Kennisclips methodologie van
sociaal-wetenschappelijk
onderzoek
Module 1: Het onderzoeksproces
Clip 1: De stappen in het onderzoeksproces
Deze clip gaat in op hoofdstuk 1. Daarin worden onder andere de verschillende fases van een
onderzoeksproces beschreven. Het leerboek (Bryman's SRM) zet deze fases (nog) niet in een
bepaalde volgorde: "...we will introduce the main stages of most research projects. We will not
attempt to set them out in a particular order" (p.8). Ik zet de verschillende fases wel alvast in de
meest voor de hand liggende volgorde.
Je begint meestal met de keuze van een thema en formulering van een onderzoeksvraag -- de
verschillende soorten onderzoeksvragen komen aan het slot van de clip aan bod.
De elementen van het onderzoeksproces
1. Onderzoeksvraag
2. Literatuur bestuderen (literature review)
a. Speelt overal tijdens het onderzoeksproces een rol
3. Concepten en theorie
4. Selectie van onderzoekseenheden (sampling cases)
a. O.a. selectie van cases
5. Dataverzameling
6. Data-analyse
7. Rapportage (review)
De cyclus van empirisch-wetenschappelijk onderzoek
Onderzoeksvraag
- Aanleiding en relevantie
o Wetenschappelijk vs. praktijk
- Type vragen
o Exploratory study (verkennend)
, Vb. ‘Welke soorten mentale gezondheidsproblemen zijn er? Welke factoren zouden een
rol kunnen spelen?’
o Descriptive study (beschrijvend)
Vb. ‘Hoe groot is de groep studenten in Nederland die psychosociale problemen heeft?’
o Explanatory study (verklarend)
Vb. ‘Welke factoren hebben een negatieve of positieve invloed op de psychosociale
gezondheid van Nederlandse studenten?’
o Evaluative study (evaluatie)
Vb. ‘Hoe effectief is een interventie om stress onder studenten te verminderen? Wat zijn
voor- en nadelen van verschillende interventies?’
- Overige fasen van het onderzoeksproces
o Welke literatuur ga je bestuderen?
o Onderzoeksdesign?
o Welke analyses?
o Conclusies en aanbevelingen
Clip 2: Het onderscheid tussen sociaal-wetenschappelijk onderzoek
en alledaags onderzoek
Het tekstboek gaat uitgebreid in op de reden om onderzoek uit voeren (kort antwoord: "conducting
social research is a way of searching for answers", p.4). Maar er wordt niet zo veel gezegd over het
verschil tussen 'het zoeken naar antwoorden' op een alledaagse manier en het zoeken naar
antwoorden door het doen van wetenschappelijk onderzoek. Vandaar deze clip met een korte
reflectie over de verschillen tussen de twee manieren.
Wetenschappelijk onderzoek
1. Systematisch: bewuste planning, duidelijk onderzoeksproces
Contrast: intuïtief/adhoc → dit kan bijv. leiden tot ‘conformation bias’: selectief zoeken naar
informatie en/of alleen waarde hechten aan informatie die je eigen idee en overtuiging
bevestigen
2. Transparant: controleerbaar, open voor kritiek → uitleg en reflectie over hoe je tot kennis bent
gekomen
Contrast: ondoorzichtig en dogmatisch
3. Empirisch bewijs: data geeft de doorslag
Contrast tussen empirisme (kennis vergaren via onze zintuigen/waarnemingen) en rationalisme
(kennis vergaren via denken/redeneren)
The messiness of social research
, 1. Reconstructed logic: een duidelijke stap-voor-stap procedure
2. Logic in practice: rommeliger, verschilt per project, meer flexibel, meer ambachtsschap
De rol van theorie in onderzoek
Richting van theorie-ontwikkeling
1. Deductie: van theorie naar concrete hypothese
Vb.:
a. Alle mensen zijn sterfelijk
b. Socrates is een mens
Conclusie: Socrates is sterfelijk
a. Hoe meer tijd een student studeert, des te groter de kans op een hoog tentamencijfer.
b. Socrates stuurt langer voor MSWO dan Plato
Conclusie: Socrates heeft een hogere kans op een hoog tentamencijfer voor MSWO dan Plato
Deductie is gebaseerd op logica.
2. Inductie: van specifieke observaties naar theorie
Vb.:
a. Alle zwanen die ik eergisteren zag, waren wit
b. Alle zwanen die ik gisteren zag, waren wit
Conclusie: alle zwanen zijn wit
a. Henk: lang gestudeerd en hoog cijfer
b. Ingrid: gemiddeld gestudeerd en gemiddeld cijfer
c. Jasper: kort gestudeerd en laag cijfer
Conclusie: Hoe meer tijd een student studeert, des te groter de kans op een hoog
tentamencijfer.
Iteratieve strategie: herhaling. Na de fase van theoretische reflectie over de gegevens, gaat
de onderzoeker meer gegevens verzamelen om de theorie te verscherpen.
Het inductie probleem: inductie is niet logisch geldig
Vb.: de redenatie van een kalkoen
a. Op dag 1 krijg ik eten
b. Op dag 2 krijg ik ietsje meer eten
c. Op dag 3 krijg ik nog ietsje meer eten
Grounded theory: het leven wordt alleen maar beter
Maar rond kerstmis/thanksgiving geslacht → geen logisch gevolg
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur matthiaelders. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.