Les 1 heelkundig zorgtraject 1/10/2024
HOOFDSTUK 1: DEFENITIE/GESCHIEDENIS
Definitie heelkunde? = chirurgie (𝜒𝜀𝜄𝜌 + 𝜀𝜌𝛾𝜊𝜐), ‘de kunst om te helen’
Behandeling van medische aandoeningen mbv een operatie/interventie.
verschillende snijdende disciplines met aparte erkenningen (RIZIV: 1-xxxxx-yy-140)
Binnen de algemene chirurgie zijn 4 subspecialismes: cardiale – thoracale – viscerale – vasculaire
Geschiedenis:
1846: 1907:
1813:
eerste bloedgroep 1912:
1867-86: steriele
ingreep en + vaatanosto
asepsie handschoen
onder bloedtransf mose
en
narcose usie
1846: ingreep kon plaatsvinden door dit onder narcose te kunnen doen (1846: ether narcose), vanaf toen
al een ontstaan van die samenwerking tss anesthesioloog (William Morton) – chirurg (John Warren).
Lange tijd: wonde maken = infectie creëren. Van hieruit ook belangrijke ontwikkelingen van steriliteit,
asepsie (carbolzuur 1867, stoomsterilisatie 1886)
1813: vader van de chirurgie William Halsted: oa ontwikkeling chirurgische handschoenen, een van zijn
favoriete verpleegkundigen kreeg contact dermatitis en dan ging hij vragen aan Good Year om rubberen
handschoenen te maken voor haar en op gegeven moment werd dat een routine.
1907: Karl Landsteiner bloedtransfusie, ingrepen die zwaarder zijn langer duurden en meer bloedverlies
1912: Alexis Carrel: ‘Carrelpatch’, vaatanastomose op punt gesteld.
=> Ontwikkeling orgaantransplantaties nier-lever-long-hart
Chirurgen zijn een beetje ijdel en willen naam verbinden aan operatie of instrument gegeven.
HOOFDSTUK 2: DE CHIRURG EN ZIJN WERK
- Heelkundige interventies
Doel: pt zo snel mogelijk terug kan deelnemen aan de maatschappij, in veel gevallen betekend dat dat de
pt weer zijn werk kan hervatten. Met zo weinig mogelijk complicaties en neveneffecten terug actief weer
kan zijn. Dat kan gaan afhankelijk van type pt voor je: over traumatologie, acute levensbedreigende
situaties, pt een langere levensverwachting geven (levensbedreigende aandoeningen zoals kankers,
hartfalen perspectief bieden door bvb kanker weg te nemen of harttransplantatie te geven), fysische of
psychische(‘body image’) dysfuncties herstellen, behandeling van chronische pijn (verouderende bevolking
met knie- en heupproblemen), levenskwaliteit verbeteren. Snelle herintegratie in de maatschappij.
- Multidisciplinaire samenwerking
Zonder anesthesist of intensivist zijn ze niks, team van chirurgen die samen de wacht afwisselen, MOC als
oncologisch chirurg, collega chirurg bij grote ingrepen nodig, anesthesie/intensivist pre-/per-/postoperatief
(vb. Post Anesthesie Zorg Afdeling = PAZA), andere gezondheidszorgwerkers.
- Klinische activiteiten
1
,Hoofdzaak is operaties uitvoeren, maar dat kan je niet zomaar uitvoeren, heb je pt contact nodig: ingreep
uitleggen en toestemming vragen, dossier administratie, planning, postoperatieve zorg.
- Attitude
Verantwoordelijkheid, geen 9to5 job, fysiek zwaar (nachtwerk, lang rechtstaan, stress), handelen in belang
van de pt, bezorgd zijn om postop verloop.
HOOFDSTUK 3: HEELKUNDIGE PATIËNT
Profiel heelkundige pt is geen typisch profiel, kan van alle leeftijden maar type ingreep is verschillend.
- pasgeborenen: correctie congenitale afwijkingen (atresie)
- kinderen/jongeren: trauma (fracturen), locomotorisch (scoliose), infecties (appendicitis), tumoren
(sarcomen)
- ouderen: tumoren (borst, prostaat, long, colon, huid…) , degeneratieve aandoeningen (aorta kunstklep
vervanging), vasculaire problemen (aneurysma, atherosclerose)
CAVE co-morbiditeiten (vb klep vervangen, maar wat is die pt tegenover me, heeft die DM? Heeft die NI?
AHT? Hoe zwaar belast is die pt? Hoe operatief risico is deze ingreep? anesthesist ook)
Heelkundig risico = gesprek tss pt en chirurg, alles wat je gaat doen, alles heeft een bepaald risico:
Ongewilde neveneffechten, onverwachte verwikkelingen of overlijden, verlengd hospitaalverblijf, blijvende
invaliditeit.
“Primum non nocere”
Daarnaast ook angst bij de pt: voor de dood, voor ondraaglijke pijn, voor verminking, voor de prognose.
Ook veel zijn heel angstig van de anesthesie. niet altijd uitgesproken maar je moet je er bewust van zijn
op zo’n raadpleging dat dat bij zulke pt door het hoofd gaat. Daarom pt bedenktijdgeven, met kennis van
zaken inlichten (duidelijk maken wat keuzes inhouden met consequenties), geruststellen, niets opdringen.
informed shared decision making
informed consent
Mondelinge en/of schriftelijke toestemming (geen absolute toestemming nodig, tenzij bij onderzoek of
kinderen of in Engeland). Na ingreep, mogelijke probleempjes overlopen. Communicatie heel belangrijk!
Diagnose van een heelkundige aandoening:
ANAMNESE
Hoofdklacht en ziektegeschiedenis
Antecedenten
Medicatie(s)
KOZ
Noteer/scherts abnormale bevindingen
VERMOEDELIJKE DIAGNOSE (! Rekening houden met accuraatheid van diagnostisch onderzoek)
+ fail safe!! Het meest frequente/ergste eerst
UITLEG
LABO + TECHNISCHE ONDERZOEKEN (aanvraag nuttig en ‘ideaal’ voor pt? Invasiviteit – kostprijs – tijdsduur
– beschikbaarheid – therap/diagnost implicatie)
HOOFDSTUK 4: WONDBEHANDELING 08/10/2024
Handhygiëne: alcogel – handshoenen steriel/niet-steriel
Wonden (Vulnera)
= een trauma ontstaan door doorklieving van de huid of slijmvliezen.
2
, Belangrijk onderscheid tussen een chirurgische (wonde die de chirurg maakt om een toeganspoort tot het
lichaam krijgen, verworven met een klein mes) en niet-chirurgische wondes (gebeuren meestal
accidenteel).
Belangrijk de wonde te leren beschrijven: lengte – richting – diepte – eenvoudig/verwikkeld. Hoe
presenteert de pt met een wonde zich bij u als arts?
9 wondsoorten (wondbehandeling is hier afhankelijk van)
1) Snijwonde
Meestal veroorzaakt door scherp voorwerp, de randen zijn meestal vitaal en gemakkelijk te
approximeren
Gemakkelijk te hechten, doch rekening houden met diepte(beschadiging spier, zenuw, fascia..?)!
!Chirurgische wonde
2) Steekwonde
Door een puntig voorwerp zoals een mes of naald veroorzaakt. Zit het steekvoorwerp nog in het
lichaam? Welke onderliggende structuren zijn er geraakt? (Hoe lang is het voorwerp diepte?)
3) Schaafwonde
Meestal bij een val, oppervlakkige abberatie van de huid, tangentiele verwijdering van het
huidoppervlak. Leent zich niet om gehecht te worden, spontane heling vanuit germinatieve laag. (ev
huidgreffe bij extremen)
4) Kneuswonde
‘Plettrauma’, crush trauma van onderhuidse weefsels hematoom, necrose(debridement nodig)…
5) Scheurwonde
Gekenmerkt door verhakkeld voorkomen
6) Schotwonde
Doordat iemand beschoten wordt met een vuurwapen, waarbij een kogel een intrede (en uittrede)
uit het lichaam maakt. CT scan: in- en uittrede markeren Ctgrafische evaluatie traject.
= combinatie van steek + kneus + brand -wonde
7) Bijtwonde (steeds BESMET)
= combinatie van scheur + kneus -wonde
8) Vrieswonde – contact met extreme koude, vnl extremiteiten
9) Brandwonde (3-4 graden gecorr met hoe diep dat de lagen van de huid verbrand zijn) – contact met
extreme hitte
I: epidermale roodheid (erytheem) spontane genezing 3-5d
II: dermaal
Oppervlakkig (cap refill aanwezig)(blaren): spontane genezing 10-
21d
Diep (wit, gevoelloos): huidgreffe
III: subcutis (perkamenteus)= huidgreffe
IV: spier en bot: botgreffe en myocutane flappen
1ste opvang = - water, de rest komt later
- met regel van 9 opp van lichaam bepalen (inschatting vochtstatus)
- IV vocht toedienen
=> MDsamenwerking
Wondverzorging
1) Reinigen (stromend water/NaCl)
2) Ontsmetten waterige antiseptische oplossing – bloedstelping? – debridering (necrose)? – hechting?
3) Steriel verband
( 4) Immobilisatie (spalk) gips: watten! oedeem: hoogstand ) Vetverband schaaf-/brandwonde
Netje of Jersey
Wondzalven?
3 Wondteams?
Pijnmedicatie!!
Tetanusvaccinatie!
