Hoofdstuk 7: Onthouden en vergeten
Geheugen = het feit dat we ervaringen opslaan in onze hersenen en dat ze tot uiting kunnen
komen in ons verder gedrag (= dat gedrag bestuderen we om onderliggende, interne processen
te begrijpen)
Autobiografische geheugen
1) We herinneren ons veel van wat er recent gebeurd is (minder herinneringen van
vroeger)
2) Geen herinneringen van dingen die gebeurd zijn voor 3 jaar
3) Oudere mensen hebben een reminiscentiebult: ze herinneren zich vooral zaken tussen
10/15 jaar en 30 jaar. Voornaamste redenen:
- Onze hersenen werken optimaal tussen 18 en 30 jaar
- Er gebeuren veel belangrijke dingen tijdens die periode
Eerste geheugenonderzoek
Ebbinghaus (19de eeuw) onderzocht als eerste het geheugen op een objectieve maneier: hij
probeerde 2 kernvragen te beantwoorden:
1) Hoeveel vergeten we en hoe snel gaat dat?
2) Als een persoon zich iets niet meer kan herinneren, is dat dan echt volledig vergeten?
Hij maakte gebruik van zinloze lettergrepen om voorkennis uit te zuiveren. Hij leerde lijsten
met deze betekenisloze lettergrepen vanbuiten en Ebbinghaus registreerde hoeveel tijd hij
hiervoor nodig had.
Bij een lijst met minder dan 7 lettergrepen hadden ze maar 1 keer nodig, vanaf meer
dan 7 hadden ze meerdere keren nodig
Hij onderzocht ook het effect van het tijdsinterval tussen het vanbuiten leren & het testen van
de kennis. (M.a.w.: hij testte zijn geheugen op verschillende tijdstippen nadat hij de lijst
geleerd had)
Hoe meer tijd verstreek tussen het initiële leren en het testen, hoe minder Ebbinghaus zich
kon herinneren
Is echt alles vergeten van wat hij initieel leerde? Hiervoor maakte hij gebruik van de
besparingsmethode: Hij leerde de lijst opnieuw op precies dezelfde manier en ging na hoe
veel beurten hij hiervoor nodig had (hoeveel moet hij opnieuw leren t.o.v. hij initieel had
moeten leren?)
Merkte op dat er besparing was: zelf wanneer hij de lijst niet meer herinnerde, had hij
minder beurten nodig om de lijst opnieuw te leren dan initieel de originele geheugensporen
zijn nog niet volledig gewist
Relatie tussen mate van vergeten & het tijdsinterval sinds het leren = vergeetcurve
Daaruit kunnen we afleiden dat we eerst snel dingen vergeten maar eens dat ze een paar dagen
blijven hangen, zal het voor een relatief lange tijd onthouden blijven.
7.2: Het geheugenmodel van Atkinson en Shiffrin:
3 verschillende geheugens: sensorisch, kortetermijn & langetermijn
De sensorische geheugens
- 1 per zintuig
Iconisch: is het sensorische geheugen voor visuele stimuli
Proef van Sperling: ontwikkelde een proef om de opnamecapaciteit van dit geheugen
te bestuderen
Liet aan proefpersonen een plaatje met 12 hoofdletters zien -> ze konden er gemiddeld 3 à 4
onthouden
, Erna liet hij een korte toon horen na het verdwijnen van de letters (hoge toon -> bovenste rij,
lage toon -> onderste rij, middelhoge toon -> middelste rij) -> dan konden ze het foutloos
opzeggen (want minder letters!!)
Capaciteit van iconische geheugen beperkt
Echoïsche geheugen: voor auditieve stimuli; dit geheugen lijkt iets langer te werken
- Houden voor een heel korte tijd informatie bij die onze zintuigen bereikt heeft
- Daarna wordt ze overschreden (er komt zodanig veel binnen dat ze maar voor een
korte tijd bijgehouden wordt)
Het kortetermijngeheugen (KTG)
Atkinson & Shiffrin
Houdt de informatie bij waar we ons op het moment zelf bewust van zijn
Beperkte capaciteit: kan beperkte hoeveelheid informatie gedurende korte termijn bijhouden
Miller (1956): KTG kan een beperkt aantal elementen tegelijk vasthouden
De informatie vervalt vlug dus daarom moet het genoeg herhaald worden
Er is een verband met intelligentie: intelligente kinderen kunnen meer cijfers onthouden (bij
onderzoek)
De meeste mensen kunnen 5 tot 9 cijfers onthouden zonder trucjes te gebruiken
(Side note: onderscheid tussen KTG & LTG heeft invloed gehad op ontwikkeling van
computers - vergelijking van harde schijf)
Het langetermijngeheugen (LTG)
Onbeperkte capaciteit: eens de informatie daar zit blijft die daar lang hangen
Vergeten in het LTG verliep traag
Om informatie van KTG naar LTG is er vooral herhaling in het KTG nodig aangetoond
a.d.h.v. seriële positiecurve (grafiek die aantoont hoe goed een item onthouden wordt
afhankelijk van zijn plaats in de stimulusreeks (eerste, tweede, enz.)
Voorrangseffect: eerste aangeboden stimuli wordt best herinnerd en zo verder omdat we de
eerste stimuli nog wat kunnen herhalen voordat het KTG volgepropt is
Recentheidseffect: anderzijds stelde men vast dat ze de laatste stimuli perfect konden herhalen
als ze die meteen mochten recapituleren na het horen van alle stimuli -> die laatste stimuli
zitten nog in het KTG op het moment van het testen
7.3: Verdere ontwikkelingen in de geheugentheorieën (de ongeveer de laatste 40 jaar)
Van KTG naar werkgeheugen
Voor A&S had het KTG de functie vergelijkbaar met die van een centrale processor in een
computer
Al snel duidelijk dat 7 geheugenslots en een herhalingsproces niet genoeg was voor functie
van sociale processor
Het werkgeheugen als alternatief model (Baddeley & Hitch)
(Het werkgeheugen is dus het KTG voor A&S)
Heeft 3 componenten:
1) Fonologische lus: fonologische opslagplaats & articulatorisch herhalingsproces (deze
zal de stimulus herhalen)
2) Visuospatiaal schetsblad: voor dingen die je niet automatisch in woorden omzet;
bestaat uit visuele opslagplaats & innerlijke schrijver (hier is dit het herhalingsproces)
3) Centrale verwerker: staat in voor de coördinatie van die 2 + interageert met het LTG
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elenademesmaeker. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.