DEBATCOLLEGE CRIMINOLOGIE VAN DE STRAFRECHTSBEDELING
DE BEGELEIDE ZELFSTUDIE
Wat?
o “De begeleide zelfstudie is het geheel aan begeleidingssessies en zelfstandige leerstudies, waarbij
een student voor (een deel van) een cursus individueel kennis verwerf ten/of verwerkt.”
Waarom?
o “De begeleide zelfstudie tracht studenten te begeleiden naar het bereiken van (enkelevan) de
eindcompetenties die getoetst worden om te slagen voor dit opleidingsonderdeel.’’
Genuanceerd standpunt innemen door te onderbouwen met argumenten
Verschillende visies op eenzelfde onderwerp in verband kunnen brengen
Voorbereiding op criminoloog in het werkveld (kritische geest)
Open staan voor innovatieve en creatieve inzichten
Kritisch reflecteren over het eigen leerproces en denken. Bereid zijn dit bij te sturen.
Hoe (evalueren)?
o Zelfstandige voorbereiding
Leerstof verwerken
UFORA > begeleide zelfstudie > teksten
Van elke tekst de hoofdboodschap kennen
Zelftest UFORA
Let op: indicatie inhoudelijk begrip, geen kopie MC-vragen examen
o Actieve participatie
Debatcollege
Groepsopdracht en klassikale reflecties: inoefenen van de verschillende eindcompetenties
staan centraal
o Zelfstandig leren
Examen
Eindscore: 25% van het totaal (5/20) MC-vragen: 2/20 + open vraag: 3/20
OORSPRONG EN GESCHIEDENIS VOLKSRECHTSPRAAK
Oorsprong in Oud Griekse recht
o Heliaia (594 v. Chr.)
o Proces van Socrates (399 v. Chr.)
Wereldwijde verspreiding tot val West-Romeinse Rijk (476 n. Chr.)
Slag bij Hastings (1066): heropleving binnen Angelsaksische rechtssysteem
Slag bij Bouvines (1214), Magna Charta Libertum (1215):
o “No freeman shall be arrested and emprisoned, of dispossessed, or outlawed, or bannished, of in
anyway molested; nor will we set forth against him, nor send against him, unless by the lawful
judgement of his peers and by the law of the land”
Verankering in Franse Grondwet in 1791 Tegemoetkoming aan noden tijdsperiode (Franse Revolutie 1789-
1799)
Via Franse bewind (1795) in Zuiderlijke Nederlanden geïntroduceerd
Hervorming onder Napoleontisch Bewind (1805) → hervorming criminele kamers m.o.o. terugkeer naar
berechting door beroepsrechters
Afschaffing onder Hollands Bewind (Willem I) (1814)
o NL tot op heden geen volksrechtspraak
Herinvoering na Belgische onafhankelijkheid (1830) via art. 98 Gw. (heden art. 150 Gw.)
o Negatieve garantie/waarborg despotisme
o Positieve garantie vertolken publieke opinie (maatschappelijke elite)
o Nationale samenhorigheid en belangen benadrukken
, HERVORMING(-SPOGING)EN
1994: Coördinatie van de Belgische Grondwet Art.98Gw. art.150Gw.
1999: Grondwetswijziging van 7 mei 1999
o Drukpersmisdrijven(!) ingegeven door racisme of xenofobie (!) onttrokken aan Hof van Assisenen
toegewezen naar correctionele rechtbank en m.o.o. verhogen effectieve vervolging
2002-2001: Wet van 28 maart 2000, Wet van 30 juni 2000 & Wet van 12 februari 2001
o bij veroordelend arrest verplichte motivering opgelegde strafmaat (niet schuldvraag, zie verder!),
versterking onderzoeksrol voorzitter, rechten van verdedigingen burgerlijke partij versterkt,…
2004-2005: Minister van Justitie Onkelinx oprichting commissie Verstraeten:
o Afschaffing en invoering systeem van échevinage met 2 beroepsrechters en 3 lekenrechters (gewone
burgers, specialisten en/of combinatie), motiveringsplicht schuldvraag, voorafgaande inzage dossier
m.o.o. efficiënte(re) mondelinge procedure, gewone beroepsmogelijkheid
Meerderheid voorkeurstemen commissie (8-4)
o Modernisering en hervorming: limitatieve lijst van misdrijven, permanent assisenhof, herziening van
het statuut van de juryleden en een specifieke toewijzing van de magistraten aan het hof van assisen
Meest politieke draagvlak basis voor voorontwerp wet ter hervorming van het assisenhof
KB 20 juli 2005: Oprichting commissie Verstraeten tot hervorming van het assisenhof
o 7 agendapunten: de samenstelling van het hof van assisen , haar bevoegdheid, de positie van het
slachtoffer, de mogelijkheid tot hoger beroep, de inberaadneming, de motiveringsplicht van de jury
en de procedure voor assisen an sich.
o Eindverslag 23 december 2005: vermindering aantal juryleden, leeftijdsgrenzen jury, afschaffen
mogelijkheden tot wraking jury, afschaffing twee assessoren, gezamenlijke beraadslaging jury en
rechter, inhoudelijke voorbereiding, motiveringsplicht schuldvraag, limitatieve lijst misdaden onder
bevoegdheid van, …
2005: Commissie Verstraeten-Frydman m.o.o. formuleren mogelijkheden hoger beroep
2007-2008: Wetsvoorstel tot hervorming van assisen op initiatief van senator Mahoux, op basis van verslag
Commissie Verstraeten.
o Advies Hoge Raad voor Justitie (28/01/2009): bijzonder kritisch, pleit voor afschaffing
2009: Wet van 21 december 2009 tot hervorming Hof van Assisen (Minister van Justitie De Clerck)
o Motiveringsplicht schuldvraag (n.a.v. arrest Taxquet)
o Efficiëntie (correctionalisering, preliminaire zitting)
o Jury (voorafgaande informatiesessie (niet uitgevoerd!), representativiteit verhogen)
o Alleen zetelende voorzitter (afschaffing twee assessoren)? voorzitter en twee assessoren, waarbij
voorzitter een bijzondere opleiding heeft genoten
2011: Wetsvoorstel Marghem tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering m.o.o. het voorzien van een
beroepsmogelijkheid in kader van Hof van Assisen →geen politiek draagvlak
2016: Wet van 5 februari 2016 (MvJ Geens, Potpourri-wetten) Veralgemeende correctionalisering
(mogelijkheid bij alle misdaden)
Aanwezigheid beroepsrechters (voorzitter en assessoren) tijdens beraadslaging schuldvraag (geen stemrecht
behoudens bij eenvoudige meerderheid)
2017: Arrest van 21 december 2017 wegens Grondwettelijk Hof vernietigt wetswijzigingen i.v.m.
veralgemeende correctionalisering: intentie en grenzen wetgevend kader, kwaliteit rechtsbedeling,
ongelijkheid mogelijkheden tot hoger beroep
2017-2018: wetsvoorstel ter vervanging van het Hof van Assisen met criminele kamers (Mvj Geens)
onvoldoende politieke draagkracht, afgekeurd in maart 2018
o Binnen elke rechtbank van eerste aanleg
o Vier juryleden en drie beroepsrechters beslissen samen over schuldvraag en strafmaat zwaarste
misdrijven
Leken worden week op voorhand uitgeloot, krijgen voorafgaand inzage in dossier, ..
o Behoud mondelinge debat, maar vermindering in aantal opgeroepen getuigen
o Beroep tegen beslissing mogelijk bij criminele kamer bij de hoven van beroep
2019: Wet van 5 mei 2019 breidt macht voorzitter uit
