MICROBIOLOGIE
Hoofdstuk 1:
Deel 0:
Hoofdstuk 0: Inleiding
Kan het model voor infectieuze ziekte tekenen en uitleggen.
Medische microbiologie
= tak van de microbiologie die zich bezighoudt met
het opsporen, identificeren en behandelen
van aandoeningen veroorzaakt door MO.
= bestudeert interactie tussen de mens en MO
Triade van ziekte
= traditioneel model voor infectieuze ziekte
Kan de rol van het agens bij een infectie beschrijven + voorbeelden
• AGENS (oorzaak van ziekte)
- Chemische (koolstofmonoxide,drugs), fysische (botsing tss 2 auto’s, hoge/lage
temp) of biologische (schimmels) oorzaak van ziekte
- Infectieuze ziekte : pathogene MO die interageren met de gastheer
- Medische microbiologie : infecties door MO bij de mens
- infectieuze agens (bacteriën, fungi, parasieten, virussen, prionen)
Kan de rol van de gastheer bij een infectie beschrijven + voorbeelden
• GASTHEER
- Arts = mens, dierenarts = dier, botanist = plant, microbioloog = bacterie
- Gevoeligheid hangt veel af van veel individuele eigenschappen
(=risicofactoren)
- Blootstelling : bepaald door gedrag bv. seksuele activiteit, hygiëne, …
- Risicofactoren = Gevoeligheid en respons : genetica, voedingsstatus,
immunologische toestand, anatomie, ziekte, medicatie, psychologische
factoren
1
,Kan de rol van de omgeving bij een infectie beschrijven + voorbeelden
• OMGEVING
- Externe factoren die het agens en de kans op blootstelling beïnvloeden →
biotisch of abiotisch
▪ Fysische factoren: geologie, klimaat
▪ Biologische factoren: insecten
▪ Socio-economische factoren: overbevolking, sanitaire
voorzieningen, gezondheidszorg
- Bepaalt of een interactie kan plaatsgrijpen, doorgegeven of behouden
wordt.
Vb: pathogeen in de darm (gastheer is de mens)
Plaatsgrijpen → toxinesstoffen produceren en zo alleen effect op darm
Doorgegeven → darmpatogen doorgegeven bij fecaliën of besmette handen
Behouden → darmpathogeen als die goed kan groeien in darm en ontwikkelen en zijn
metabolisme kan uitvoeren. In darmpathogeen komen want er zijn veel nutriënten en vb
de geschikte zuurstofomstandigheden om die kiem effectief te laten groeien
Vb COVID 19
Agens= Biologische oorzaak, meer specifiek, coronavirus
Gastheer= De mens
Omgeving= Grote groep mensen
Vector= Niet van toepassing
Voorkomen= hygiene
Kan de rol van een vector bij een infectie beschrijven + voorbeelden
• VECTOR (bij sommige ziektes)
- Organisme die de ziekte kan overbrengen door
de pathogeen te transporteren van de ene naar
de andere gastheer zonder zelf ziekte te
veroorzaken
Vb: malaria → parasiet wordt overgedragen
naar de mens via beet malariamug (mug bevat
plasmodium=micro-organisme)
Vector = mug
Agens = pathogeen micro-organisme
Gastheer = mens
2
,Deel 1:
Hoofdstuk 1: Principes van ziekte en epidemiologie
Kan het doel van pathologie uitleggen + Kan de subdomeinen van de pathologie
bespreken.
PATHOLOGIE, INFECTIE EN ZIEKTE
Pathologie: studie van ziekte
3 doelen:
1. Ethiologie: oorzaak ziekte
2. Pathogenese: manier waarop ziekte zich ontwikkelt
3. Structurele en functionele wijzigingen + effect op het lichaam
Infectie: invasie of kolonisatie van het lichaam door pathogene MO)
VS
Ziekte: abnormale toestand waarin delen van het lichaam of het volledige
lichaam zijn normale functie niet kan uitoefenen als gevolg van een infectie.
Meeste MO zijn NIET pathogeen
NORMALE MICROBIOTICA
Kan uitleggen hoe de microbiota ontstaat.
Net voor je geboorte, heb je nog geen microorganisme in je, je bent nog steriel. Wnr je
geboren bent dan pas microorganismen; Deze zijn afkomstig van de mama, omgeving,
dokter die in contact komt,verpleegster, zo eerste keer gekoloniseerd door
microorganismen. En zo ga je microbiota ontwikkelen. Int begin is die nog weinig
complex en zelf weinig hebt en moet nog verder gaan ontwikkelen. Dynamisch begrip,
gaat zich constant ontwikkelen.
Verschillende factoren zijn maar die ook afhangt van persoon tot persoon:
• Waar je bent geboren
(hygienisch/onhygienisch)
• Leeftijd moeder
1ste levensjaren gaat microbiota verder
ontwikkelen en steeds na verdere jaren
complexer worden, pas na je eerste-
twee drie levensjaren meer stabiliseren,
pas volwassenleeftijd meest complex, divers en redelijk stabiel. Antibiotica altijd effect
op microbiota op darm vb, altijd aantasten, kan door externe factoren worden aangetast
maar altijd verder stabiliseren. Microbiota belangrijk voor je gezondheid, dat is iets dat
zich constant gaat ontwikkelen dat betekent ook dat er geen enkel moment is waarop
dat er geen micro organismen in of op ons zijn voor elke menselijke cel.
3
, Kan de verdeling van de microbiota over het menselijk lichaam bespreken.
Kan positieve en negatieve effecten van de microbiota omschrijven.
Normale of residente microbiotica: MO die zo goed als
permanent bepaalde plaatsen van het lichaam koloniseren
en onder normale omstandigheden geen ziekte
veroorzaken.
à dient om ons te beschermen tegen pathogenen
Transiënte microbiotica: MO die slechts gedurende een
beperkte tijd het lichaam koloniseren en daarna terug verdwijnen.
Kan de factoren die de verdeling van de microbiota over het lichaam beïnvloeden
bespreken.
Distributie/ samenstelling oorzaken wrm anders in
lichaam:
• Nutriënten
• Fysische en chemische factoren (temp,licht,..)
• Verdedigingsmechanismen van de gastheer
• Mechanische factoren → tropisme: de samenstelling van
de microbiotica is niet homogeen verdeeld over het
gehele lichaam, MO hebben een voorkeur om bepaalde
zones te koloniseren
• Persoonsgebonden varatie (verschillende leeftijden vb stress , dingen die je
eet,..)
Kan het verband tussen de residente microbiota en de gastheer bespreken.
Competitieve exclusie of microbieel antagonisme: Residente
microbiotica voorkomt de overgroei van schadelijke pathogenen.
• Competitie nutriënten
• Productie van schadelijke stoffen voor invaderende MO
• Wijziging in omgevingscondities zoals pH en dizuurstof
→ verstoorde balans = ziekte!
Symbiose : het samenleven van 2 organismen waarbij minstens 1
organisme afhankelijk is van het andere.
A) Commensalisme = samenlevingsvorm tussen 2 organismen
waarbij 1 organisme voordeel haalt uit de interactie en het tweede
organisme geen voordeel maar ook geen nadeel ondervindt.
Vb staphylococcus
B) Mutualisme = samenlevingsvorm tussen 2 organismen waarbij
beide organismen voordeel halen uit de interactie
Vb E.coli
4