Warehousing Deel 1: Voorraadbeheer
Hfdst 13) Functies van de voorraad
Voorraden kun je binnen de onderneming in verschillende verschijningsvormen
tegenkomen. Bij een bakkerij zul je bv. aantreffen:
Grondstoffen (bloem, eieren, boter en melk)
Materialen (dozen, papieren inlegvelletjes en plakband)
Onderdelen (kersen, amandelen, abrikozen)
Halffabricaten (taartboden en banketbakkersroom)
Hoofd- en subcomponenten (kleine en grote vlaaien, compleet met vulling, maar nog
zonder verse slagroom)
Eindproducten of gerede producten (vlaaien compleet met slagroom, verpakt in een
doos)
Gereedschappen (bakvormen, gardes, mixers en spuitmonden)
Reserveonderdelen (reserve kneedarmen voor de deegmachine)
Al die voorraadvormen hebben gemeen dat ze dienen om twee processen te ontkoppelen.
De voorraad taartbodemens, bv, ontkoppelt een massaproductieproces waarin op een
efficiënte manier de uniforme en lang houdbare bodems worden gebakken, van een proces
waarin veel kleinere aantallen vlaaien worden gemaakt.
Door toevoeging van bederfelijke componenten worden de uniforme bodems veranderd in
bijzondere vlaaien, ze worden specifiek gemaakt. Maar voorraad kan ook andere functies
vervullen.
13.1) Soorten voorraad
13.1.1) De algemene functie van voorraad
De belangrijkste doelstelling waarom je voorraden aanhoudt, is het ontkoppelen van twee
delen van een goederenstroom, waarvan de processen elk een ander patroon hebben. Door
zo’n ontkoppeling vang je bv. verschillen in de doorstroomsnelheden van twee stromen op
of over een grondstof beschikken als er geen aanvoer is.
Bv. het waterbassin, dat kassenbedrijven gebruiken om zowel de ongelijkmatige aanvoer op
te vangen als de pieken en dalen in de vraag naar water.
1
,De voorraad in het bassin zorgt ervoor dat een tijdelijke verhoogde vraag niet direct
doordringt in de aanvoer en dat een tijdelijke stagnatie in de aanvoer de
afvoermogelijkheden niet blokkeert.
13.1.2) Ontkoppelingsvoorraden
We hebben nu gezien dat de belangrijkste functie van voorraden bestaat uit het
ontkoppelen van twee opeenvolgende (deel)processen van de goederenstroom, zodat deze
twee processen een zekere onafhankelijkheid ten opzichte van elkaar krijgen.
Hierdoor wordt het mogelijk om o.a.:
De efficiëntie te vergroten in de afzonderlijke deelprocessen
Of aanvoer van grondstof te verkrijgen los van productiecapaciteiten van die
grondstof.
Deze te ontkoppelen (deel)processen kunnen van alles zijn, bv inkopen en fabriceren,
fabriceren en assembleren, assembleren en controleren, produceren en verkopen,
assembleren en expediëren.
De ontkoppelingsvoorraden kun je onderscheiden in 5 subcategorieën, elk met een
specifieke functie of onstaansgrond:
1. Serie- of ordergroottevoorraad
2. Veiligheidsvoorraad
3. Anticipatievoorraad
4. Buffervoorrraad
5. Pijplijnvoorrraad : transportvoorraad en voorraad onderhanden werk
2
,SERIE- OF ORDERGROOTTEVOORRAAD
Onstaat als je uit economische en praktische overwegingen een grotere hoeveelheid
besteltof maakt dan je direct nodig hebt.
Een grote serie kan economische voordelen bieden. Bij produceren, omdat je dan minder
vaak de machines hoeft in te stellen. En bij inkopen, omdat je dan minder vaak hoeft te
bestellen en je mogelijke kwantumkortingen kunt bedingen.
Negatieve bedenkingen:
Het geïnvesteerde vermogen stijgt bij toename van de seriegrootte
Voorraadkosten nemen toe naarmate de bestelserie groter is
Risico op wijziging in de afname (bv. weer afhankelijke artikelen)
Risico op snel ‘verval’ van het artikel (bv. in de mode)
Tip goederen bij u in consignatie:
Uw leverancier doet u een interessant voorstel rond koopwaren die u niet meeteen
moet aankopen, maar die hij aan u in consignatie wil geven
Bij consignatie koopt u het product dus zelf pas op het moment waarop u het
verkoopt aan een klant. In de periode daarvoor heeft u het product enkel in
bewaring. Op kosten van de leverancier, pas na bepaalde periode betalen wat
verkocht
VEILIGHEIDSVOORRAAD
Een voorraad die je aanhoudt als extra, voor onvoorziene omstandigheden los van alle
economische of praktische overwegingen.
Voorraden van cruciale goederen in een ziekenhuis staan los van hoeveelheden,
doorlooptijden, kostprijs of andere economische redenen. Kortom het moet
voorradig zijn indien nodig (bv. zuurstof)
Voorraden die door een kortstondig gebrek enorme schade kunnen veroorzaken in
een verkoop of productie proces (bv. aardappelen in frietjesfabriek)
3
, De hoogte van de veiligheidsvoorraad staat geheel los van de seriegroottevoorraad. Het
verloop van de voorraad zal er in theorie uitzien zoals onderstaande figuur als er totaal geen
onvoorziene dingen gebeuren, heb je precies de veiligheidsvoorraad over op het moment
dat je een neiuwe serie ontvangt.
Statistische vooraadbeheer: veilige voorraad dient voor variaties in de vraag op te vangen,
gedurende de levertijd van de bestelde goederen, goederen die zeer wisselvallig zijn in het
aanbod op de markt en goederen die voor de ‘collega’s/concurrenten’ noodzakelijk zijn
(isolatie)
In principe kan men stellen dat een veiligheidsvoorraad in staat moet zijn ene buffer te
vormen tussen 2 aan of uitoveren in ‘moeilijke’ omstandigheden.
In statistische voorraadbeheer dient veiligheidsvoorraad ervoor om de variaties in de
vraag gedurende de levertijd van de bestelde goederen op te vangen en om fluctuaties
in de levertijd zelf op te vangen.
In MRP daarentegen dient veiligheidsvoorraad er alleen voor om fluctuaties in de
levertijd of in de geleverde aantallen op te vangen. Bv. bij wisselende opbrengsten van
een prodcutieproces.
Deze inschatting is afhankelijk van de gevolgen die ontstaan door een gebrek in aan of
uitvoer van het goed. Maw in de servicegraad voor de klant of de noodzaak ervan. Zo kan
men stellen dat de hoogte van een veiligheidsvoorraad evenredig is aan de ernst van het
gebrek van het goed.
Daarvoor is het raadzaam adequaat een studie te verrichten wat noodzakelijk en wat bijzaak
is = inzicht in het proces en in de kosten.
De gevolgen van een stockbreuk bepalen de hoeveelheid van een veiligheidsvoorraad.
4
