Deze samenvatting behandelt hoofdstuk 3 van Maatschappijleer (Essener), "Parlementaire Democratie." Het is een duidelijke uitleg over onderwerpen zoals democratie en regimes, politieke stromingen, verkiezingen, de verhouding tussen regering en parlement, en internationale politiek. Perfect voor lee...
, 3.1 - Wat is democratie?
Wat verstaan we onder politiek en waarin verschillen democratieën van autoritaire regimes?
Termen
Term Definitie
Wanneer een staat op duidelijk, begrensd gebied het hoogste gezag
Soevereiniteit
uitoefent en het geweldsmonopolie heeft.
Politiek Het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden.
Representatieve Volk kiest volksvertegenwoordigers die aan de bevolking
democratie verantwoording moeten afleggen.
Staatsvorm waarbij de drie machten niet gescheiden zijn, maar in
Autoritair regime
handen van een kleine groep mensen zijn.
Introductie
"Soevereine staten zijn nodig om oorlog te voorkomen" (Thomas Hobbes)
Kenmerken van staat:
• Duidelijk begrens gebied
• Als enige gezag
• Bevolkingsgroep
• Belastings- en geweldsmonopolie
De politiek maakt overheidsbeleid
(om maatschappelijke problemen op te lossen → algemeen belang).
,Kenmerken parlementaire democratie
• Politieke grondrechten
• Rechten voor minderheden
• Individuele vrijheid
• Machtenscheiding
• Volksvertegenwoordigers
• Regering en parlement maken wetten
• Vrije, eerlijke en geheime verkiezingen
• Persvrijheid
Parlementair & presidentieel stelsel
Parlementair Presidentieel
Hoogste orgaan = Parlement Volk kiest parlement én president
Uitvoerende macht wordt gekozen door President is hoofd van de regering en
parlement benoemt ministers
Staatshoofd wordt niet gekozen President mag het parlement niet
(beperkte macht) ontbinden
Grondwet
• Taken en bevoegdheden van 3 machten
• Politieke grondrechten
• Regels politieke besluitvorming
• Vrije media
Autoritaire regimes & dictatuur
• Weinig invloed gewone burger
• Weinig vrijheden en rechten
• Geen onafhankelijke rechtspraak
• Grondrechten niet geaccepteerd
• Oppositiepartijen verboden
• Overheidsgeweld
• Verkiezingsfraude
• Geen persvrijheid (onder censuur)
Soorten regimes
Alleen aanhangers van een bepaalde ideologie hebben invloed
Ideologische
(indoctrinatie: ideologie wordt gepusht)
Religieus
Godsdienst verheven tot staatsideologie
(theocratie)
Militair Leger heeft alle macht
, 3.2 – Politieke stromingen
Welke politieke stromingen zijn er?
Termen
Term Definitie
Een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste
Ideologie
inrichting van de samenleving.
Het verdwijnen van een ideologie als leidraad voor hoe de
Ontideologisering
samenleving moet worden ingericht.
Ideologie
Ideologie heeft standpunten over:
• Waarden en normen
• Sociaaleconomische verhoudingen
• Machtsverhoudingen
Links Midden Rechts
Actieve overheid Passieve overheid
Eerlijke verdeling inkomen Lage belastingen
Uitgebreide verzorgingsstaat Eigen verantwoordelijkheid
Gelijke kansen Economische vrijheid
Progressief & conservatief
Progressief Conservatief
Vooruitstrevend Behoudend
Terug naar vroeger (reactionair)
Kosmopolitisme & nationalisme
Kosmopolitisme Nationalisme
Open Binnenlandse belangen
Globalisering
Subgroepen
• Communisten
(macht bij arbeiders)
• Sociaaldemocraten
(macht bij parlement)
Overige stromingen
Ontideologisering → Meer nieuwe partijen
Ecologisme: Natuur is belangrijk
Populisme: Spreekt namens het volk (niet ideologisch), nationalistisch, tegen gevestigde orde
, 3.3 – Wat is democratie?
Welke politieke partijen zijn er in Nederland en wat willen ze?
Termen
Term Definitie
Groep mensen met globaal dezelfde ideeën over een ideale
Politieke partij
samenleving
Kiezers die hun keuze voor een partij laten afhangen van het moment
Zwevende kiezers
en vooral ook van de persoonlijkheid van de partijleiders.
Fractiediscipline Gedragen volgens afspraken fractie
Soorten partijen
Zie 3.2
One-issuepartijen: Eén aspect staat centraal
Niet-democratische partijen: Tegen democratie, fascistisch, nationalistisch.
Functies
Integratie Ideeën → 1 Programma
Articulatie Verwoorden wat er leeft in de samenleving
Informatie Informeren over standpunten
Participatie Burgers actief laten meedoen
Selectie Geschikte mensen zoeken
Ontwikkelingen
• Meer zwevende kiezers
• Dalende ledenaantallen
• Minder bereik nationale politiek
, 3.4 – Verkiezingen
Waarom stemmen mensen op een bepaalde partij?
Hoe leiden verkiezingen tot de vorming van een kabinet?
Termen
Term Definitie
Actief kiesrecht Recht om te stemmen
Passief kiesrecht Recht om je verkiesbaar te stellen
Evenredige Alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over het beschikbare
vertegenwoordiging aantal zetels.
Kiesdeler De hoeveelheid stemmen die nodig is voor één zetel.
Een partij moet een minimumpercentage stemmen halen om zetels
Kiesdrempel
te kunnen krijgen.
Districten- of Per district wint één afgevaardigde die het grootste aantal
meerderheidsstelsel stemmen heeft.
Mediacratie Media spelen een grote rol in de verkiezingscampagne.
Een combinatie van verschillende partijen die samenwerken op
Coalitie
bestuurlijk niveau.
Raamwerk voor het beleid dat het kabinet gedurende de
Regeerakkoord
kabinetsperiode wil gaan uitvoeren.
Jaarlijkse rede (tijdens Prinsjesdag) waarin het kabinet uitleg geeft
Troonrede
over de plannen die ze voor het daaropvolgende jaar heeft.
Overzicht met verwachte inkomsten en uitgaven voor het
Miljoenennota
daaropvolgende jaar.
Algemene
Reeks debatten na Prinsjesdag.
beschouwingen
(Financiële) verantwoording over het beleid dat in de
Voorjaarsnota
Miljoenennota is toegezegd.
Evenredige vertegenwoordiging
Voordelen Nadelen
Geen verloren stemmen Moeilijk coalities/compromissen sluiten
Goede weerspiegeling samenleving Onoverzichtelijk
Verspreidde macht
Veel nieuwe partijen
Motieven bij stemmen
• Standpunten
• Belangen
• Strategisch
• Lijsttrekker
Na de verkiezingen
Verkenning Verkennen van coalitiemogelijkheden
Informatie Onderzoeken welke partijen een coalitie willen vormen
Formatie Formateur (toekomstige min. pres.) vormt kabinet
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sfneo. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,50. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
