Notes de cours
Nota’s alle lessen consumentenrecht (Steennot- 2024/25)
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Dit document bevat nota's van alle lessen consumentenrecht gedoceerd door professor Steennot (in academiejaar 2024/25).
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
CONSUMENTENRECHTALGEMENE INFORMATIE
DOEL VAN HET VAK
- Bescherming van de “consument” in de verhouding tot ondernemingen
o Analyse bestaande regelgeving + rechtspraak Hof van Justitie (selectie)
o Toepassing van bestaande regelgeving
o Kritische reflectie (je mag eigen cases doorsturen)
Worden consumenten voldoende beschermd? Zijn zij in staat om hun rechten
daadwerkelijk te laten gelden? Of zijn consumenten net te veel beschermd?
Kost van bepaalde verplichtingen te groot?
Streven naar evenwicht
Consumentenbescherming VS streven naar meer duurzame samenleving
Bv. herroepingsrecht = essentiële tool consumentenrecht, maar aan
uitoefening is ecologische kost verbonden want goederen in grotere mate
gaan verplaatsen
Bv. wettelijke garantie, moeten consumenten nog recht hebben om vrij te
kiezen tussen herstel en vervanging?
- Boek VI WER (= kern Belgische consumentenrecht o.m. onrechtmatige bedingen, overeenkomsten op
afstand) + Boek XIX WER (laattijdige betaling schulden, dit boek was er nog niet toen we in tweede
bachelor zaten) + bepaalde “bijzondere” wetgeving (o.m. wettelijke garantie)
o (niet Boek VII WER => privaat bankrecht)
BEGINCOMPETENTIES
- Weinig, “gezond verstand”
- Elementaire principes verbintenissenrecht
- Kader economisch recht, weten wat herroepingsrecht is bv.
INTERACTIVITEIT IN DE LESSEN “OLD STYLE”
PRAKTISCHE INFORMATIE
- E-mail (praktisch): Sophie.Ossemerct@ugent.be
- E-mail (inhoud): Reinhard.Steennot@ugent.be
- 0498/066387 (indien problemen om aanwezig te zijn op examen)
- Lesopnames
- Cursus:
o Slides (voorafgaand aan de les beschikbaar via Ufora) + nota’s
Alles wat de prof zegt, kennen
o Te kennen voor het examen: wat behandeld wordt in de les
o Arresten Hof van Justitie (vermeld op de slides): enkel te kennen in de mate waarin ze
behandeld worden in de les (er moeten ook geen namen van arresten gekend worden, wel de
principes die in het arrest vervat zitten)
Ter voorbereiding van de les zal u soms een arrest moeten lezen
Bijzonder veel rechtspraak, ongelofelijke evolutie tussen de eerste keer
consumentenrecht (2003) => toen weinig rechtspraak, nu heel veel belangrijke
arresten
- Optioneel : Handboek Consumentenbescherming en Marktpraktijken
1
, - Discussiefora via Ufora (vragen + “uit het leven gegrepen”)
- Wetgeving:
o Gebruik tijdens lessen en examen (niet geannoteerd: codex economisch en burgerlijk recht,
de rest mag je printen van website BS = alles mag je meenemen)
o Onderlijnen of markeren van de tekst mag; cijfers, letters of tekens aanbrengen mag niet (cfr.
wetboekenreglement)
- Examen
o Mondeling (met schriftelijke voorbereiding – 15 min dus wetgeving gebruiken)
“gesprek over consumentenrecht”
o Beoordeling: kennis, (kritisch) inzicht, structuur
o Januari 2024: onderling wisselen toegestaan mits voorafgaand akkoord
o Gebruik alle nationale en Europese wetgeving is toegelaten
o Verschillende vragen (3 verschillende vragen over verschillende stukken)
CONSUMENTENRECHT IN DE EU
INLEIDING
(OMZETTING) EU-RECHT
• Meeste regelen inzake consumentenrecht zijn de omzetting van EU-Richtlijnen
• In je jaren 90 is de EU wetgever reeds gestart met het harmoniseren van regelen
consumentenrecht. Hoofdzakelijk door richtlijnen uit te vaardigen, deze moeten dus worden
omgezet in intern nationaal recht. Vooral in WER (boek VI en VII)
• Maar niet alles komt vanuit de verplichtingen EU-niveau. Bv. wanneer je een
dienstenovereenkomst van bepaalde duur sluit, dan bevat deze een clausule van
stilzwijgende verlenging – duur 1 jaar verstreken en contract wordt automatisch verlengd
voor nieuwe periode dus wanneer consumenten zich niet op tijd gingen verzetten => gevolg:
opnieuw voor een jaar verbonden
• Consumenten bijzondere bescherming: eens stilzwijgende verlenging heeft
plaatsgevonden – te allen tijde kosteloos opzeggen (met maximum opzegtermijn van
2 maanden) => is een Belgisch initiatief
• Nieuwe boek XIX WER komt volledig uit Belgisch initiatief
• Omzetting geschiedde in
• (hoofdzakelijk) Boek VI WER
• voorheen Wet Handelspraktijken (1991) / Wet Marktpraktijken (2010)
• oud BW (toekomstig boek 7 BW)
• regelen met betrekking tot wettelijke garantie (lichamelijke roerende zaken, digitale
inhoud en digitale diensten naar aanleiding van de digitalisering)
• boek 7 zal niet veel wijzigen aan wettelijke garantieregeling want grotendeels
geharmoniseerd aangezien dit komt van Europa
• Afzonderlijke wetgeving
2
, • Pakketreizen => bijzondere wet om de reiziger (zwakker partij) te beschermen
In België heb je geen wetboek consumentenrecht (in Frankrijk wel)
• Belangrijke rol weggelegd voor Hof van Justitie
• Grotendeels omzetting Europees consumentenrecht (richtlijnen en verordeningen)
=> dus belangrijke rol HvJ
• Interpretatie – prejudiciële vragen (1)
• => in bepaalde gevallen nieuwe regelen gecreëerd, wat met
scheiding der machten? HvJ heeft het de facto gedaan, maar zal dit
niet zelf aangeven, wel onder mom van interpretatie nieuwe
verplichtingen creëren => zeer “activistisch”
• Bv. recht op compensatie bij langdurige vertraging van een vlucht
=> indien consument meer dan 3 u later dan voorzien aankomt op
bestemming => recht op schadevergoeding (forfaitair) tenzij
“overmacht”
• Annulering, niet aan boord mag van vlucht, niets over
compensatie bij langdurige vertraging => HvJ heeft
geoordeeld dat recht op compensatie aanwezig moest zijn
want is vergelijkbare situatie! (onder mom van
interpretatie en inroepen gelijkheidsbeginsel)
• Zijn nationale regelen in overeenstemming met het Europees recht (primair
verdragsrecht en secundaire wetgeving (richtlijnen bv.)? (2)
• Oordelen of additionele bescherming die voorzien is op nationaal
niveau in het kader van minimale harmonisatie, of additionele
bescherming verenigbaar is met primaire verdragsrecht. Bij
diensten => toetsen aan dienstenrichtlijn maar vergelijkbare
principes als primair verdragsrecht
HOOG BESCHERMINGSNIVEAU
Meeste regelen Belgisch consumentenrecht vormen de omzetting van regelen van Europees recht, waar haalt
Europa de bevoegdheid om regelen inzake consumentenrecht te gaan harmoniseren? VWEU => 2 belangrijke
gronden die de Europese wetgever toelaten om regelen van consumentenrecht te harmoniseren
• Europese rechtsgrond regelen consumentenbescherming
• Harmonisatie met het oog op de realisatie van de interne markt (art. 114 VWEU) => altijd
hierop steunen, creatie van interne markt. Dit betekent dat de Europese wetgever die
harmonisatie van het consumentenrecht als voorwaarde ziet voor realisatie van de interne
markt. Achterliggende gedachte? Door te zorgen voor gelijke bescherming voor de
consument, het vertrouwen van de consument in aankopen van grensoverschrijdende
goederen en diensten gaan vergroten => consument maakt zich minder zorgen over
toepasselijke recht omdat bescherming geharmoniseerd is => overal dezelfde rechten gaan
verkrijgen. Confident consumer argument => vertrouwen consument in interne markt gaan
3
, versterken, waar hij ook koopt binnen de interne markt => zelfde of vergelijkbare
bescherming gaan genieten
• standpunt onderneming: consumenten gaan meer bereid zijn om bij buitenlandse
ondernemingen te gaan kopen, zouden ondernemingen ook meer bereid kunnen zijn
om hun goederen of diensten grensoverschrijdend aan te bieden? Geen zorgen
maken over inhoud consumentenrecht in andere lidstaten, volstaan om je eigen
regels te gaan volgen en dus geen beroep doen op dure juristen om te gaan kijken
welke het recht is dat van toepassing is in bv. Frankrijk, Nederland… = kostenreductie
• feiten: verschillende harmonisatietechnieken, indien consumentenrecht 100%
geharmoniseerd was met verordening dan zouden bovenstaande argumenten
volledig opgaan, maar dat is niet gebeurd. Heel beperkt aantal Europese
verordeningen inzake consumentenbescherming, meeste zijn richtlijnen die moeten
worden omgezet + we zien dat bepaalde richtlijnen minimaal geharmoniseerd zijn
• Minimale harmonisatie : je kan meer bescherming toekennen (additionele
bescherming bieden = gold plating doen ) bv. vorige regeerakkoord:
basisprincipe bij omzetting regeling consumentenrecht niet aan gold plating
doen, dus geen bijkomende bescherming, zelfs niet wanneer we dat kunnen
en er dus minimale harmonisatie is = politieke keuze met als doel Belgische
ondernemingen niet aan meer verplichtingen te onderwerpen dan
buitenlandse ondernemingen en daardoor in slechte concurrentiepositie
zouden komen
• Bescherming van de economische belangen van consument (art. 169 VWEU) => mogelijkheid
biedt om regelen uit te vaardigen die tot doel hebben de zwakkere partij te gaan
beschermen, maar Europese wetgever gaat zich bijna nooit (exclusief) op deze rechtsgrond
steunen
• Maximale harmonisatie is enkel mogelijk ogv artikel 114 VWEU => het kan dus niet op basis
van art. 169 VWEU, enkel op basis van interne markt!
• Bescherming zwakke partij is niet enige doelstelling harmonisatie regelen
consumentenrecht, doelstelling is wel realiseren interne markt! je mag hier niet
uit afleiden dat consumentenbescherming geen prioriteit zou zijn van de EU (blijkt
uit VWEU en Europese Handvest)
• Vereiste van een hoog bescherminsniveau ( betekent niet dat men in Europese wetgeving
het hoogst mogelijke beschermingsniveau gaat opnemen, wel een “hoog”)
• artikel 12 + 114 VWEU
• artikel 38 Handvest Grondrechten EU
• Herhaald in Europese Richtlijnen
• Basisbeginsel in de rechtspraak van het Hof van Justitie (bij interpretatie van regelen:
gelet op doelstelling hoog beschermingsniveau, gaan we bepaalde regel op een vaak
consumentvriendelijke manier gaan interpreteren, zonder daarbij de rechtmatige
belangen van ondernemingen uit het oog te verliezen = samenkomen van twee
basisdoelstellingen (realisatie interne markt + creëren hoog beschermingsniveau))
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur MarieVdp. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,66. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
56326 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans
