LEVERZIEKTEN
GOEDAARDIGE
PANCREASZIEKTEN
SPIJSVERTERING KWAADAARDIGE TUMOREN
LEVER, GALBLAAS,
PANCREAS
PROF. NEVENS, VERSLYPE
,1
Inleiding
Anatomie
Round ligament = lig teres
Lever = 1,5kg
- Vascularisatie:
o Ontvangst:
Arterieel bloed < tr. Coeliacus (a. hepatica) en evt a. mes sup
Splanchnisch veneus bloed < v. portae
Zuivering doorheen lever (nutritie, detoxicatie, captatie v toxines en ag)
o Afvoer:
Venae hepaticae -> VCI
o Indien portale hypertensie -> stase in v. porta, v. lienalis, v. mes sup en inf & v. umbilialis gaat
terug open
- Biliair apparaat
o Intrahepatische
galkanaaltjes -> twee ducti
hepaticae & choledochus,
waar ook de ductus
cysticus in uitmondt
o Samen met het pancreas
kanaal -> uitmonding vd
choledochus in papil van
Vater in het duodenum
Hepatocyten:
Metabolisme proteïnen
- Productie: 170mg/g
o AZ
,2
Opname < v. portae
Lokale productie door transaminering uit ketonen
o Proteinen:
Lokaal: structureel, bindend, enzymatische functie (vb. ferritine, ligandine en cyp450)
Exportproteïnen (bloed, gal):
Albumine: leverinsuff -> hypoalbuminemie
Proteïnen vd bloedstolling (<-> FVII productie in endotheelcellen)
Glyco- en lipoproteïnen
- Afbraak:
o Desaminatie vd AZ -> ammonia -> ureum (ureumcyclus)
Cave: ammonia k hepatische encefalopathie uitlokken
Nucleoproteïnen -> k zowel ureum als urinezuur gevormd w
Koolhydraten metabolisme:
- Glycogenese: monosacchariden (oa glucose) -> glycogeen
- Glycogenolyse: glycogeen -> glucose
- Gluconeogenese
o AZ, afbraakmoleculen vd glycolyse (pyrodruivenzuur, melkzuur…) -> glucose
o Bij ALF: zowel hypoglycemie als emlkzuuracidose
o Volwassene: 300g KH, waarvan 70g in lever & snel beschikbaar
Vasten >24u: glycogeen uitgeput (hersenen >120g/d nodig) -> gluconeogenese
Lipiden stofwisseling:
- TG synthese:
o < VZ
Voeding
Vetweefsel
Vorming vanuit
acetaat
- Inbouw vz in fosfolipiden, veresterd
met cholesterol, oiv lecithine-
cholesterol-acyltransferase OF
oxidatie tot ketonen of
koolzuurdioxide
- Lipiden: nl 5% vh levergewicht ->
indien teveel: steatose
- Cholesterolsynthese
o 80% in lever < acetyl-CoA
dmv HMG-coa reductase
met de vorming van
mevalonaat
o Secretie cholesterol in
gal/inbouw in lipoproteïnen
-> plasma
o Afbraak cholesterol tot
galzuren dmv 7a-
hydroxylase
Vitaminen:
- Hepatocyt = stapelplaats voor
ferritine en veel vitaminen vb.
ADEK, vit B12
- Indien vit K aanwezig -> synthese
protrombinecomplex (FII,VII,IX en
X)
Metabolisme/detoxicatie
- Fase 1: oxidatie, reductie, hydrolyse
o Meestal door cyp450 enzymen
, 3
- Fase 2: conjugatie
o Enzymen vh ER
Veel stoffen die het ER stimuleren -> enzyminductie (barbituraten, spironolactone,
rifampicine…)
Eiwittekort, bestraling, castratie en foetale immaturiteit inhiberen deze enzymen
Ook medicatie die inhiberende invloed op eigen metabo hebben; TCA,
allopurinol, disulfiram, oestrogenen en morfine
Cholangiocyten
- De galwegcellen begrenzen de lumina vd eigenlijke galwegen vanaf het portale veld
- Beheersen water- en elektrolytensecretie en -absorptie
- Productie ve licht alkalisch bicarbonaatrijke vloeistof
o Neemt toe oiv secretine (en CKK, gastrine en glucagon)
Sinusoïd-aflijnende cellen
- Kupffercellen = leversinusoïdale macrofagen
o Vorming bilirubine, fagocytose en immunologische remodelling antigenen
- Endotheelcellen: wandbekleding, filterfunctie en endocytose
- Stellaatcellen: vetstapeling, vit A stapeling, fibrogenese, regeling vd leverperfusie
- Hematopoeitische cellen: aanwezig neonataal en bij extramedullaire hamtopoeiese
Levertesten:
- Hepatitis: ALT/AST (=GPT/GOT) = transaminasen
- Cholestase: alkalische fosfatasen, gamma GT
- Steatose: gamma GT +++
- Testen die een idee geven over de ernst vd situatie
o Bilirubine -> indien gestegen: ernstige leverziekte
o Coagulatietest (INR)
Acute en subacute leverziekten
Infectieus vs drug induced (DILI)
Acute infectieuze hepatitis
Presentatie: ↑ ↑↑ transaminasen +/- geelzucht, zonder voorafbestaand leverlijden
Oorzaken:
- Hepatitis A,B,C en E
- Hepatitis D
o Enkel indien geassocieerde besmetting met HBV
o Vnl in Balkanstaten & Turkije
- Niet-specifieke levervirussen:
o Epstein Barr: verwekker mononucleosis -> keelpijn, splenomegalie
o Cytomegolavirus: flakkert vnl op na orgaantransplantaties
- Microbieel: zz
o Q koorts
o Syfillis
o Spirochetosis ictero-hemorragica
Klinisch:
- Icterus: 1/3e
- Vermoeidheid, huiduitslag, gewrichtszwellingen en GI ongemakken (vnl tgv HAV)
- Hertselfase enkele weken, maar postvirale asthenie mogelijk
Labo:
- ↑ ↑↑ transaminasen
- Indien ernstig: ↑ bilirubine en INR
