Dit is een volledige samenvatting van het vak politieke geschiedenis van België INCLUSIEF DE BREUKLIJNEN. Met enkel mijn samenvatting te leren behaalde ik een erg mooi resultaat op het deelexamen.
Samenvatting politieke geschiedenis van België
Hoofdstuk 1: de doorbraak van de burgerlijke parlementair-constitutionele staat
Uitleg titel
➢ Constitutioneel: Belgische staat (België) breekt door en die heeft een grondwet
➢ Parlementair: België is een parlementaire staat→ er is een parlement (vergadering van
vertegenwoordigers) dat wetten stemt en bestuurt
➢ Doorbraak: suggereert dat het voordien anders was→ een nieuwe soort
➢ staatsvorm (politieke organisatie) en de grondwet is een sleutelgegeven hierin
➢ Burgerlijk: een rijkere middenklassen die haar rijkdom te danken heeft aan voornamelijk
economische macht→ bv handelaars, gerechtelijke elites, fabriekbazen etc. Zij willen de ideeën
van de Franse Revolutie in België doorvoeren
Charles Rogier
➢ Luikse Liberaal
➢ Vertrekt met leger van vrijwilligers naar Brussel in september 1830 (Belgische revolutie)
➢ Wordt lid van eerste regering van België→ het zogenaamde voorlopig bewind
➢ Gaat een centrale figuur blijven in de Belgische politiek tot de jaren 1880
Hoe breekt de Belgische Revolutie los?
➢ Door een opera die wordt opgevoerd in de Brusselse Muntschouwburg
➢ In die Muntschouwburg werd een opera opgevoerd: de stomme van portici
o Stomme→ iemand die niet kan horen en niet kan praten
o Het ging niet over de Belgische revolutie, maar over een opstand van Napels tegen de
Spaanse vorst
o De gemoederen van de burgerij (degene die zo’n dure kaartjes kunnen betalen) doen
verhitten en ze gaan de straten optrekken: belangrijk startschot voor de Belgische
Revolutie
Latere opstand in Frankrijk
➢ Niet de eerste Franse Revolutie
➢ Opstand van het volk tegen de Franse koning Karel X
➢ Komt in opstand in de zogenaamde julirevolutie
Revolutie van het volk
➢ In dit geval: de burgerij→ meer rijkere groepen
➢ Ze willen dat de macht naar de burgerij gaat, weg van de vorsten
➢ Ze willen afstappen van de oude systemen
➢ Betekent dus ook dat de democratie die dan ontstaat enkel toegankelijk is voor die rijke burgerij
(geen democratie zoals vandaag)
Waartegen komt die Belgische Revolutie concreet in opstand?
➢ Tegen de Nederlandse koning Willem I
➢ Na de Franse Revolutie en de nederlaag van Napoleon gaan we een tijd deel uitmaken van het
zogenaamde koninkrijk der Nederlanden→ België en Nederland waren 1 land onder de
Nederlandse koning Willem I
➢ Revolutie gericht tegen Willem I
➢ Burgerwacht speelde een centrale rol in die Belgische Revolutie
Inleiding
➢ Deze ontwikkelingen vonden plaats in een overgangsperiode: 1830 tot 1848→ overgang van de
Ancien régime samenleving naar die moderne 19de eeuwse samenleving (2 uitersten waartussen
ze aan het verschuiven zijn, dit kost tijd)
➢ De afbraak van de maatschappij uit het Ancien régime was al enkele decennia bezig
➢ Ancien régime
o Maatschappij die vooral gesteund is op landbouw→ landbouweconomie
1
, → Iedereen bewerkt een stuk land (vaak van adel). De grootgrondbezitters hebben hele
grote stukken land die ze verhuren aan kleine boeren
o Adel en kerk zijn de geprivilegieerde standen
▪ Hoogste sociale klassen opdat moment
▪ Die katholieke kerk heeft ongelofelijk veel macht samen met de vorsten→ in alle
sectoren van de samenleving oefenden de kerk en godsdienst een dwingende
macht uit, hiervoor wordt hij geholpen door een vorst
o Waarom heeft die vorst zoveel macht? Het is de kerk die zoveel macht geeft aan de
vorsten
→ Bv Prinsbisschop van Luik Jozef Clemens
▪ Verkozen door een klein clubje topgeestelijken
▪ Als Prinsbisschop van Luik regeerde hij over Luik, Limburg, Namen en Luxemburg
➢ 19de eeuw
o Burgerij gaat de macht meer naar zich trekken en weg uit de handen van de vorsten en
kerk
o Die burgerij wordt belangrijk doordat:
▪ Ze gaan koloniseren
➔ Zijn allemaal betrokken bij internationale wereldhandel bv koffie,
specerijen etc
➔ Enorme wereldhandel
➔ Die handelaars en bankiers die dat financiëren worden rijk
▪ Nieuwe groep: de industriëlen
➔ Vooral in jonge België erg belangrijk (groot verschil met Noorderlijke
Nederlanden, waar vooral de internationale handelaars actief zijn)
➔ Een nieuwe economie die niet meer op landbouw steunt, maar op de
industrie: industrieel kapitalisme
➔ Op grote schaal en door arbeiders met geen enkele sociale
bescherming en lage lonen worden producten vervaardigt die worden
ge-exporteert
➔ België gaat heel snel uitgroeien tot een belangrijk industrieland
o In eerste instantie in de Waalse industriebekken bv
steenkoolmijnen
o In Gent en Vervier wordt de textiel industrie erg belangrijk
➔ John Cockerill
o Een Schot die in België in de waalse industriebekkens de
staalindustrie is komen uitbouwen
o Enkele van de belangrijke staalfabrieken in België nog steeds de
erfenissen van John Cockerill
o Heeft belangrijke fabrieken opgericht in Wallonië en kreeg
➔ Waarom investeert Willem I hierin?
o Hij was uit op moderniseren
o Hij wou de economie en onderwijs moderniseren, tegen de
macht van de katholieke kerk
o Hij wou zelfs de Nederlandse taal een belangrijke plaats geven
als bestuurstaal, hoewel hij zelf Frans sprak
o Willem I is een verlicht despoot→ hij was in die zin dus
beïnvloed door de verlichtingsideeën, maar toch nog steeds
een authoritaire heerser bv hij heeft de grondwet zelf
geschreven en is dus niet gemaakt door vertegenwoordigers van
het volk. Hij staat met zijn ene been in het Ancien régime en
mijn zijn andere been in de 19de eeuw
▪ De verschillende fasen van de Franse Revolutie en het Napoleontische bewind
heeft een rol gespeeld bij de positie van de burgerij en het omverwerpen van
feodale en klerikale structuren
o Kerk verliest bezittingen
▪ Grondslagen gelegd voor een lekenmaatschappij die onttrokken is van controle
van godsdienst
2
, ▪ Kenden aan de klerus een orde-bewarende functie toe
1. Ancien Régime?
➢ Macht van vorst afkomstig van de kerk (een heel conservatieve en katholieke
samenleving
➢ Maar vorst regeert met drie standen
o Eerste stand: de vorst en de adel die de grond bezitten`
o Tweede stand: clerus
o Derde stand: de gewone bevolking→ 98%
o Die standen komen samen in statenvergaderingen
▪ Verschillende provincies of gewesten van koninkrijken van die
vorsten en elk van die gewesten hadden hun eigen statenraad
▪ Er waren vaak ook grote koninkrijken en onze gebieden (opdat
moment Oostenrijks bezit) werd uit Wenen bestuurd
➔ Het waren zo’n grote koninkrijken waardoor de
verschillende gewesten een zekere onafhankelijkheid
hadden
➔ Het was een confederaal systeem: het dagelijkse
bestuur zat eerder in de provincies, gewesten en in die
statenvergaderingen
➔ Hier moeten de vorsten rekening mee houden bv Jozef
II kon niet rechtstreeks vanuit Wenen heel dit gebied
besturen, hij moest rekening houden met de andere
standen
➢ Taal zuiderlijke Nederlanden
o 61% inwoners Nederlandstalig→ Brussel tot ver in de 18de eeuw Nederlandse stad
o 35% Franstalig
o De rest Duitstalig
➢ Schoonmoederregime: Verenigd Koninkrijk en Republiek
o Republiek
▪ Huidig Nederland ongeveer
▪ We waren al eens samen een land tijdens de Spaanse bezetting
▪ Hebben sinds toen controle op België bv ze hebben de toegang tot de haven van
Antwerpen geblokkeerd
o Verenigd Koninkrijk
▪ Steunt ons altijd in het verdere verhaal van België
➢ Franse regime (belangrijk)
o De structuren die na de Franse Revolutie door het Franse regime, wanneer we deel
worden frankrijk, worden doorgevoerd (vooral door Napoleon)
o Die hervormingen (zowel juridisch al politiek) laat een enorme erfenis na→ België is in
deze zin een kind van de Belgische Revolutie
o 1795: België deel van Frankrijk
▪ Eenheidsstaat
▪ Departementen ipv vorstendommen
• Net zoals de rest van Frankrijk
• Alle andere Franse structuren worden ook bij ons realiteit bv Franse
wetten bij ons ingevoerd
o Afschaffing leenrecht en privileges→ oude systemen en verwerpen
▪ Bv afnemen van privileges van de clerus
▪ Nationale soevereiniteit
• De macht moet niet bij de gepriviligeerde rijke en adelijke groepen liggen
maar er moet een principe zijn van nationale soevereiniteit
3
, • Het is de natie, alle burgers van een land samen, die de macht moeten
hebben
▪ Openbare verkoop goederen kerk
• Bv kloosters in beslag nemen en voor de staat gebruiken
o Nieuw juridisch systeem
▪ Rechtbanken: cassatie→ beroep→ eerste aanleg
▪ Burgerlijk wetboek, strafwetboek etc→ er zijn wel hervormingen geweest, maar
is afkomstig van deze periode
o Haven Antwerpen weer vrij
o Concordaat tussen Napoleon en de kerk (1801)
▪ Concordaat is een soort akkoord dat Napoleon gaat afsluiten met de paus
▪ Weddes voor priesters
▪ Kerkgebouwen beheert door kerkfabrieken
• Teruggegeven door staat
• Gemeente subsidieert de kerkfabriek
➢ 1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
o Napoleon verliest bij slag van Waterloo 1815
▪ De Oostenrijkse keizer wil België niet meer terug
▪ We keren dus niet terug naar het Oostenrijkse keizerrijk
▪ De internationale grootmachten gaan samenzitten om te beslissen wat er moet
gebeuren tijdens het congres van Wenen
o Congres van Wenen (1814 tot 1815)
▪ Willen meer orde en vrede in Europa, onder meer omdat het economisch
interessant is
▪ In deze context dat Willem I naar voren komt als oplossing door zich op te
werpen als vorst van België samen met zijn deel (Nederland)
▪ België als bufferstaat tegen Frankrijk
• Mooi machtsevenwicht in Europa tussen de grootmachten
• Sterk, gecentraliseerd land
• Forten
▪ Uitbreiding voor het huis van Oranje
• Département réunis
• Apart statuur voor Luxemburg en Limburg (Duitse bond)
➢ Grondwet 1815
o Macht gaat uit van de vorst
▪ Geen ministeriële verantwoordelijkheid
▪ Vorst kan tussenkomen in processen
o Parlement: staten-generaal
▪ Statengeneraal→ orgaan uit Ancien Régime: hadden geen echte macht
• 50-50 Noord en Zuid
• Bicameraal: eerste en tweede kamer
• Tienjarige begrotign
➢ De grondwet was door Willem I geschreven en gaf alle macht aan de vorst
➢ Doordat hij op bepaalde blakken een autoritaire vorst bleef wordt er geprotesteerd in onze
gebieden
o Door leden van de lagere burgerij die geïnsipieerd zijn door de ideeën van de Franse
Revolutie
o Andere groepen zijn tegen de Verlichte hervorminge van Willem I bv investeringen in de
economie en hervormingen van het onderwijs (katholieke invloed uit het onderwijs weg)
▪ Door de verschillende groepen die ontevreden zijn over Willem I (door
verschillende redenen) wordt het verzet tegen Willem I gevormd
▪ Dit noemt men het monsterverbond: twee heel verschillende sociale groepen
die samen zich gaan verzetten tegen Willem I
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Roenesamenvattingen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
