Cursus EHBO en Verbandleer
,Noties lessen prof. Sabbe en prof. Nijs met aanvullingen uit handboek.
Handboek: Eerste hulp wegwijzer voor zorgberoepen
Hoofdstuk 1: De dringende geneeskundige hulpverlening
Hoofdstuk 2: Evaluatie van een noodsituatie
Hoofdstuk 3: Zuurstofvoorziening en zuurstofschuld
Hoofdstuk 4: Verbanden en spalken
Hoofdstuk 5: Wonden en wondzorg
Hoofdstuk 6: Wekedelenletsels en fracturen
Hoofdstuk 7: Houdingen en evacuatietechnieken
Hoofdstuk 8: Hoofd- en wervelzuilletsels
Hoofdstuk 9: Thoraxletsels
Hoofdstuk 10: Abdominale letsels
Hoofdstuk 11: Medische urgentie
Hoofdstuk 12: Urgenties door omgevingsfactoren
Hoofdstuk 13: Vergiftiging of intoxicatie
Hoofdstuk 14: Eerste hulp bij grootschalige incidenten en rampen
Hoofdstuk 15: Specifieke groepen
Notities:
Hoofdstuk 1-2-3 p. 3-9
Hoofdstuk 5 p. 10-15
Hoofdstuk 4-5 p. 16-28
Hoofdstuk 5-6 p. 28-34
Hoofdstuk 7-8-9-10 p. 35-43
Hoofdstuk 11 p. 44-50
Hoofdstuk 11-12-13-15 p. 51-59
Hoofdstuk 14 p. 60-68
2
,Hoofdstuk 1-2-3
Elk land van Europa: DGH = dringende geneeskundige hulpverlening of EMS system = emergency
medical service system therapievrij interval zo kort mogelijk houden
Meeste landen 112 in gebruik, vaak nog naast bestaande nationale noodnummers.
Urgentiegeneeskunde: herkennen/hulp verlenen/hulp vragen:
- Acute pathologie
- Beperking van:
Mortaliteit
Morbiditeit
Invaliditeit
- EHBO (First AID) = herkennen/hulp verlenen/hulp vragen
Herkennen van urgentie
Initiële zorg bv CPR= cardiopulmonale resuscitatie
“bridge to” professionele hulp
Medische respons kan uit 1 niveau bestaan of getrapt zijn (tiered), dat kan bestaan uit meerdere
niveaus ziekenwagen/pit/mug (mobiele urgentiegroep).
EMS outcome research parameters
De regel van de 6D’s
- Death
- Desease
- Disability
- Discomfort
- Dissatisfaction
- Destitution (=armoede, cost-effectiveness)
Oorzaken weefsel schade:
- Rechtstreekse cellulaire schade
Crush letsel, Fracturen, NBC-incidenten: nucleair (stralen)/biologisch (virus)/chemisch
(stof), CBRNe chemisch/biologisch/radiatie/nucleair/explosie
Intracellulaire componenten induceren andere processen
Snelle tussenkomst verbetert outcome
- Cumulatieve zuurstofschuld
Balans: vraag en aanbod
Zuurstofschuld: fysiologische reserve en anaeroob metabolisme: Hart en hersenen
kunnen NOOIT werken zonder zuurstof
Integratie over tijd: totaal lichaam of specifiek orgaan
- Inflammatoire en immuun respons
Respons over dagen
Complexe systemen
Vroegtijdig ingrijpen heeft gunstig effect
Gedoseerd ingrijpen (damage control surgery)
- Endocriene respons
Response over uren en dagen
Complex gebeuren
3
, Zuurstoftransport in het lichaam: problemen en behandeling (zuurstofschuld 99% van urgenties,
langdurige zuurstofschuld = cumulatieve zuurstofschuld)
Mens kan minimaal 6 weken zonder eten voor het levensbedreigend is.
Mens kan één week zonder werkende nieren voor je overlijdt.
Mens kan 30-60 minuten zonder CO2 te elimineren door uit te ademen voor je overlijdt.
Mens kan maar enkele minuten zonder zuurstof, direct levensbedreigend.
tijdelijk zuurstoftekort opgevangen door anaeroob metabolisme: maar dat niet mogelijk in hart en
hersenen!!!
gemiddeld 250 mL zuurstof nodig per minuut. Bij maximale inspanning tot 3000 mL/min maar
20-30 mL in bloed opgelost!
bij te veel zuurstof ontstaan zuurstofradicalen, ook schadelijk. Of na harstilstand overmatig
zuurstof toedienen geeft “reperfusieschade” aan de hersenen.
- Zuurstof in de atmosfeer 21%/ 149mmHg op zeeniveau
Hoogteverschil: zuurstofpercentage gelijk maar zuurstofspanning daalt. Bergen
(hoogteziekte of bij te snel afdalen), vliegtuig (atmosferische druk daalt): coronaire
stenose: kan problemen geven bv als je op een vliegtuig zit.
Ander gas (wet van Dalton): de optelsom van partiële drukken is een constante. Bv als in
de lucht een ander gas zit, moet de druk van zuurstof dalen. Bv waterput uitkuisen, veel
modder en rottende bladen methaangas, komt vrij en zuurstofspanning in de put
daalt. Kan zo laag zijn dat het niet meer levensvatbaar is. Of mijngas: kanarie meenemen
in de mijn die gevoeliger dan mens aan zuurstofdaling, gaat eerst dood. Of in silo’s: bijna
leeg maar nog veel stof in, is ontplofbaar: zuurstof en brandstof is aanwezig enkel nog
ontsteking (bv zon). Stikstof in silo pompen daardoor zuurstof eruit. Om silo kuisen
stikstof er weer uit anders sterven mensen die erin komen.
in lucht normaal: 78% stikstof, 21% zuurstof, 1% andere gassen
- Vrije luchtweg: vaak tong die achteruit valt (bv snurken), vreemde voorwerpen, tumoren,
infectie van de luchtweg (bv de valse kroep), tong opzwellen (allergie)
behandeling kijken naar tong en zoeken naar vreemde voorwerpen
Hyperstreking veroorzaken, niet bij nektrauma: hoofd helemaal achteruit bewegen. Ander
manier: onderkaak met beide handen naar voor duwen of onderkaak naar boven trekken
- Zuurstof in de alveolen (daalt van 150 mmHg naar 100 mmHg door twee andere gassen)
Toevoegen CO2
Toevoegen H2O damp
- Diffusie naar bloedvat
Zuurstofspanning in alveolen, als te laag geen diffusie
“verdikking” wand, langere diffusieweg, bv bij longoedeem
Doorbloeding moet goed zijn, bv niet bij longembool
- Zuurstof in het bloed (250 mL O2 verbruikt per minuut)
Zuurstof opgelost in plasma (veel minder dan 250 mL, 20-30 mL)
Opgeloste hoeveelheid O2 + gebonden hoeveelheid O2 = (0,031 x PaO2) + (SaO2 x Hb x
1,39) met PaO2 de arteriële zuurstofspanning (O2 zonder H), SaO 2 de saturatiegraad en
Hb de hemoglobineconcentratie (O2 aan Hb).
Gebonden aan hemoglobine (transportcapaciteit voor O 2, 4 ketens, 2 alpha en 2 bèta)
4
