Pathologie: hematologie
Afwijkingen van de rode bloedcellen
Anemie
Wat?
Anemie of bloedarmoede is een toestand die gepaard gaat met een te laag hemoglobinegehalte, waardoor
zuurstofdesaturatie ontstaat.
Anemie is geen aandoening of ziekte, maar een symptoom van een onderliggende aandoening.
We moeten deze onderliggende oorzaak trachten op te sporen om, indien mogelijk, een behandeling
in te stellen.
Symptomen:
Zijn afhankelijk van:
o de ernst van de anemie
o de snelheid waarmee de anemie zich instelt (acute of chronische anemie)
o het vermogen tot compensatie door beenmerg, hart- en vaatstelsel, longen
Mogelijke symptomen:
o bleekheid
o moeheid, zwakte
o duizeligheid
o ijlhoofdigheid, hoofdpijn
o tachycardie, hartkloppingen
o benauwdheid
o kortademigheid bij inspanningen
o syncopale neigingen
Oorzaken:
1) Verminderde aanmaak van rode bloedcellen
tgv. een tekort aan ijzer, vitamine B12 en/of foliumzuur
, = (deficiëntieanemie)
kwaadaardige aandoeningen van of in het beenmerg die de normale aanmaak van bloedcellen
afremmen (bv. leukemie)
aplasie
=geen tot onvoldoende aanmaak van de rode bloedcellen in het beenmerg
tgv. een vernietiging van de stamcellen thv. het beenmerg. Deze vernietiging kan een gevolg zijn van
intoxicatie van het beenmerg (bv. door cytostatica) of van een overgevoeligheidsreactie tgo. bepaalde
geneesmiddelen (bv. niet steroïdale anti- inflammatoire geneesmiddelen).
chronische nierinsufficientie
2) Toegenomen afbraak van rode bloedcellen (hemolytische anemie)
Erfelijke vormen:
o erfelijke sferocytose,
o sikkelcelanemie,
o thalassemie,
o erfelijke enzymedeficiëntie
Verworven vormen:
o infecties,
o auto-immuunprocessen,
o ABO-incompatibiliteit,
o Rhesus- antagonisme,
o mechanische traumata
3) Bloedverlies
o Bv. als gevolg van stoornissen in de bloedstolling
Afwijkingen aan de rode bloedcellen:
Deficiëntieanemieën
Ferriprieve anemie
= Anemie tgv. een tekort aan ijzer
,Voorkomen:
Dit is wereldwijd de meest frequente vorm van anemie.
Deze vorm van anemie komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.
Oorzaken:
1) Verhoogd ijzerverlies tgv. overmatig bloedverlies (acuut of chronisch)
gastro-intestinaal
ulcus, poliepen, darmkanker, diverticulose, aambeien
gynecologisch
overvloedige menstruaties, na de bevalling, aanwezigheid van een fibroom
urinair
lithiase, kanker
2) Verhoogde ijzerbehoeften
bv. tijdens de zwangerschap, tijdens de groeiperiode
3) Onvoldoende aanvoer van ijzer
Verminderde ijzerresorptie
bv. bij de ziekte van Crohn, coeliakie
Te weinig inname van ijzer via de voeding
Ijzer komt voor in verschillende voedingsmiddelen zoals vlees, vis, granen, aardappelen, groenten en
fruit.
Het ijzer dat aanwezig is in dierlijke voedingsmiddelen wordt echter meestal beter opgenomen dan
het ijzer dat in plantaardige producten wordt teruggevonden.
Veganisme kan dus tot ijzertekort lijden.
Symptomen:
1) Te wijten aan de anemie
o Moeheid,
o bleekheid,
o hartkloppingen,
, o kortademigheid bij inspanning...
2) Te wijten aan het ijzertekort
Ijzer is nodig voor de vorming van normaal epitheel. Ijzertekort kan aldus op langere termijn
aanleiding geven tot slijmvliesatrofie en epitheelafwijkingen.
o atrofie van het slijmvlies van de tong => glossitis (pijnlijke, rode en gladde tong waarvan
de papillen zijn verdwenen)
o droge huid
o kloofvorming thv. de mondhoeken
o brokkelige, broze haren en nagels
Behandeling:
Oorzaak opsporen en behandelen.
Dagelijkse orale toediening van ijzersupplementen.
o De behandeling dient voldoende lang voortgezet te worden (meestal 2 à 3 maanden).
o Om de opname van ijzer te verbeteren, wordt aangeraden het ijzer nuchter in te nemen in
associatie met vitamine C.
o De ijzerresorptie thv. de darm past zich aan aan de ijzerbehoeftes.
o De ijzerresorptie zal bijgevolg afnemen naarmate het ijzertekort tijdens de behandeling wordt
aangevuld.
o Er is m.a.w. weinig gevaar voor overdosering bij orale toediening van ijzer.
o Perorale ijzerbehandeling kan gastro-intestinale bijwerkingen veroorzaken, zoals
nausea,
maagklachten,
buikpijn,
constipatie,
zwarte verkleuring van de stoelgang.
Parenterale ijzertoediening is enkel bij malabsorptie aangewezen en gebeurt meestal intramusculair, zelden
intraveneus (opletten voor shock!).
Mogelijke bijwerkingen zijn:
lokale bruine verkleuring van de huid,
allergische symptomen zoals koorts en klierzwelling,
metaalsmaak,