CHEMIE: STRUCTUUR
KENNIS VOOR PRACTICUM
BENAMING MATERIAAL
Maatcilinder Beker Maatkolf Erlenmeyer
Pipet Buret Draadnet Dubbele noot
Porseleinen driehoek Pipetteerpomp Gummipeer
Gebruik pipet? Pipet verticaal, maatkolf hoek 45° à laten uitlekken maar niet uitblazen
Buret? Geen luchtbellen!
VEILIGHEIDSSYMBOLEN
Ontplofbare stoffen Oxiderende stoffen
Acuut toxische stoffen voor aquatisch Acuut toxische stoffen
milieu
Acuut toxische stoffen: irritatie Bijtend voor metalen, huid
Ontvlambare stoffen Inhalatieallergenen, kanker
Gassen onder druk
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
CHEMIE/SCHEIKUNDE
= studie materie, eigenschappen materie, veranderingen (reacties), energieveranderingen
à samenstelling, structuur
ONTWIKKELING
,ALCHEMIE: observatie en experiment à GENEESKUNST à ECONOMIE (kleurstoffen, potten, …):
observatie, hypothese, experiment, theorie
LAVOISIER: O2 wordt opgenomen bij verbranding, water ≠ element, …
PRIESTLEY: synthese stoffen, grafiet geeft stroom, …
MATERIE
= alles wat in de kosmos massa en volume heeft
3 fysische eigenschappen ⚠à Chemische opbouw veranderd NIET
FYSISCHE EIGENSCHAP: geen verandering chemische samenstelling
ó CHEMISCHE EIGENSCHAP: chemische verandering à omzetting in andere stof
EXTENSIEVE EIGENSCHAP: afhankelijk van hoeveelheid materie
ó INTENSIEVE EIGENSCHAP: onafhankelijk van hoeveelheid materie
MENGSELS: MEESTE VOORKOMEN VAN MATERIE
à HETEROGEEN: zichtbare fasegrenzen bv. rots in water, bloed
à HOMOGEEN: onzichtbare fasegrenzen (componenten gemengd in kleinste vorm)
è Beide samengesteld uit zuivere stoffen è scheidingstechnieken nodig om deze te bekomen
FYSISCHE SCHEIDINGSTECHNIEK: stoffen scheiden zelf van elkaar zonder te veranderen bv. filtratie
ó CHEMISCHE SCHEIDINGSTECHNIEKEN: chemische reactie vindt plaats bv. elektrolyse
Elementaire stoffen/elementen
Kunnen niet verder ontleed worden
⚠Wet van behoud van massa en wet van behoud van energie⚠
HOOFDSTUK 2: ATOOMTHEORIE
FUNDAMENTELE CHEMISCHE WETTEN
WET VAN BEHOUD VAN MASSA WET VAN CONSTANTE SAMENSTELLING
LAVOISIER PROUST
In gesloten systeem, blijft totale massa Zuivire verbinding bevat exact zelfde elementen met
behouden zelfde massa-verhouding
Bv. CaCO3 heeft altijd 40% Ca
WET VAN DE MEERVOUDIGE VERHOUDINGEN
Als 2 elementen A en B reageren en meerdere verschillende verbindingen kunnen vormen, kunnen de
verhoudingen van massa’s van B die reageren met zelfde massa van A, herleid worden tot kleine gehele
getallen.
Vb. Massa N die reageert met 1g O: 1,7g; 0,8g; 0,4g à 1,8/0,9 = 2 … è massa-verhouding
ATOOMTHEORIE VAN DALTON: 4 POSTULATEN
Chemische wetten verklaren
1. Materie is opgebouwd uit atomen: zeer kleine, ondeelbare en onvernietigbare deeltjes
2. Elementen bevatten identieke atomen: zelfde massa en eigenschappen (anders dan andere)
3. Verbinding is opgebouwd uit minstens 2 verschillende elementen, in vaste en constante verhouding
4. Chemische reactie: stof veranderd (organisatie atomen), atomen zelf niet
è ⚠massa = eigenschap atoom à enkel te kennen t.o.v. ander element (relatief) want te klein
HYPOTHESE AVOGADRO: bij constante druk en temperatuur van gas, bevatten zelfde volume, zelfde
aantal deeltjes
, Deeltje Massa Lading
Elektron 9,1094 . 10-31 kg -1,6022 . 10-19 C
NUCLEAIRE ATOOMMODEL Proton 1,6726 . 10-27 kg +1,6022 . 10-19 C
Atoom is opgebouwd uit nog kleinere deeltjes Neutron 1,6726 . 10-27 kg 0
ELEKTRON KERN
Negatief Protonen en neutronen (zelfde massa)
Thomson: in homogene, positieve diffuse Rutherford*: positieve zit in kern met hoge dichtheid
à Plumpudding-model elektronen buiten kern in ijle ruimte
è Lading elektronen = lading proton
Verschil chemische eigenschappen? Aantal en schikking van elektronen in elektronenwolk
𝑨 A Massagetal: p+ + n0
𝑿
𝒁 Z Atoomgetal: #p+ = #e-
* Experiment: lodenkamer, waar alphastraaltjes uit komen naar hele
dunne gouden (veel e-) folie. Klein aantal alphastralen bogen toch af
à e- zorgen voor chemisch gedrag è iets heel klein moet ze weerkaatsen è kern
ATOOMMASSA
12
C = standaard
!( "#
!# )
Atoommassa-eenheid u: 1 u = 1,66054 . 10-27 kg è= à 𝑚( %&'𝐶 ) in U = 12, 000
%&
PERIODIEKSYSTEEM: TABEL VAN MENDELEJEV (118 ELEMENTEN)
GROEP = Kolom: gelijkaardige chemische eigenschappen PERIODE = Rij: valentie-e-
Binnenste transitie-elementen: Lanthaniden en actiniden
Metalen – metalloïden (ertussen) – metalen
Ia Alkalimetalen IIa Aardalkalimetalen
VIIa Halogenen 0 Edelgassen
Iva koolstofgroep
ISOTOPEN
Zelfde element, verschillend aantal neutronen, verschillend massagetal bv. &( &%
%(𝑁𝑒 𝑒𝑛 %(𝑁𝑒
MASSASPECTROMETER
Materie via inlaat in meter à verdampt + gebombardeerd met elektronen (hoge energie)
à atomen verliezen e- à ° positieve atomen à elektrisch veld versnelt ionen naar
magnetisch veld à pad ionen wordt afgebogen à zware ionen = kleine afbuiging à
detector
è scheiding van deeltjes volgens massa
HOOFDSTUK 3: VERBINDINGEN
MOLECULEN EN IONEN
VERBINDING = combinatie van atomen ó MONO-ATOMISCH (enkel edelgassen in natuur)
à contact via e--wolk
COVALENTE BINDING IONBINDING
Tussen 2 niet-metalen Tussen metaal en niet-metaal
Gemeenschappelijke elektronenparen Kation van M (+), anion van NM (-)
= zouten à Bij groot aantal atomen: kristal (3D)
NOMENCLATUUR
Covalente verbinding
Mono – di – tri – tetra – penta- hexa – hepta- octa – nona – deca – undeca – dodeca- poly
NH 3 = Ammoniak
Atoomionen
Positief = -ion bv. Fe2+ = ijzer (II)-ion Negatief = ide-ion bv. N3- = nitride-ion
Meeratomige kationen of radicalen