CARDIOVASCULAIRE ZIEKTEN
In deze les bekijken we de preventie van cardio-, cerebro- en perifeer vasculaire aandoeningen. Dit is qua
mortaliteit en morbiditeit de belangrijkste groep van aandoeningen in onze samenleving maar ook steeds
meer in ontwikkelingslanden.
Leerdoelen
- De student kan het cardiovasculair risico voor een individuele patiënt uitrekenen op basis van het
SCORE systeem, kan bijkomende risicofactoren identificeren en hun invloed op het cardiovasculair
risico toelichten
- De student kan het belang aangeven van en kan ook motiveren bij begeleiden bij rookstop, dieet,
gewichtsreductie inspanningen en levensstijl aanpassingen
- De student kan beslissingen motiveren om al/niet medicatie te starten voor roken, hypertensie,
dyslipidemie en hyperglycemie en doet concrete behandelingsvoorstellen
- De student kent de behandelingsdoelen in primaire en secundaire preventie en kan opvolging en
medicatie hieraan aanpassen
- De student kent de werkingsmechanismen, neveneffecten en contra-indicaties van medicatie
- De student kan aangeven wanneer en welke eventuele bijkomende onderzoeken nuttig zijn
Cardiovasculair risico berekenen
Bij wie? Individuen met verhoogd CV risico om de 5 jaar herhalen, meer bij individu’en die hoger risico
hebben
- Systematisch:
Mannen > 40
Vrouwen > 50
- Specifiek
Familiale VG van premature CVD
Familiale hyperlipidemie
Majeure CV risicofactoren
Comorbiditeiten die de CV risico verhogen
Risicofactoren:
- Stress
- Hoge triglyceriden
- Roken
- Hypertensie
- BMI
- Familiale voorgeschiedenis
- Diabetes, …
Hoe
- Score tabel: alle volwassenen > 40 jaar!
Behalve patienten die al een hoog risico hebben vb DM (>40), nierziekten,…
- NIET: urinaire biomarkers of echo van de carotiden
1
,Score -tabel : de kans op het krijgen van een fatale CVD in de komende 10 jaar
- Gebaseerd op:
Roken
Leeftijd
Bloeddruk
Cholesterol (mmol/l)
Laag risico Matig Hoog risico Zeer hoog risico
risico
<1% ≥1% - <5% SCORE ≥5% - <10% SCORE ≥ 10%
Patienten met: - Bewezen CVD
- Één bepaalde risicofactor is - DM met proteinuria of icm
extreem verhoogd majeure risicofactoren (roken,
Cholesterol > 8 mmol/l HT, hyperchol)
BP ≥180/110 mmHg - Ernstige CKD (GFR < 30)
- Diabetes mellitus
- Matige CKD ( GFR 30-59)
2
,Behandeling
Preventie:
Levensstijl veranderen:
- Zoutrestrictie tot < 5g/dag
- Verminderen alcoholgebruik
o 10g is 1 unit
o Man: maximaal 14 units per week
o Vrouw: maximaal 8 units per week
- Meer groenten en fruit en laag vet gehalte, onverzadigde vetzuren, weinig rood vlees
- BMI < 25kg/m3
- Voldoende bewegen: >= 30 min per dag 5-7d per week
o 150 minuten per week matige intensiteit
o OF 75 minuten per week hoge intensiteit
- Rookstop:
o 5 A’s: Ask, Advise, Assess, Assist, Arrange
o Nicotine vervangende middelen, varenicline, bupropion
3
,Belangrijke waarden
- BP < 140/90 mmHg:
Hypertensie =
BP systolisch ≥ 140mmHg
OF diastolisch ≥ 90mmHg
2 keer gemeten al zittend in 2 consulten
>60 jaar SBP tussen 150-140 mmHg (pas ingrijpen vanaf ≥160 mmHg)
>80 jaar SBP tussen 150-140 mmHg (pas ingrijpen vanaf ≥160 mmHg), indien ze goede
fysieke en mentale conditie hebben
Diabetes:
Type 1: <130/80 mmHg
Type 2:
<140/85 mmHg
< 130/80 mmHg bij jongere patienten met risico voor specifieke complicaties
(stroke, retinopathie, albuminurie)
- HbA1C <7%
- BMI <25kg/m3
- Lipiden:
Totaal cholesterol <190 mg/dl
LDL cholesterol < 115 mg/dl
Zeer hoog risico patienten: <70 ml/dl (of ten minste reductie van 50%)
Hoog risico patienten: 70-135 ml/dl
HDL >40 mg/dl ( indien verhoogd risico >45mg/dl)
TG <150 mg/dl
Metabool syndroom:
- Obesitas: BMI >30 kg/m3 OF buikomvang mannen > 102cm, vrouwen >88cm
Normaal : man <94 cm, vrouw < 80 cm
- Nuchtere bloedglucose > 126mg/dl = 6,1 mmol/l
- Triglyceride >1,7 mmol/l
- Nuchtere HDL bij mannen <1 mmol/l, vrouw <1,3mmol/l
- Systolische BP>130 en diastolische> 85
Risico inschatting: ABCDEF
- A: age vanaf 50j
- B: bloeddruk >=140/>=90
- C: cigaret >1/d
- D: diabetes
- E: event; eigen voorgeschiedenis
- F: familiale cardiovasc voorgeschiedenis risicox1,5
<55 jaar bij mannen en <65 jaar bij vrouwen
4
,Medicatie:
- Indicatie:
o Graad 3 hypertensie
o Zeer hoog CV risico
- Antihypertensiva:
o = Diuretica, ACI-I, calcium antagonisten, ARBs, BB
verschillen niet in hun efficaciteit
RAAS-blokkers: aangewezen bij diabetes, zeker indien
o Proteinurie
o Micoalbuminurie
- Statines: bij DM > 40 jaar
- Metformine = eerste keuze indien geen CI, nierfunctie opvolgen
- Antiaggregantia: niet aanbevolen !!! (aspirine)
Hypertensie
= een majeure risicofactor voor coronaire ziekten, harftalen, cerebrovasculair accident, PAD, chronisch
nierfalen en AF
Risicofactoren: geslacht, leeftijd, urinezuur, nierfunctie, roken, totale en HDL cholesterol, diabetes,
gewicht, familiale VG van premature CVD, familiale VG van vroege hypertensie, sedentaire levensstijl,
vroege menopauze, sociaal en economisch, hartfrequentie (>80 bpm)
Gradering
- Hoog-normaal
Systole: 130-139 mmHg
Diastole: 85-89 mmHg
- Graad 1 hypertensie
Systole: 140-159 mmHg
Diastole: 90-99 mmHg
- Graad 2 hypertensie
Systole: 160-179 mmHg
Diastole: 100-109 mmHg
- Graad 3 hypertensie
Systole: ≥180 mmHg
Diastole: ≥ 110 mmHg
Screening: alle volwassenen ≥18 jaar
5
,Diagnose:
- Thuismetingen
- In de praktijk: minstens op 2 verschillende consultaties verhoogd
Iedere consultatie 3x meten, 1-2 minuten uit elkaar, mag niet meer dan 10 mmHg verschillen.
Gemiddelde is van de laatste 2 metingen
Behandeling: (CV risico bepalen met SCORE)
- Hoog-normale BP
Lifestyle veranderingen (zie hoger hoe dit kan)
Medicatie overwegen al CV risico heel hoog is door eerder doormaakte cardiale ziekte
- Graad 1 hypertensie
Laag/matig CV risico: lifestyle aanpassingen
Indien geen verbetering Medicatie toevoegen
Hoog CV risico direct medicamenteus + lifestyle
Fitte patienten van 65 tot 80 jaar: medicamenteus + lifestyle indien medicatie goed
verdragen
- Graad 2 hypertensie
Medicamenteus + lifestyle
- Graad 3 hypertensie
Medicamenteus + lifestyle
- Doel:
<65 jaar
BP < 140/90 mmHg primair doel
BP < 130/80 mmHg indien goed getolereerd, proberen onder deze grens te
geraken
> 65 jaar
≥160 mmHg Systole: 140-150 mmHg
Indien behandeling goed verdragen en <80 jaar, streven naar < 140 mmHg
Bij heel hoog risico en goede tolerantie (<80 jaar) < 120 mmHg
Bij oudere kwetsbare patienten moet er altijd aandachtig gemonitord worden
Stoppen met de medicatie is niet aanbevolen, zelf niet indien de patient ouder is dan 80 jaar
6
, Medicatie
- Antihypertensiva
Combinatietherapie (voorkeur in 1 pil): RAAS- blokker + CCB/diuretica
RAAS-blokker: ACE-inhibitor of ARB
Betablokker aanbevolen indien: angina pectoris, post-MI, hartfalen, controle van
hartslagfrequentie
Nog steeds duale therapie
Combinatie van 2 RAAS blokkers is niet aanbevolen
Triple therapie: indien geen controle RAAS-blokker + CCB + thiazide diuretica
Toevoegen spironolactone: triple therapie geeft geen controle
OF andere diuretica: indien spironolactone niet verdragen wordt
Betablokkers en thiaziden: NIET bij patienten die meerdere metabole RF hebben inductie
van DM
- Statines: bij patienten die ook een hoog/heel hoog CV risico hebben
- Antiaggregantia: aanbevolen voor secundaire preventie
Aspirine: niet aanbevolen voor primaire preventie
Routine workup voor evaluatie HT patienten
- Hemoglobine en/of hematocriet
- Fasting blood glucose en HbA1C
- Lipiden: totale cholesterol, HDL, LDL, triglyceriden
- Nier: creatinine, eGFR, urinezuur
- Levertesten
- Urineonderzoek: dipstick voor proteinen of (ideaal) albumine:creatinine ratio
Nierziekten detecteren
- 12 lead ECG
LVH detecteren en anderen
Indien abnormaal: echo cardio
- Funcoscopie: bij graad 2 en 3 HT, zeker bij diabetes
Hypertensieve retinopathie detecteren
7
