2024
Opgroeien in een gezin 2
Fay Van Der Sypt 202337859
Artevelde Hogeschool
1-1-2024
,1 Opvoedingsondersteuning
1.1 Opvoedingsondersteuning: verkenning en definiëring
Begin jaren 90
o Opvoeding ondersteunende activiteiten met als doel opvoedingssituatie v. kinderen
te verbeteren
o Gericht op situatie waarin kind wordt opgevoed
o Opvoeders helpen opvoeden
o Bedenkingen
Ouders worden uitgesloten uit debat over ‘h. probleem’
Ouders moeten zich aanpassen
Aand8 vr noden & behoeften v. ouders zelf?
Eind jaren 90
o Opvoedingsondersteuning vanuit breder perspectief
o Preventieve activiteiten doel: opvoedingscompetentie v. ouders vergroten &
gezinsfunctioneren verbeteren (OO als preventief middel, vb: Tripple P)
o Ouders moeten zich aanpassen a.d normen v/d middenklasse sociale problemen
geïndividualiseerd
o Definitie Janssens (1998): “activiteiten die preventief interveniëren met als doel om d.
opvoedingscompetentie v. ouders te vergroten & gezinsfunctioneren te verbeteren”.
o Bedenkingen
Geen ultiem redmiddel
Om te voorkomen!? -> legitimeren v. interventies obv risicofactoren
Programma’s = techniek/beroep (juiste/ foute toepassing)
Opvoedingsonzekerheid
o Mate waarin ouders blijven zitten met vragen over d. opvoeding of d. ontwikkeling v.
hun kind
o Intentie om h. zo goed moglk te doen & drbij gebruik te maken v/d meest recente
inzichten
o Onzekerheden = inherent a. opvoeden
o Opvoeden = complex
o Onzekerheid is dubbel
Dr h. te benoemen als opvoedingsonzekerheid kan je h. problematiseren & d.
competenties v. ouders teniet doen
Onzekerheid hoort bij h. proces
o Lezen p.8 onderaan (Gopnik)
Activiteiten v. opvoedingsondersteuning: brede waaier v. praktijken, die ouders &
opvoedingsverantwoordelijken steunen bij h. opvoeden & opgroeien v. k&j
1.1.1 Onderscheid opvoedings-en gezinsondersteuning
Gezinsondersteuning
o Koepelbegrip: naast OO, allerlei andere voorzieningen vr gezinnen
o Def.: geheel v. alle (beleids) maatregelen & -voorzieningen, bevorderen v/h welzijn v.
gezinnen & gezinsleden
o Vb: groeipakker, uitpassen, ouderschapsverlof, sociale huisvesting, speelstraten,
jeugdkampen, huistaakbegeleiding,…)
, Definitie Bouverne- De Bie opvoedingsondersteuning (2000): Activiteiten die gezinsleden
ervaren als ondersteunend/ aanvullend bij d. opvoeding. Ze zijn e. onderdeel v/d
maatschappelijke dienstverlening a. ouders & kinderen, uitgaande v/d erkenning v/h recht v.
ouders op respect vr hun privé- en gezinsleven, & d. erkenning v/h recht v. kinderen op
respect vr hun privé- en gezinsleven
o Gedeelde verantwoordelijkh.
o OO i.d sociale grondrechten recht op menselijke waardigh.
Voordeel onderscheid: allerlei vz’en vr gezinnen duidlk onderscheiden v. OO
Nadeel onderscheid: klemtoon op exclusieve ouderlijke verantwoordelijkh. i.d opvoeding
Decreet (2008): “Opvoedingsondersteuning is d. laagdrempelige, gelaagde ondersteuning v.
ouders & opvoedingsverantwoordelijken bij d. opvoeding v. kinderen”
Doelstellingen OO
o Competentie, vaardigheden en draagkracht versterken
o Draaglast verminderen
o Sociaal netwerk versterken (village rond ouders)
Belang OO: uitbreiden opvoedingsmogelijkheden & kansen v. gezinnen & voorkomen v.
(zwaardere) problemen
1.1.2 Activiteiten
1. Voorlichting/ informatieverstrekking
Geven v. info over d. ontwikkeling v. kinderen, leefwereld v. k&j, opvoedingsgedrag,
risicofactoren vr wiegedood,…
Via: persoonl. verstrekken & massa-& audiovisuele media
2. Instrumentele steun
Praktische pedagogische hulp: ter beschikking stellen v. diensten (babysit), materialen (spel-
o-theek), documentatie (bib)
3. Emotionele steun
Tonen v. BT door uiten v. respect, waardering & begrip, bieden v. bevestiging, …
Tijdens individuele cc’en & i. groep
4. Advies
Geven v. concrete tips over d. opvoedingsaanpak
, Zowel over verwerven v. inzichten i.d opvoedingsaanpak als over zoeken nr/ geven v.
handelingsalternatieven
5. Training v. vdh’en
Aanleren v. opvoedingsvdh’en a. ouders
Oudercursussen-& vormingen
Vb: STOP4-7 project
6. Uitbouwen sociale cc’en & stimuleren v. informele zelfhulp
Toeleiding tot/ uitbouw v/e ondersteund sociaal netwerk
Informele steun v. partner, ouders, vrienden, kennissen, collega’s
I. ongelijke mate beschikb. vr gezinnen
7. Vroegtijdige detectie v. zwaardere opvoedings- & ontwikkelingsproblemen & doorverwijzing
Concrete doorverwijzingen nr specifieke diensten/ vz’en, nr hulpverlening/ meer intensieve
BL
8. Signalering a. beleidsinstanties
Signaleren v. opvallende/ vaak terugkerende trends a. beleidsinstanties
Concreet: over tendensen i.d opvoedingsvragen & over tekorten i.h ondersteuningsaanbod
Gebeurt dr cc’en te onderhouden met beleidsinstanties, dr organiseren v. studiedagen/ onder
aand8 plaatsen v. deze gegevens i.d media
1.2 Spanningsvelden
Noodzaak om bewust te zn v. deze spanningsvelden
Doordachte keuze maken: vr welke aanpak ga je?
1.2.1 Ouderlijke competenties of ouderlijke tekortkomingen
Competentie-denken: ouders als competent om zelf vast te stellen dat ze vragen hebben
over opvoeding & dat ouders weten waar ze vr advies/ hulp terecht kunnen
Deficit-denken: uitgn v. ouderlijke tekortkomingen: ouders nt i. staat om hun
verantwoordelijkh. vr d. opvoeding v. hun kinderen voll. op te nemen
o Historisch: meest dominant
o Vb: kindersterfte begin 20e E schuld v. dommigh. & schuldige verwaarlozing v/d
arbeidsmoeders ipv levensomstandigheden
Empowerment
o Eigenmachtig/ krachtig maken: sterker maken v/d eigen mogelijkheden v. mensen
waardoor zij beter grip krijgen op hun eigen situatie
o Geloof dat ouders zelf verantwoordelijkh. kunnen nemen
o Vb: positieve basishouding
o
Presentiebenadering (Andries Baart)