Luna De Bock
Voedingsmiddelenleer
Werkcolleges
Les 1: het etiket
Niet verplichte gegevens op het etiket
Verplichte gegevens
(vrijwillige vermeldingen)
1. Verkoopbenaming
2. Ingrediënten (met vermelding van
eventuele allergenen)
3. Voedingswaarde 1. Merknaam
4. Inhoud of het nettogewicht 2. Fantasienaam
5. Houdbaarheidsdatum 3. Referentie inname (RI)
6. Bewaarvoorschriften en de 4. Voedings- en gezondheidsclaims
gebruiksvoorwaarden 5. Labels, logo's en scores
7. Gegevens van de fabrikant, 6. Lotnummer
verpakker of verkoper 7. Streepjescode
8. Plaats van oorsprong of herkomst
9. Gebruiksaanwijzing (indien van toepassing)
10. Alcoholgehalte (indien van toepassing)
OPMERKING:
(1) Verkoopbenaming ‘yoghurt’ mag enkel gebruikt worden bij producten op basis van ….
(2) Wat is het verschil tussen volgende verkoopbenamingen: ‘fruitsap’, ‘fruitdrank’ en ‘nectar’?
Verplichte gegevens: de ingrediënten (met vermelding van eventuele allergenen)
➢ Lijst
➢ Lengte kan aanwijzing zijn -> bewerkingsgraad
Vereisten voor de ingrediëntenlijst:
• Dalende volgorde
• Als bep ingrediënt op verpakking staat afgebeeld of voorkomt in de verkoopnaam =>
verplicht om % weer te geven
• Allergenen !
Een ingrediëntenlijst is NIET ALTIJD verplicht. Onbewerkte producten die uit 1 ingrediënt bestaan
zijn namelijk niet verplicht om dit te vermelden.
➢ Ook dranken met een alcoholgehalte van meer dan 1,2 vol% zijn niet verplicht om de
ingrediëntenlijst te dragen.
1
,Luna De Bock
Indien de ingrediëntenlijst niet verplicht is:
• ‘bevat….’
• Onverpakte producten -> zelf achter vragen !
Allergenen als ingrediënt
Veertien verschillende stoffen zijn opgenomen in de lijst van belangrijkste allergenen, die
intoleranties of –allergieën kunnen veroorzaken (zie uitgebreide beschrijving op pagina 13 in de
cursus)
E-nummers als ingrediënt
• Eigenschappen verbeteren vh product
• Vaak zijn dit kleurstoffen, smaakversterkers en conserveermiddelen.
• Het zijn toevoegingen, ook wel additieven genoemd.
Type additief E-nummers
Kleurstoffen Nummers tussen 100 en 200
Conserveermiddelen & voedingszuren Nummers tussen de 200 en 300
Antioxidanten en voedingszuren Nummers tussen de 300 en 400
Er zijn 3 soorten E-nummers:
1. Natuurlijke stof: komt uit de natuur. => plantaardig of dierlijke oorsprong.
2. Synthetische stof: is in het laboratorium gemaakt. Deze komen niet in de natuur voor.
3. Natuuridentieke stof: deze komen van nature voor in planten en dieren, maar worden
kunstmatig in de fabriek gemaakt.
Zijn E-nummers schadelijk voor onze gezondheid?
E-nummers moeten niet vermeden worden en zijn veilig. Enkel mensen met ‘fenylketonurie’ (PKU)
of een sulfietovergevoeligheid moeten bepaalde E-nummers mijden.
2
,Luna De Bock
Verplichte gegevens: voedingswaarde/nutritionele waarde
Deze informatie geeft je een idee van de hoeveelheid energie en gehalte aan bepaalde *
voedingsstoffen en is verplicht om te vermelden op het etiket.
Hieronder een overzicht van de items die verplicht zijn om te vermelden in de voedingswaarde-
informatie en de vrijwillig te vermelden gegevens:
Verplichte items in de voedingswaarde- Vrijwillig te vermelden items in de
informatie voedingswaarde-informatie (niet verplicht)
1. Gehalte aan zetmeel
1. Energiegehalte
2. Gehalte aan polyolen
2. Vetgehalte
3. Gehalte aan verzadigde vetten 3. Gehalte aan enkelvoudig onverzadigde
4. Koolhydraatgehalte vetzuren
4. Gehalte aan meervoudig onverzadigde
5. Suikergehalte
vetzuren
6. Eiwitgehalte
5. Cholesterolgehalte
7. Zoutgehalte
6. Vezelgehalte
7. Vitaminen en mineralen (en indien vermeld,
DEZE MOETEN VERPLICHT IN BOVENSTAANDE moeten deze ook in % vermeld worden)
VOLGORDE VERMELD WORDEN.
De voedingswaarde/nutritionele waarde is NIET VERPLICHT om te vermelden indien:
• Het product/voedingsmiddel onbewerkt is en maar uit 1 ingrediënt bestaat (bv verse
groenten en fruit)
• Het kruiden, specerijen, water, azijn of thee is
• De verpakking te klein (<25 cm2) is
• De producten pas bij aankoop verpakt worden (bv vlees bij de slager)
Verplichte gegevens: de inhoud of het nettogewicht
Dit is het gewicht van het product ZONDER de verpakking.
Vaak staat er achter het nettogewicht volgend symbool: ℮
• Dit symbool staat voor ‘estimated’. => GEMIDDELDE
• Indien het product GEEN estimated-symbool bevat moet het product MINIMAAL de
aangegeven hoeveelheid bevatten
Verplichte gegevens: houdbaarheidsdatum
Zolang de verpakking niet geopend is en je het product bewaart volgens de bewaarvoorschriften,
kan het product bewaard worden tot de houdbaarheidsdatum die op de verpakking staat geprint.
3
, Luna De Bock
Er zijn twee varianten:
1. Te gebruiken tot (TGT) en
2. Ten minste houdbaar tot (THT).
houdbaarheidsdatum betekenis voorbeelden
= ten minste houdbaar tot gekoelde, ingevroren,
Deze geeft aan tot en met welke datum het gedroogd en ingeblikte
voedsel de juiste kwaliteit heeft. producten.
THT (dd/mm/jjjj)
Mits de verpakking onbeschadigd is en het Bijvoorbeeld: pasta, rijst, olie,
eten er nog goed uitziet, smaakt en ruikt, chocolade, melk, fruitsap,
kan het NA DATUM nog gebruikt worden. koekjes,....
= ten minste houdbaar tot = hetzelfde als
hierboven, enkel andere notatie
THT (mm/jjjj) Conserven
Deze notatie mag enkel gebruikt worden bij
voedingsmiddelen die langer dan 18
maanden houdbaar zijn
= te gebruiken tot
Deze geeft aan tot en met welke datum het
voedsel veilig mag gebruikt worden. Zeer bederfelijke producten
TGT (dd/mm/jjjj) Na deze datum mag het voedingsmiddel
NIET meer geconsumeerd worden. Door Bijvoorbeeld: vers vis/vlees,
het voedsel vlak na aankoop in te vriezen, verse yoghurt, gehakt,...
kan de houdbaarheid verlengd worden tot
na de TGT-datum.
➢ Ten minste houdbaar tot: kwaliteit
➢ Te gebruiken tot: voedselveiligheid
** Too good to go
Zie p 20 !
Houdbaarheidsdatum altijd verplicht?
Bovenstaande informatie is verplicht om te vermelden op het etiket. Bij producten die minder
bederfelijk zijn, is het NIET verplicht. Bijvoorbeeld: azijn, zout, suiker, kauwgom, sterk alcoholische
dranken, wijn,... Het hoeft ook niet altijd vermeld te worden op verse groenten en fruit: je ziet zelf
vaak al dat de kwaliteit achteruitgaat
4