Resume
Samenvatting Criminologie van de strafrechtsbedeling: Van vervolging tot strafuitvoering
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting op basis van slides en aantekeningen. Met inbegrip van gastcolleges.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
InhoudInleiding.......................................................................................................................................... 4
1. Hoe denken we over misdrijf en straf....................................................................................... 4
2. De ‘logica’ van de strafrechtsketen – de echelons...................................................................5
2.1 De strafrechtsketen als een trechter................................................................................... 5
2.2 Verregaande juridisering..................................................................................................... 5
2.3 Ruimte voor beleid: ‘beleid voeren’.................................................................................... 5
2.4 Keuzes maken bij opsporing (Verhaege).............................................................................5
2.5 Keuzes maken bij vervolging (Colman)...............................................................................5
2.6 Keuzes maken bij straftoemeting (Verhaege).....................................................................6
2.7 De rechter als koorddanser................................................................................................. 6
2.8 Dispariteit........................................................................................................................... 7
2.9 Strafuitvoering (Verhaege).................................................................................................. 7
2.10 Besluit: de strafrechtsbedeling......................................................................................... 7
Hoofdstuk 1: geschiedenis van het strafrechtsdenken....................................................................7
1. Overzicht.................................................................................................................................. 7
2. Ancien Régime......................................................................................................................... 8
3. De Verlichting........................................................................................................................... 8
4. Het Positivisme...................................................................................................................... 10
5. Het Sociaal Verweer............................................................................................................... 11
6. Het Nieuw Sociaal Verweer.................................................................................................... 12
7. Recentere ontwikkelingen...................................................................................................... 13
7.1 Na de golden 1960’s......................................................................................................... 13
7.2 Maatschappelijke ontwikkelingen als katalysator.............................................................14
7.3 Herstelgericht model in België.......................................................................................... 15
7.4 Herstelrechterlijke bandering van bestraffing...................................................................15
7.5 Vanaf voormalig minister Geens tot vandaag...................................................................16
7.6 Vlaams Minister van Justitie.............................................................................................. 16
Hoofdstuk 2: Vervolging................................................................................................................ 17
1. Inleiding: de logica van de strafrechtsketen..........................................................................17
2. Voornaamste actoren............................................................................................................. 17
2.1 Minister van justitie........................................................................................................... 18
2.2 Openbaar Ministerie.......................................................................................................... 18
2.3 Onderzoeksrechter............................................................................................................ 20
3. Vervolgingsbeslissing: Instroom, doorstroom en uitstroom....................................................22
1
, 3.1 Instroom van zaken........................................................................................................... 22
3. Beslissingen op parketniveau............................................................................................. 24
3.2 Gerechtelijk onderzoek..................................................................................................... 27
3.3 Voorlopige hechtenis (VH)................................................................................................. 28
3.4 Beslissing tot vervolging................................................................................................... 29
3.5 Herhaling: instellen strafvordering....................................................................................30
4. Gastcollege: onderzoeksrechter Karel Van Cauwenberghe....................................................31
4.1 Rol van de onderzoeksrechter........................................................................................... 31
4.2 Voorlopige hechtenis......................................................................................................... 32
Hoofdstuk 3: Straftoemeting......................................................................................................... 35
1. Herhaling: instellen strafvordering......................................................................................... 35
2. Inleidende begrippen............................................................................................................. 35
3. De kunst van het straftoemeten............................................................................................ 38
4. Soorten straffen..................................................................................................................... 39
4.1 hoofdstraffen.................................................................................................................... 40
4.2 bijkomende straffen.......................................................................................................... 46
4.3 Internering: geen straf, maar veiligheidsmaatregel (gastcollege)....................................51
4.4 Modaliteiten van de strafoplegging...................................................................................51
5. Dispariteit.............................................................................................................................. 52
5.1 Motivering van de straftoemeting..................................................................................... 53
5.2 Verschillen in de straftoemeting: hoe?.............................................................................. 54
5.3 Naar straftoemetingsrichtlijnen en uniformisering straftoemeting?..................................57
5.4 Besluit dispariteit.............................................................................................................. 58
Hoofdstuk 4: strafuitvoering.......................................................................................................... 58
1. Algemeen kader..................................................................................................................... 58
2. Actoren................................................................................................................................... 60
2.1 Strafuitvoeringsrechtbanken............................................................................................. 60
2.2 FOD Justitie....................................................................................................................... 60
2.3 Gemeenschappen............................................................................................................. 61
2.4 Gedetineerden.................................................................................................................. 62
3. Aspecten van de rechtspositie van gedetineerden en geïnterneerden..................................64
3.1 Internationale verdragen.................................................................................................. 64
3.2 Nationaal: België en de gebrekkige rechtspositie van gedetineerden..............................65
4. Interne rechtspositie van gedetineerden............................................................................... 65
5. Toekomst gevangeniswezen................................................................................................... 71
6. Externe rechtspositie: gastcollege Eric Maes.........................................................................73
2
, 6.1 Inleiding............................................................................................................................ 73
6.2 Bevoegdheidsverdeling..................................................................................................... 74
6.3 Strafuitvoeringsmodaliteiten Minister van Justitie............................................................74
6.4 Strafuitvoeringsmodaliteiten strafuitvoeringsrechter en strafuitvoeringsrechtbank.........79
6.5 Aan de slachtoffers toegekende rechten...........................................................................87
6.6 Afsluitend.......................................................................................................................... 88
7. Internering (geen straf): gastcollege Joris D’Heedene...........................................................88
7.1 De nieuwe interneringswet............................................................................................... 88
7.2 Zorg en internering........................................................................................................... 91
7.3 Waar botsen we op........................................................................................................... 95
Criminologie van de
strafrechtsverdeling
3
, Inleiding
1. Hoe denken we over misdrijf en straf
Slingerbeweging strafrecht:
- Focus fluctueert tussen dader en daad doorheen tijd
Ancien regime (tem 18de E)
- Willekeur, recht op bestraffing was alleenrecht koning, bekentenis afdwingen,
voorbeeldstraffen
- “wrede Middeleeuwen” versus recent onderzoek (niet even wreed dan werd gedacht)
- Voornamelijk focus op vergelding en afschrikking (algemene preventie)
Verlichting en Klassiek Strafrecht (18-19de E)
- De mens is een rationeel wezen, sociaal contract, Magna Charta v/h strafrecht (legaliteit-
proportionaliteit- subsidiariteit), vaste straffen, geen individualisering, schuldnotie centraal
- Voornamelijk focus op vergelding (maar ifv sociaal contract), algemene preventie
(afschrikking), bijzondere preventie (geboorte gevangenisstraf)
Focus daad, schuld en rationele mens
Positivisme (2de helft v/d 19de E)
- Misdrijf gevolg causale factoren, de mens heeft geen vrije keuze, gedetermineerd, sociaal
gevaarlijkheid, Magna Charta op de helling, verschuiving van daad naar dader, sanctie
- Focus op bijzondere preventie en resocialisatie (sanctie)
- Vergelding = zinloos!!
Focus dader en gedetermineerde mens
Sociaal Verweer (2de helft v/d 19de E)
- Combinatie Verlichting en Klassiek Strafrecht en Positivisme
- De maatschappij beschermen (‘verweren’), de mens heeft een ‘zekere vrijheid’ , het
eclecticisme van Prins (= tweesporenbeleid)
- ‘Normale’ delinquenten versus andere delinquenten, straffen versus maatregelen
(“geestesgestoorden en jeugdigen”)
Na WOII
- Overgangsfase, bloei, welvaartstaat en verzorgingsstaat
- Uitbouw sociale vangnetten (verkleint kans tot criminaliteit)
Nieuw Sociaal Verweer (na WOII)
- Reactie op gruwel WOII
- Aandacht voor persoonlijkheid & sociaal milieu (zie ‘oud’ sociaal verweer),
individualisering, mét aandacht voor de rechtspositie v/d dader (legaliteit)
- Resocialisatie centraal
Vandaag: diverse stromingen
- Straf = diverse straffen
- Streven naar evenwicht tussen vergelding, afschrikking, resocialisatie en herstel
- Rechter als koorddanser = veel keuzemogelijkheid en bijkomende mening v publieke
opinie
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur marteottoy. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
62774 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans