Bedrijfsprocessen (YB0975 | 2024)
September 2024 – Januari 2025 (examen /2024)
Docent Louis Vanhoye
Verplicht boek: Bedrijfsprocessen Bekijk veel voorkomende processen en variaties, vind inspiratie” - Peter
Hoedemakers, L2E, Merksplas
Inhoudstafel
1. Bedrijfsproces inleiding ................................................................................................................... 1
Wat verstaat men onder een proces? ................................................................................................. 1
Wat verstaat men onder een bedrijfsproces?..................................................................................... 1
Bedrijfsmodellen versus bedrijfsprocessen ........................................................................................ 2
Value stream – Michael Porter.......................................................................................................... 40
Geschiedenis van bedrijfsprocessen ................................................................................................... 2
BPMN (Business Process Model and Notation)................................................................................... 3
Kenmerken van processen .................................................................................................................. 5
Innovatie versus verbetering............................................................................................................... 6
2. Verkoopproces ................................................................................................................................ 7
Generiek verkoopproces ..................................................................................................................... 7
Proces: Opportunity/Market To Order – M2O.................................................................................... 7
Proces: Order To Cash – O2C............................................................................................................... 8
3. S&OP proces (!) ............................................................................................................................. 11
Marketingproces ............................................................................................................................... 12
Het S&OP (sales&operations planning) proces (=simulatie) ............................................................. 12
Na het S&OP proces .......................................................................................................................... 16
4. Productieplanningsproces (realiteit) ............................................................................................. 16
Overzicht ........................................................................................................................................... 16
Onafhankelijke vraag en forecast consumptie .................................................................................. 17
Aanvulling en afstemming van processen in ERP: MPS, Back-to-Back, Re-Order Point – niet te
kennen............................................................................................................................................... 18
Aanvulling en afstemming van processen buiten ERP: (fysieke) Kanban.......................................... 18
Vrij Beschikbaar – readily available ................................................................................................... 18
Keuze aanvulmethode – niet te kennen ........................................................................................... 19
MRP/BOM – CRP/BOL ....................................................................................................................... 19
Planning stuurt transacties – niet te kennen .................................................................................... 20
Productieplanningsproces gevolgd door productieproces (h.5) - activiteiten.................................. 20
5. Productieproces ............................................................................................................................ 21
Overzicht Productieproces ................................................................................................................ 21
Vrijgeven Productieorder .................................................................................................................. 21
Voorbereiden .................................................................................................................................... 23
Stagen en Omstellen ......................................................................................................................... 23
Produceren – OEE en Lot Traceability ............................................................................................... 23
Afronden............................................................................................................................................ 25
6. Aankoopproces .............................................................................................................................. 26
Wat is het belang van aankopen in een onderneming?.................................................................... 26
Basisstappen in het aankoopproces .................................................................................................. 26
Goederen en Diensten ...................................................................................................................... 28
Matrixeer (niet te kennen) ................................................................................................................ 29
Bijzondere situaties ........................................................................................................................... 29
7. Distributieproces: magazijn en transport ...................................................................................... 29
Magazijnen ........................................................................................................................................ 29
, Inkomende goederen: inbound ........................................................................................................ 30
Inkomende goederen: outbound ...................................................................................................... 32
Uitgaande goederen: inbound .......................................................................................................... 33
Uitgaande goederen: outbound ....................................................................................................... 34
8. Verbetermethoden – kaderen van bedrijfsprocessen .................................................................. 36
Scor model – supply chain operations reference model................................................................... 36
9. Verbetermethoden – verbeteren van bedrijfsprocessen.............................................................. 37
PDCA – deming .................................................................................................................................. 37
Lean (muda’s = verspillingen) ............................................................................................................ 38
PDCA => DMAIC ................................................................................................................................. 39
Verbetermethoden kiezen ................................................................................................................ 39
Kaizen ................................................................................................................................................ 39
Lean ................................................................................................................................................... 40
Six sigma ............................................................................................................................................ 41
Toc – theory of consultants ............................................................................................................... 44
,1. Bedrijfsproces inleiding
Wat verstaat men onder een proces?
Is het volgende een proces:
- Een stock van producten? Een klantorder? Een verzoek voor een credit nota? De behandeling van klachten?
De boekhoudafdeling? Invullen van een webform? Het updaten van een database met klanteninfo?
“Verloop van een geleidelijke verandering” => Vbn: genezingsproces, ontwikkelingsproces, leerproces, …
Verschillende definities
- Een proces is een verzameling van activiteiten met een gemeenschappelijke bedoeling (=doel).
- Een proces is een geordende reeks van processtappen die wordt uitgevoerd om een product, dienst of
service te leveren.
- Meestal activiteiten die waarde toevoegen.
- Soms ook nodig voor wettelijke verplichtingen.
- En veel bedrijfsregels en de interne afspraken.
- Verspilling of geen waarde toevoegende activiteiten = opportuniteiten tot verbetering
Kenmerken van processen
• Processen bestaan uit een aaneenschakeling van stappen, ofwel fasen.
• Naast een aantal stappen of fasen gaat het bij een proces over een opeenvolging van gebeurtenissen met
een begin en met een eind.
• Bij elke stap kunnen mensen, materialen, uitrustingsgoederen of andere middelen worden ingezet, ook wel
input en output genoemd.
• Tijdens een proces treedt er steeds een verandering of transformatie op. Dit geeft ook het dynamische
karakter van een proces weer. => Een proces is nooit statisch en verandert per definitie altijd!
Wat verstaat men onder een bedrijfsproces?
Kenmerken van een bedrijfsproces
- Activiteiten organiseren
- Nemen van beslissingen
- Communicatie in en tussen bedrijf, klanten en leveranciers
- Moeten toegevoegde waarde hebben, in welke zin dan ook
- Gestroomlijnd geheel
- Herhaalbaar
Verschillende definites
- Een bedrijfsproces is een ordening van het werk dat uitgevoerd dient te worden in een organisatie.
- Een ordening van activiteiten om een product/dienst te leveren die toegevoegde waarde biedt aan de klant.
- Een keten van activiteiten, gekoppeld en gestuurd door beslissingen.
Welke bedrijfsprocessen bekijken we?
- Onderwerp van cursus = Generieke varianten van die processen
- Generiek = Kenmerkend voor een bepaalde categorie
- Komen minder aan bod: Bedrijfsspecifieke varianten…
Veel voorkomende processen
1
, Bedrijfsmodellen versus bedrijfsprocessen
Bedrijfsmodel = “Business Model” =
- Model dat gebruikt wordt om diverse bedrijfs-aspecten in kaart te brengen en te beheren.
- operationele, organisatorische en financiële aspecten, maar ook om ideële zaken en imago.
- Niet noodzakelijk (volledig) gevat in een schema of diagram – Vb. Business Model Canvas
Bedrijfsproces = “Business Process”
• Onderscheid tussen:
- primaire processen (productie of operationele processen)
o Activiteiten waarvan de output direct bijdraagt aan het resultaat voor de klant.
o Het bestaansrecht van een organisatie.
- sturende processen (of managementprocessen)
o Activiteiten die nodig zijn om de organisatie en de processen te kunnen besturen.
- ondersteunende processen
o Activiteiten die benodigd zijn om het primaire proces te faciliteren (Vb. boekhouding,
personeelsbeheer)
• Soorten bedrijfsprocessen - algemeen of specifiek voor een bedrijf:
- Algemeen: verkoop, aankoop, marketing, financiering, controle, boekhoudkundig, HR
- Specifiek voor goederen: voorraadbeheer, productie, distributie, transport, dienstverlening
- Specifiek voor diensten: dienstverlening, bv. consulting, accounting, ICT, recrutering, loonberekening
- Andere: Onderzoek & Ontwikkeling versus Operaties.
• Te onderscheiden van projecten:
- Een proces is repetitief, terwijl een project een unieke activiteit met begin en einde is.
- Wanneer een proces op dezelfde manier wordt uitgevoerd, met dezelfde input, bekomt men hetzelfde
resultaat bij elke herhaling.
Geschiedenis van bedrijfsprocessen
• Concept van arbeidsverdeling en bedrijfsprocessen al bekend in 18de eeuw – Adam Smith – An Inquiry into
the Wealth of Nations
• Nadenken over efficiëntere vormen van productie en organisatie werd verder gezet in 19 de en 20ste eeuw.
- Basis = Een persoon voert zelf alle stappen uit van het organiseren, produceren en ver-markten van
producten.
- Hoe meer specialisatie, hoe complexer de interactie tussen de onderscheiden bedrijfsprocessen
- De Evolutie is Arbeidsverdeling = Specialisatie van bedrijfsprocessen.
- Men ondervond de nood tot het in kaart brengen van de onderdelen en hun interactie
- = modelvorming van bedrijfsprocessen.
• Ontstaan van technieken Procesmodellering = “Process Modeling”
o Gantt chart – eind 19de eeuw
o Flow chart / Stroomdiagram – jaren 1920
o PERT – Program Evaluation & Review Technique – jaren 1950
o Data Flow Diagrams / Data Stroomdiagram – jaren 1970
1: PERT
3: Data flow diagrams 4: Gantt Chart
2: Flow chart
• Proces ‘denken’ – jaren 1990
- Organisatie te zien als een geheel van processen in plaats van een geheel van afdelingen.
- Nadenken in termen van “bedrijfs”-processen eerder dan in termen van functies en procedures.
- Vermijden van 'silodenken' (alleen kijken naar resultaat binnen de afdeling), want toegevoegde waarde van
de gehele organisatie is van belang.
2