POLITIESTUDIES ’24-‘25
- Handboek ‘Blauw’
- GEEN codex gebruiken op examen
Leesopdracht
- Kies extra hoofdstuk in het handboek (interesse!)
o NIET: hfdst 7/ Hoofdstukken behandeld in de les
- Zoek een wetenschappelijk artikel dat bij het hoofdstuk hoort
o Enkel uit opgegeven tijdschriftenlijst (zie canvas)
o Link deze aan elkaar, reflecteer over waarom er een verband is tussen deze
hoofstukken, waarom gekozen, waarom interessant etc.
- Examen: 4/20
o Reflecteer over de links tussen hoofdstuk en wetenschappelijk artikel
o Max 5 min
o Breng wetenschappelijk artikel mee naar het examen en je mag een fiche
maken met puntjes voor het examen.
Examen:
- Registreren via Canvas (nog te zien)
- Een overzicht met tijdslot wordt toegezonden
- Kom 30 min vooraf
- Verwittig indien je niet komt
- 4 vragen over leerstof – 1 vraag leesopdracht
1: DE MAATSCHAPPELIJKE OPDRACHT VAN DE POLITIE ALS
TERUGKEREND VRAAGSTUK
Politieabolitionisme = mensen die de politie willen afschaffen.
Defund the Police: beweging die ontstaan is. ‘Disband, disempower and disarm the police’,
gaat de institutionele functie van de politie in vraag stellen. . De democratische
politiebeweging staat onder druk. Vooral tijdens Covid was er een schietinicident waar jonge
man kogels in lijf heeft gekregen. Het verhaal van George Floyd, koopt alochol gaat in auto
zitten en zit die alcohol daar te consumeren, blijkbaar had hij die niet betaald (met vals dollar
briefje). De politie haalt hem uit de auto, begint lastig te doen en de politie roept versterking.
George wil niet naar politiekantoor beland op grond met knie in de nek. Die man heeft 6
minuten met zijn knie in de nek gelegen, hij krijgt herhaardelijk signaal dat hij aan het stikken
en toch blijft hij duwen. ➔ de politie in Amerika heeft niet meer het beeld van politie is
bescherming, in Amerika geven zwarte mensen die kinderen hebben ‘the talk’ d.w.z. dat ze
zeggen tegen hun kinderen dat ze politie met onveiligheid associeren. In Amerika stuur je uw
kind de straat op met risico dat je politie tegenkomt en er niet meer uitkomt. ➔ Politie staat
niet meer symbool voor bescherming, maar mogelijke dood (voor de zwarten). Witte mensen
ervaren dit niet.
1
,Al meer dan 40 jaar doen we hervormingen in de politionele organistatie, maar het werkt niet.
in een boek van Alex Vitalli roept men op voor iets anders.
De legitimeit van de politie staat onder druk.
Bij ons heb je de identiteitscontrole. Die lopen soms wel is uit de hand.
MAATSCHAPPELIJKE OPDRACHT VAN DE POLITIE
- Politiemandaat
o Ze krijgen mandaat van overheid.
o Overheid (politie als verlengstuk van de uitvoerende macht)
o Monopolie van geweld ( dwang)
- Symnolische en maatschappelijke functie vb. het uniform
o Brengt sociale orde
o Formele sociale controle
o Sympboliek zorgt er eigenlijk voor dat mensen hun gedrag gaan aanpassen. Het
is een soort reactie op de symbolische functie. Zo is het uniform super
belangrijk.
- Verwachtingen van de burger:
o Vaak worden de verwachtingen niet ingeuvld
o 24/7 bereikbaar (gevaarsnotie) -> is niet altijd het geval.
o Beschermer tegen bedreiging
o Gebruik van dwang, soms is het zo dat je in caféruzie terecht komt en dat politie
komt en je wilt dat die persoon die ruzie stookt dat die meegnomen wordt. →
stok achter de deur functie.
Gekenmerkt door paradoxen of tegenstellingen – tegengestelde eisen. Meerderheid vs.
Minderheid = Politie krijgt te maken met dillemma’s het moet de burger bijstaan/ helpen,
maar ook arresteren; Moet voldoen aan conflicterende eisen. Men verwacht dat politie
kordaat optreed, maar aan andere kant willen we ook dat we consent kunnen geven vb.
identiteitscontrole instemmen. Betekent ook dat ze moeten uitleggen waarom ze die controle
doen en op die manier krijg je ook draagvlak voor hetgeen dat je doet. Policing by Consent =
instemming geven. VS Military policing = politie doet wat de staat zegt, gaat wapen gebruiken,
krijgt mandaat van staat. De staat moet zeggen wat ze moeten doen en politie moet geen
rekening houden met de burger, politie gaat optreden tegen manifestaties obv gekregen
mandaat door de staat = politie treed militair op.
Dillemma’s:
- Meerderheid vs. Minderheid
- Zorg vs. Hard optreden
- Military policing vs. Policing by consent
Identiteit van de politie:
- Normatieve functie van de politie: politie moet weten afdwingen, mag geweld
gebruiken, norm trachten te handhaven.
- Handhaven openbare orde en bestrijden van de criminlaiteit
- Afdwingen van wetgeving en zelf toepassen van wetgeving
- Gezag, staat, recht… eenheid van natie
Staat onder druk door:
2
, - Maatschappelijke ontwikkelingen (indivdualisering, globalisering…)
- Pluraisering van de politie
- Privatersing van de poltie
- Legitimiteit van de politie is fragiel/staat onder druk
Police : verwijst naar het instituut politie, de functie en rol van de poltie
Policing : verwijst naar de activiteit die ze doet. De activteit dat er is, aanwezig zijn/ uitvoeren
van de poltiiefuncties. Policing is niet iets dat alleen door de politie gedaan wordt, zorgen dat
er sociale orde is etc, we hebben ook private bewakignsorganisaties, camera’s die beheerd
worden door private organisaties. Die zorgen ervoor dat er bepaalde zaken gedetecteerd
worden. (privatisering)
Pluraslisering: steeds meer policing taken worden gedaan door andere instanties dan de
politie als insituut. Politie is een instituut en dat is iets waarvan je zegt ‘we kunnen niet zonder’
bv. Onderwijs. Het is iets dat je heel moeiijk kan veranderen. Heel wat mensen kunnen zich
niet een maatschappij voorstellen waar er geen poltiie zou aanwezig zijn, sommige landen
hebben geen poltiie maar wel policing door vb. leger (denk aan Libanon op dit moment),
Colombia daar doet leger nog altijd aan policing) . dus meerdere instanties gaan samen die
policing vertolken, maar slecht 1 instituut die gelieerd kan worden aan organisatie van de
poltie.
Legitimiteit staat onder druk. Bepaalde groepen hebben minder goede contacten en hebben
scrhik en zorgt ervoor dat ze de politie in vraag gaan stellen. : nieuwe identiteit te formuleren
Overheid heeft neiging om elke keer dat politie onder druk staat een antwoord te gaan zoeken.
En meer af te stemmen op wat er leeft in debevoling met bedoeling die legititmiteit te
verhogen. Daarom beweging van de Community oriented policing : militaite poltiie die enkel
op straat gaat en alles wat ze zien gaan verbaliseren en dat is haar enige leidraad, poltiie in
handen van de staat. Die miltiaire politie hebebn we gehad tot jaren 80. Zero tolerance beleid:
alles wat men ziet verbaliseren, moet in tijd beperkt worden en iedereen moet worden
aangepakt. Men ziet vaak dat het bepaalde mensen zijn die geviseerd worden. New public
managment : ook nieuw, politie die beter zijn werk doet met minder middelen, die ervoor
zorgt dat de onveiligheid daalt en die aan geruststelling kan doen. dus meten en tellen. Idee is
dat bruger belastingen betaald voor veiligheid en het is aan politie aan te doen dat ze
veiligheid kunnen geven.
Er zijn in die maatschappelijke opdracht (veranderd continu) 4 dimensies:
1. Monopolie van geweld als unieke compententie
2. De morele basis van politiewerk
3. Probleemgericht karakter
4. De eis van legitimiteit
4 dimensies die vaak aan bod komen. Als we die maatschappelijke opdracht willen begrijpen
en nieuwe identiteit willen geven dan moeten we over deze vier dimensies altijd nadenken.
Een ander verhala is van Mongardey: als we politie willen begrijpen dan moeten we kijken naar
wat verwacht, de staat en wat wil de politie zelf en als die op elkaar afgestemd zijn. Hij bekijkt
dit meer vanuit een systeemdenken.
3
, 1) Monopolie van geweld
Politie krijgt mandaat van de overheid om geweld uit te oefenen (artikel 1 van de Wet op het
Politieambt, 1992). Monopolie dat ze krijgen is niet een monopolie dat ze ten alle tijden kan
gebruiken.
Unieke competentie: enkel de politie heeft dat. Zelf militairen hebben deze niet en ook
privaten niet. Politie kan enkel arrestatie doen. politie is getraind geweld te beheersen vs.
Leger om te doden.
Goed politiewerk = vermijden van geweld
- Dillemma’s – streetcorner politcians (Muir, 1977)
- Peace keepers (Bittner, 1979)
Geweldsmonopolitie: belang van accountability over gebruik van machtsmiddelen (Weber).
Elke controle die je doet ga je registreren zodat je nadien kan kijken hoeveel regsitraties bij
wie, welke buurt en welk moment. Zo kan je zien of ze werken die identiteitscontroles. Politie
wil niet overgaan tot registratie ervan → ze willen niet accountable over zijn.
2) Politie als morele instantie
Staat vertegenwoordigd morele waarden van een samenleving. politie gaat door haar
optreden soms een soort sociale orde gaan installeren, soort normativiteit waarbij ze soms
bepaalde groepen gelijkschakeld aan zijnde ‘delinquenten of niet-delinquenten’.
Sociale instituties vormen cement van de samenleving
Moreel individualisme (als antwoord op toenemende individualisering) – staat moral agency
Symbolisch kapitaal van de politie (Durkheim) : we hebben criminaliteit nodig. Dit maakt
duidelijk wat de norm is tussen goed en kwaad.
Sympbolisch – morele kant van de politie versus de instrumentele aspecten van politiewerk
3) Probleemgerichtheid
Wil zeggen politie zorgt er ook voor dat ze oplossingsgericht is. Ze wil problemen in
maatschappij oplossen. Het zoeken naar oplossingen zijn ze sterk mee bezig. En ze gaan
bedrijfsmatig gaan denken.
Goldstein ‘problem oriented policing’
Politie is niet alleen afdwingen van regels
Tegen: meer baluw op straat – brandweerpolitie: is een politie die naar een incident gaat en
lost dat op en gaat dan weer weg. => weinig oplossingsgericht. (vooral intra-familiaal geweld).
Bassi van neiuwe bedrijfsmatig denken en later evidence based policing
Moeilijk meetbaar voor politie.. waaner is de politie effectief?
4) Nood aan legitimiteit
Je hebt twee manieren van kijken naar legitimiteit: als je veel legitimiteit krijgt, krijg je veel
vertrouwen en ga je ook gezag krijgen. Feit dat politie soms geen gezag meer heeft, heeft te
maken met het dalende gezag van de politie, mensen willen niet meer lusiteren naar het
unfiform en dus is de legitimiteit gedaald. Politie heeft alle belang bij om veel legitmiteit te
hebben.
4
