioneel daderschap → medeplichtigheid etc
- Strafbaarheid van de rechtspersoon
● Forse groei bijzondere strafwetgeving
- Mede onder invloed van EU-regelgeving en internationaal recht
- Gelede normstelling → in allerlei wetten staat 1 strafbaarstelling
Criteria voor strafbaarstelling
● Schadebeginsel
- Schade of gevaar voor schade?
● Schending van rechtsbelangen
4. De mens in het strafrecht
● strafbaar gedrag is menselijk gedrag
● wie de misdadiger als mens eerbiedigt en werkelijk verantwoordelijk houdt, biedt de
misdadiger de gelegenheid het verloren vertrouwen opnieuw te verdienen
3
, Hoorcollege 2 - Legaliteit & Wederrechtelijkheid
Voorwaarden voor strafbaarheid
1. Er is een menselijke gedraging
2. .. die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving
3. … die wederrechtelijk is
4. … en aan schuld te wijten
Wederrechtelijkheid & Verwijtbaarheid → elementen van de voorwaarden voor
strafbaarheid (staan niet altijd in de delictsomschrijving)
Legaliteitsbeginsel
● Want: menselijke gedraging ‘die valt binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving → moet dus in de wet staan
● In dit vak: materieelrechtelijk legaliteitsbeginsel
Achtergrond legaliteitsbeginsel
● Een diepgeworteld fundamenteel beginsel
- rechtsstaatgedachte (rule of law)
- Bescherming tegen willekeur
- Generale preventie
3 dimensies van het legaliteitsbeginsel:
● Constitutionele dimensie: wetgever verleent bij wet het recht tot straffen
aan staatsorganen → bevoegdheden
● Rechtsbeschermende dimensie: de wet stelt grenzen aan het recht tot straffen
(gelijkheid en rechtszekerheid)
● Generaal-preventieve dimensie: rationele reactie op criminaliteit houdt volk onder
controle
Codificaties legaliteitsbeginsel
● Art. 1 lid 1 Sr
● Art. 16 Gw
● Art. 7 EVRM
● Art. 49 HGEU (bij ten uitvoer brengen Unierecht)
● Art. 15 lid 1 IVBPR
Vier deelnormen
1. Vereiste van geschreven strafbepalingen (Lex scripta): er moet een basis zijn in
het recht (dus gewoonterecht geen directe bron van strafrecht)
2. Verbod van terugwerkende kracht
- Tenzij: mildheidsgebod (art. 1 lid 2 Sr; art. 49 HGEU) (als de wijziging van
een bepaling juist gunstig uitpakt)
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur charlie49. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
67096 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans