Profiel jeugdcriminologie
Hoofdstuk 1: kinderrechten en jeugdrecht in uitdagende tijden
Een (empirisch & empowering) kinderrechtenperspectief
Wat bedoelen we hiermee?
Kinderrechtenperspectief kan je op 4 manieren begrijpen:
1. Juridisch perspectief: Internationaal/Europees kinderrechtenkader
• IVRK (Verenigde Naties): 3 P’s
• Gen Comment n° 24 (VN Comité Rechten van het Kind) on Children’s Rights in Juvenile
Justice
• Gen. Comment n° 26 on children’s rights and the environment with a special focus on
climate change
• Guidelines on Child Friendly Justice (Council of Europe)
• Mensenrechten (EVRM): “kinderen zijn ook mensen”
2. Empirisch: “kinderrechten in actie”: (hoe) werken kinderrechten?
• Belang ook van procedural justice perspectief
3. Empowerment van kinderen/jongeren
• Participatierechten van kinderen in besluitvorming (art. 12 IVRK)
• “Au sérieux” nemen van kinderen, betrekken van kinderen
• Voicen … and “give due weight” (zie ook week 3)
• Activistische invulling
4. Kinderrechtenproof wetenschappelijk onderzoek
1; juridisch: schematisch overzicht kinderrechtenkader
Niveau Verenigde Naties Raad van Europa
Rechtsbron Internationaal verdrag voor Europees Verdrag voor de
de Rechten van Kind (1989) Rechten van de Mens (1950)
(“specifieke kinderrechten”) (“algemene mensenrechten)
Toezichtsmechanisme Comité Rechten van het kind Europees Hof Rechten van
(“zwak”) de Mens (“sterk”)
Afdwingbaarheid voor Ja Ja
lidstaten
Directe werking voor Discussie Ja
rechtsonderhorigen
De 3 P’s van het IVRK
In IVRK heb je verschillende soorten rechten die niet altijd
even makkelijk te bereiken zijn voor de overheid:
Provision: overheid moet allerlei dingen voorzien ->
onderwijs, gezondheidszorg, vrijetijdsbesteding,
cultuuraanbod, goed leefmilieu, …
Protection: beschermen -> tegen geweld, kinderarbeid,
seksueel misbruik, drugs, beschermen tegen uithuisplaatsing,
…
Participation: recht om gehoord te worden (art. 12), …
1
,UN Comité Rechten van het Kind
Zwak toezichtsmechanisme:
• 18 onafh. experts
1. Concluding observations / ‘landenrapporten’
1. 5-j. rapportage verplichting van lidstaten
2. België slechte punten voor “berechting zoals volwassenen”, geen verbod
op “lijfstraffen”
2. General Comments / alle lidstaten
Vb.: n° 24 (2019): Children’s rights in Juvenile Justice
3. (Optional Protocol on) Communications procedure (OPIC)
Individuele communicatie (mededeling) bij CRK interstatelijke (1 land kan
klagen over ander land)
• Kinderen kunnen zelf iets opstarten. Naagaan of kind alle rechtsmiddelen
in eigen land eerst heeft uitgeput.
• Zwak: comité kan eigenlijk niks opleggen aan staten
Een (empirisch & empowering) kinderrechtenperspectief?
1. Juridisch perspectief: Internationaal/Europees kinderrechtenkader
• IVRK (Verenigde Naties): 3 P’s
• Gen Comment n° 24 (VN Comité Rechten van het Kind) on Children’s Rights in Juvenile
Justice
• Gen. Comment n° 26 on children’s rights and the environment with a special focus on
climate change
• Guidelines on Child Friendly Justice (Council of Europe)
• Mensenrechten (EVRM): “kinderen zijn ook mensen”
2. Empirisch: “kinderrechten in actie”: (hoe) werken kinderrechten?
• Belang ook van procedural justice & legitimacy
• Niet kijken naar wat die verdragen en richtlijnen nu zeggen, maar vertrekken vanuit
praktijk. Hoe gaan kinderenne jongeren om met kinderrechten, hoe beïnvloeden die
de kinderen, vanuit politieverhoor, …
3. Empowerment van kinderen/jongeren
• Participatierechten van kinderen in besluitvorming (art. 12 IVRK)
• “Au sérieux” nemen van kinderen, betrekken van kinderen
• Voicen … and “give due weight” (zie ook week 3)
• Activistische invulling
4. Kinderrechtenproof wetenschappelijk onderzoek
2. Empirisch: procedural justice, trust & legitimacy
Tom Tyler (domain of police) => courts, prisons, … a variety of “social contexts” (Bottoms &
Tankebe, 2020)
• Why people obey the law? (2006)
• Why people cooperate? (2011)
Wat moet je ervoor doen dat mensen uit eigen overtuiging meewerken ipv door geweld.
Wanneer gaan burgers meewerken en wanneer niet.
-> Tyler: mensen moeten indruk hebben dat overheidsactoren legitiem zijn en dat ze die
vertrouwen omdat het gaat over eerlijke overheidsactoren die moreel correct operenen en
volgens regels die jouw correcte normen lijken.
Legitimate if… trust , because they are honest, morally just, operate appropriately and
protect/serve community
2
,Procedural justice: a means to attain legitimacy (procedurele rechtvaaardigheid als middel)
• Participate in decision-making processes and explain their story (to have a voice): als
burgers iets willen vragen dat er naar hen geluisterd wordt, naar hunk ant van het
verhaal luisteren
• Authorities need to act neutrally and upon consistently applied legal principles (need
for transparency and openness about the rules/procedures): neutral optreden -> niet
indruk geven van discriminerend te zijn, transparent zijn (uitleggen waarom je bv cel
gaat doorzoeken of identiteitscontrole doet)
• To be treated with dignity and interpersonal respect: burgers met respect en
waardigheid behandelen
• Community caring and serving: trustworthy motives: indruk hebben dat
overheidsactoren handelen vanuit bepaalde motieven die een vertrouwen opwekken
en aanvaardbaar zijn.
→ principes die volgens criminologen ook in andere contexten toepasbaar zijn.
Even more important for young people (Bernuz-Beneitez & Dumortier, 2018)
• Setting the tone: (eerste) interactie met burgers
• Children’s rights (art. 12 UNCRC, 1989) and child-friendly justice principles (Council of
Europe, 2010): op niveau van kind spreken, …
o accessible;
o age appropriate;
o speedy;
o diligent;
o adapted to and focused on the needs of the child;
o respecting the right to due process;
o respecting the right to participate in and to understand the proceedings;
o respecting the right to private and family life;
o respecting the right to integrity and dignity.
• Educational/pedagogical reasons: kinderen moeten leren omgaan met conflicten en
overheid. Les dat je als volwassenen aan kinderen moet leren. Doe je dit met veel
machtsvertoon, of met respect en waardogheid van de andere persoon
1. Procedural justice trumps the outcomes?
• Procedurele belangrijker dan uitkomst?
2. Empirical proof?
• How and why does procedural justice lead to legitimacy and obeying “by consent”?
How do these mechanisms work? Do they (constantly) work? In all settings (alike)?
• The need for qualitative research (observations/interviews) experimental settings
surveys: in echte settings en geen opgezette onderzoek doen
3. When procedural justice legitimises decisions that seem totally at odds with children’s
rights and best interests
• Systeem in vraag stellen: klachtrecht -> je bent wel nog altijd van je vrijheid beroofd
ookal kan je er dan over klagen.
3
, Kinderrechtenperspectief
Vierluik: zeker niet louter
juridisch, ook empirisch. Zou ook
tengoede moeten komen van
kinderen en jongeren.
Vertrekken vanuit wetenschappelijk
onderzoek: hoe zorg ik ervoor dat ik
kinderen laat participeren en
gewicht geef aan hun stem en er
iets mee gebeurt. In u onderzoek
inbouwen dat er iets empowering
inzit naar die kinderen en jongeren
toe. Dat je op die manier ook de
beleid en praktijk kan beïnvloeden
en visie van professionals kan
veranderen. En uiteindelijk het
juridisch perspectief
(kinderrechtenkader) kan
veranderen.
In eerste instantie wordt er altijd van top down bekeken, maar misschien is het is interessanter
om bottom up te werken. zodat kinderrechten efficiEnter worden.
4
